Historic, archived document
Do not assume content reflects current
scientific knowledge, policies, or practices.
UNITED STATES uan
DEPARTMENT OF AGRICULTURE
LIBRARY uv sd
3
düurus
urted. -
4
"m
I1
Nr
——
€ARNOLDI DE NOVA VILLA Asícensa;
OGATV plurimorum ínopum nütn
8 morum egentíum appotecas refütan»
:3 tíum occafione ílla.quía neeeffaría ibi
N&jj, dem ad corpus egrum fpectantía funt
o7. cara fímplícía & compofita nummífgs 5
|" plurímis comparanda.fed ad prafens mens mea no
fedíuertít fed ad ea qua ín príuatíslocís ortís filz
uís.ac pratís inueniuntur , quorum prafentía core
pus humanum egrum feu neutrum ad corpus fa^
nüm reduci poterit teftantí folertí medico Arnoldi
:denoua uilla fícínquíiente ín amphorífmis fuís, C
| E poterít mederi fímplicibus fruftra & dolofe me
ptem
'dícamina compofíta querítílle.aít etíam A uícerna
Wesce ne
0 1943
fecüdo lí;ca.fii. Medicina fipiplíces habent opera"
'tíones uel es & particulares. Et cum penes corpus
"humanüni plures concurrunt actus . fcilícet circa
perfecte (anum actus conferuatíuus neceffarius eft
eirca fenfíbiliter lefam actus curíatíus inducendus
'eftcírca uero infenfibiliter lefuin actus praferua^
tíüü feu refumptíuus neceffarius eft.Cum ereo cot
'pus' egrum actum cutiátíuum requíratfeu practi^
cami Obiíd przfens opufculum fuam fumpfit deno
mínatíonem . Aggregator practícus de fimplici -
bus ín quo quís hominum fibíipfi fubuenít e po^
terír paucís deductis expenfísaduerfus quamlibet —
€gtitudínem corpus humanum a uertice s ad à
Le:
v
JUN
-—
-
sS 5 Jj ? £Ó
j zu
Áo € e
pP
um
—— v.
é P9.
(y. f
eus
plantas pedum ab intra corpus focafyafflipéntem
iuxta tenorem plurimorum folertíum medicorum
defimplícibus confufe.tractantíum quorum dícta-
ad practícam expertam funt redacta : utputa funt;
:Auícéna prínceps fecüdo fuo libro de fímplicíbusz
nec non E eripid de fimplicibus ; fimiliter Pande^
,&a & Platearius &c.Omuis ergo:confufío nouere
ca exiftít ueritatís que ad prefens refutat .cum om»
.nía quga prímeua origíne proceflerunt ratíonez or
.díne & numero formata funt: & fic cognofcí babeti
Boetíusinarifmetríca (ua.Díuiditur ergo prefens
" dliber ín fepté partículas.In príma partícula tractat
ende herbarum ad appotecam fpectátium -
án modum antídotorunm difpenfatarum . In fecun»
E da partícula ínnuít de fímplicibus laxatíuís & liniti
: uis feu lubrícatíuís fuperioribus auditoris prime p»
tículz deferuíentíbus.In tertía partícula detegitur
.de fímplícibus confortatíuís feu fpecíebus aroma»
tícís. In quarta ptícula delucídat de fructíbus & fe»
-míníbus & radícíbus.In quínta partícula de gum»
.mís et eís fimilibus, In fexta particula de generibus
falís & mínerís & lapídíbus.In fepríma partícula &
. ultíma confíderat de anímalíbus & prouenientíbus
,ab eís que omnía ad practíca píentis operibus de»
Áeruíre habent: josh. monovnim
f
fcens.ó5.i. ídeft uncía una.5.$. ideft uncia media,
4 í ideft dragma una. 5. $ . ídeft dragma medía .3. f,
ídeft (cropulus unus.9.$. ideft fcropulus medíus:
m.í.ideft manipulus unus.m.$. ídeft manípulus me
díus.Ana.ídeft de quolíbet aqualíter.lib.i.ídeft li»
bra ufa .líb.5.ídeftlíbra media. Et.65.í. facítduos
lotones, Et.05.5. unum lotonem . Ecdragma una
ideft quarta pars uníus lotonís,Et.3 ideft tertía ps
uníusdragmax; | s €
CAPITVLA HER.BAR.VM SECVNDVM
ORDINEM ALPHABET li ell diee
. Ca.prímüdeabfintheo; longa .xiiíi, de Aríftolo2.
Secundum deabrotano. gíarotun. p
Tertíum dealtea xv.de Afarabaccas |
Quaiartimdeacoro; .— xví.de Atriplíce?
uíntum deacetofaz'.^ xvíí,de Aron uel farons
Sextum de Atímonías.— xvíii.de Aurículo murís?
SeptímumdeAlleo. . ^ xíxdeArnoglofa. —. -
Octauüde Alkakenge. xx.de Ambrofíana. |.
ix.deameosul athanafía xxí.de Affodillo;
-- Decímum de Aneto, xxíi,de Agnocafto,
.—. Mndecímum de Apío. ^ xxíii.de Doragine.
. « Duodecímum.de atthe7. xxiíii.de buguloífai
- mifia .xííi, de arítología xxv deBethonicas |.
^w
sxvi.deBranca urfína? ^ Lüi.deeücupatoríoi
xxvii.deBletai ^ ^. ^ ^ Lííí.deetula campanai
xxvíii.de Burfa paftorís; Lv.deepatíca, —'
xxix.deBerberís; |^. Lví;deelleboralbo: :
xxx.de Bafelícone; "^ Lvíi.deelleborníero,
xxxi.deBrionía. ^^ - -Lvíií(deebulo. |
! xxxi.deCícorea. '' ^" Líxideederaterrefttf,
| xxxiii, de Calamento: ^ Lx.deedera arborea,
C xxxíiíi.de Centaurea, ^ —Lxí.de Fumoterre,
: j xxxy.de cartamo. Lxíí.de Fenículo
M xxxvi de Cínoelofa: Lxíif.de Fraearía?
. xxxvii.de Camomílla, — Lxííídefraxino ———
| xxxviii.deCamepitheos Lxv.de Gran(sfolís; ^.
E xxxix:de capillís uenerís Lxyí.deGalletríco.-
| xl.de Cepís; Lxvíi.de Garíoffílata |
E .. "XlideCoríandro:; ^ — Lxviíí.deGentíanaz - :
E xlíí.deCufcute,- . . . Ixíxidegenefta.
E xliííi.de Cíperoz.. ^ Ixx.de Gramíne;- ^
|. 7 . . Xlíií.deCelídonía. |... Ixxí.deHlermodatulo :
|». A«v.deCathapucía, ——— Ixxiíí.de Iufquíamo.
xlví;ide Cucumere. Ixxíií.de Ifopo.
xlvíi.decalamo aromati Ixxííít,.deIreos :
co agreftí. Ixxv.de luníperís.
xlvíii.de Canapo : Ixxviídelrínot,:
xlíx.de Daucoretíco, - ixxvíí.delilío:
L.de.Díptamo. Lxxvííí,de Lupulo. | ^
Lí.deefula mínore Lxxix.de Lappacíoacuto -
Lif.de endíuía, (0 Lxxx.deLlactuca 5.
Lxxxi;deLeuifticos ' - cyi;dePolegios
Lxxxíi.de Lauendula, | cvít.de Porro. Padres,
Lxxxítí,de Laureola, cvíii.de Pentaffilone, .
Lxxxiiíí.de Mellí(fa. cix.de Pínpinellae
Lxxxv.de Míllefolío, |. cx.de.Papauere:
Lauxxvi.deMalua. |. exíde Populo. !
Lxxxvii.deMenta. cxií. de Paftíaca filaeftrí.
Lxxxvííi. de Melliloto2 . cxiíi.de Paftínaca dome«
Lxxxíx.de Matrícaría, ftícai- :
xc.de Maiorana. . cxiiíí.de R ofa.
xcí.de Marubío; -exv de R.affano,
xcíi. de Moracelfí uf Mo cxvi.R.adicez
tabacct, "S cxvit.de uta?
xcííí.de Mercuríalt. cxviii.de Rorematínoe
xciííí.de Mandragora? cxix.de K.apas
xcv. de Naftrucio ortu» cxx.de Ríbes;
lano. | cxxi, de R. ubea tíntura:
xcví.de Naftrucio aqua^ cxxíí, de Solatro.
tico. cxxiii.de Spínachía.
xcvii.deINígellaz — cxxiiii.de Síleremótano:
xcviii.de Nefufar, . cxxv.de Sínapi.
xcix.deOrígano. —— cxxvi.de Squínanto.
c.dePiretro. | .. .exxvii.de Serpentaría. -
cí.de Pionía. | exxviii. .de Satríonez
cíi.de Petrofilíno; cxxíx. de Scícados cíttío
ciíí.de Polípodío, exxx. defcicados arabico
ciííi:de Páitosóa exxxiídeSpargos —
cy. dePortulaca; cxxxii.de Dauinas
exxxíii, de Semperuiuaz cxlíi.deSpicaceltíca:
exxxíiii.de Squilla. .. . ^ cxlííí.de Serpíllo, .
cxxxvide Sanbuco. |... ^ cxlífíi.de T'axo barbatoz
cxxxyi;de Salíce.- ^ "exlvide Tormentulla.
cxxxvitde Saxífraga...- cxlvi.de Víola. —.-
cxxxviii.de Scolopédría cxlvíi.de V íroa paftorís;
exxxix.deScabíofa, . |. cxlvíii;de V rtica. i
éxl;deSaluía, | cxlíx.de Valeríana,
cexli.de Spíca romana? . cl.de V fftea,
E
ws entcma
A
i e dm
SEP Sueton m
j
A osdLsno cen LC SL
edes
rt
oniDsmzim APBMNIBEVM.g VA
C Abfintheü € calídü í prío eradu & fíccü f fcdo &&
het potícü & amarifTimü faporé.& dét colliei í fine AD 1
ueris &iumbra exíccarí& pannüfuat & é mlteef — —— —
| fícacíc. Abfintheü hét oppofitas pprietates.flaxa^ ——
tía, Laxat.n.excalídítate & amaritudíne,& hétps — ———
prietaté coftríctíuá qa coftrígitexerofficizfubftam ——
tíz..& fíc abfin.cotraría opa£ ío non détexiberíniff —
matetía exíftéte díoe[ta fic fua calíditate dífoluít,86 ——
; 2x
í Iac Om medion PP aeo Idi 5 Minn teme et eral octies
Ad ^ s póticítate fua »ftrf. euaeuat Abf.n.fortíter apt opi:
M 2 f [e €pa-& fple.ppea curat mor.ex opí. pueníés ut funt
| ? ycte.ydrops notáter cü puéiát ex ca frí.ut di. Aui;
iI.canóe. prío.g».iíí uL, 65. $. dfuc.abfin.máe bíbíte:
t^abhomíabíilís ío ual fibi mifcerizu.fufficíés pdul
cotóne. V el bulíát abfín.í fero caprío mífcédo pasz
zu:ulfíat fi; ex eoífto mo dífpéfado, R e.extréitatü
abfin.m.s. Bog cétaurex flog: uío, flog; bora; flogz
. ta.aítus.íí, ra.reu.lígrítíe af 5.í.auag paf.o5.$. oía
P | cofüdát & buli& í ad ad cofu:tertíz ptís.poftea co
| la colatü dulcore£cü fufficiéti zu.& fiat firide quo
füattepíde máe & fero p dlíbet uice qtítate medíí
| cíphi.prí»fumáf pil.de reub.& cofortatíuü día.ab
dn atís poftréofté abfin.ualétíalo.f.í cafu capil. & íti
| A Time. nea. R e.de abfin.& de fpíca celtíca de quolíbs àtü
ES placet & bu.cü uío & íde fíacablutio cibis Valet
; AM qem-.
ét fuccus abfin.cü mel.ulfaría or. míxto ad líuo.ut
ad ueflí.círca ocu.uf'alíog lo.ex pcuíTione uf'cotue
E . ueníétíat Valet fuc.abfin.cà pul.lüb.mixtü cü page
Jdevermes : mel.otra uer([té fuc.abfin.ocu. fpofit» ualet cotra
dd valorem *tu.eío & panuü(l té ua.deco.abfin.ex ufo & aj auri
|^ 2 pámue out: fmiflus ualet cótra furdítaté & tínítü etusQEt fuc.al
LJ swdwaie- fín.cü olco nucleos pficcog; aurí mif? fterfícituer
|[— TiswHA s meslilté uínü deco.abfín.cü cortíce cítrí ualetífe
(o wermts 44^ tof orís pueníéteex má putrída i fto; peccatetiVa^
—owme os. detfac.abfín.cá mel.míxto otra ebríetatéfiV alet ét
AM feet ^'^abfín.cü arthí.& oleo coí co. fíatide pef.mé. puos
Ad antfrt n TN
p decé dí.cótí.ualde curacillas eerí.f; "rper tafpo»-
1
i09
3 -
| ABROTANVM. . ye
& Abrotanü calidü eft í primo & fíccütícdo Auicé;
ualetí alopocía & tíea utfupra díctüé deabfintheá —, , ——
Ciro ecad accelerádu barbá & eíus ortü ifto A4 bavlam. d
. mo. Keci.fuccüabrotani cüoleoanetínoueloleo —
deíquínáto míícédo de quo líncat barba ufalíus lo
cus depilatus(lté decoctío abrotaní. & y fopí cü li^ É
qricíabuliedaíad cü zucaro penidií dilcorádotak: yp Jo 3
tü ualet ad difcralima pectorís ex cá frígída ab itra /4 /i/
P.
d. 1
d iv TA Aet 5 V- ; m E . e
1i |
fumédo;Sedab extra línía£ mera pectorís cá Bui
méfís Maíí.ul cá unguéto díaltez p maíorí molífí^
catíoe hüog: peccátiü f pectof poftea fumant pillu
| la deagaríco p euacuatione materíes; peccanti p^
s ductiuü cómuniü.deíde fum I diapenidíü ul díayrís
| | Low [i falomoí S, cófortatíuo(fl té abrotaná ualet contra
ie oomts: iibri nettes & übrícos & alcarídes.R e.abrotari& cotrí
ti & puluetes ludíog: a&.65? v.mífce cá fellealícui?
aía!& oleo de abfín.& fíat límentü fupra íteftí [dé
: ual^fuc.abro.& abfín.cü lacte bíbédo([té fuc.abro
IBN tái mixt? cü mírra ímodü peffaty applicat educít
edu p méftrua fcdí ná & foetü mortuü eicít & claufuuluá
| didiná: ee fe apít & flegmatíca apofte:ibídé nafcentía fanat, V el
p^ en fuffumigiu.R e,abro.faffine arthímifie aff:m Jii. po
gps -- legíí orígáí téacetí aü.m,i.afarebace apiiafi.m.$,co
fundantoía & fíat fuffumígíü & potéter puocatmé
l ARE feme ftrua(f cé refoluftura poftéata fleomatíca & dure te
| ces et Alcavtdes.
p .. folutíonísfi mífceat fuc.abro, cá faría ordei uf mel
Jd esca [sients le S fupponat, Idéremouet cócuffioneslates([Ité —
J ]aevds- ..- abro.fugat uenenofa afalía fi ponít ín angulís dous.
AM geilen :"Veleáaqua decoctíonís eíus domus uel cubile afp
r ind, ventris oat uel fíat fumus in domo de abroffitéabro.coctá
DEL essicn- 1uíno & bibítü ualet cotra uenenüffEt abro. cotufü
B 'cüfale & oleo cómuní & pulfus manü & pedü inde
|. Ad visere feb ungant febríétís at porífiní aufert rígor&([ [té abro;
| Lr , coctü cüapíofuio & pas; dulcoratü cü zucaro ftrá
| Á ra "^'euríáfoluít & lapídé traoídfEt qs caput ínungit cá
lapá . . "abro.cótufo cá oleo.ualetuertípíni & fcotomig.
imet s |
| Sete",
iudi ia 38, p ALTEA; c
| KL Altea calida & ficca cü xqualítate.opátio & pro»
príetas ípfíus eft lenificare €. maturare & mollífiz
care & refoluere & abftergere, Semen & radíx funt
maiorísefficacia;notanterradíxuíridisDecoctío — ^ ^ ———
id sana fadícis alte: & femís eius cum abrotáo & uíno po^ A —
Mule. tata ualet ftráguría: & lápadí 8 fu fluítatibus crus Ad manure |
' dís& Ícíaticx & ulcerib?neruosíiEs gá radíx altea 44 /: Pese |
^'''^** decoquit faceto cum píretro & pag; maftice&tfíae ^"^ 7707 |
3 iii
: £r
íde ablutío oristepide futiédo ualet & cotta doloré
HMuLLET:
E — détiül[téfeméaltex coctácüalleo & aceto & íde 1i
| Pr m '? .míat morpheaífole eradícat ea.Idé míxtü cü oleo
E o rfi cer & applícatü morfuí uenenofo cófert;Et fimílíter ua
TIPHEDC letí punctura apá([tem gü bibít radíx altez: cá ui
| ^o & ad cüi pag; maftíce decocta curat íteftinog,& , —
| Ád cv fumes cotufioes neruosA[Ité radix altezc ualet apoftematia /d A^ m
( mew. ^ buscalídís máillag;& apoftematibusani & tétoni 777
neruos; & apollematíbus durís & fcrofulís & foluít ' T.
apoftemata inflatà tumore palpebrís & eládesau - |
ri & fedat dolorem ee a E ad extenfío
néneruos; decócta ci farínafenugrací & farína fe^
| - . míníislini cü fepoaneti & térmentina mífcendo. qa
uo: refoluít & maturat & aperít apoftematíbus([dé má
AM dificat matrícé& fuperfluítátes partusfi ide fiat pef
cap posu faría(Idé decoctío radicísaltéa & abrotaní cüace»
M Ahopio to & líníat fuper alppiciá curat eáí fole exiccando.
I ' (Item decoctío femás áftex S líqríciae & fícuü facta
| M Taf . cüagdulcorata cü zucaro albo ualetí tuffií cá frí^
| ída & facile excreare facít fputü.Et phibet fputü
E saeé anguis addi Gilt, Idermibfet Dira fih 3
- Ado vrise 8 tdoremüríng Et ualet etíá in pleurefím perípul^
$3:5.tadídum/cícorez ordei femínum quattuor frí2
a! lontani paflulag a5,05.$.0ía cofun.
yme-. - hy /Á*3 ^» - * ^f. t * um. s
T .,, oníatalímo;R:ecípe radícum altez,5.í.liquirítía
ET
: ídorü femínis endíuíz. feminis portulacx af 5.11;
dantur & bulíantur.Et exibetur eo modo quo. fupe
1íus narratum eftcapítulo deabfintheo; .::55:2:
HI &nnl ts:
be 188 5 iU fieun5 1f
hl 3
* * E
1 Bee ses) Bt 3 "Ae
&itio fTfip3A155 XJA M
K Acorus ca. fic.iícdo.FIét uírtut£diuterícádifA — | |
folutiuá.abfterfiua & apítíua(KA co.ergo ualet ad dif Al duwtevton |
folu&dá durítíé fple.& ualet cotra opilatíoné fpléis - pus 4d c]
& epa.ex cáfrígida pueníente ífto mó difpenfando; dio /f ^7
R.e.radicéacori coquaflatí quartálib.humectet ra. * dipl
dix fíaceto ad tres dies cui adde raddicé reupontici
A$,ii Hog boragís [colopendríc afi.m.s. feminisani
fi líquíricíg af, 5, íi auag: paffulag 65.5. ofa groffo
4 iili ^
» Tit !
modo tríta & bulítat aqua fimplici duay libras; ad
confumatíonem tertix partís cola & colatum dul»
| corádo cum zucaro gj fuffícit&t fiatpotus mane &
| fero tepíde fumendus pro qualíbet uice ín quátítate
L medii cíphi:Poftea fumantur pillule utputa. R.eci2
emafle píllularum de reubarbaro «maíz pillula»
tü de lapide lazulí 48.5.5. mifce cü firupo de fcolo»
pendría & f.átpíllule.víi,aut.íx,Deide fuman£ día
galenge ul díaboragíatü p cófortatiuo.poftréo un»
cat minera fplenís ac epa.cá unguento díaltez pro
molliífícatíone materiz opilantis.Ité uínà decoctío
(0, Qr físacoríiualetad idem fed nó febrícícáti(V alet etia
Cip 1er e orus contta ictericíá coctus cum fcolopendria &
y» endíuía & líquirítía & quattuór femínibós fríeídís
E colatuticum zücaro albo dulcoretu£fumantur ut
|! Coney. Hu fupraffItemacorus ualet contra albuginem feu pan
| qvné ocubez- num oculos:, Recipe füccí 4corí & fenículí afi 654
/ — siíi.lapidiscalamíaris .5.1.aloepatici thutíg af,5.54-
terenda terantur fubtilifime & buliantur parum p
íncorporatíone & fíát colatura per annum qu uta.
turad oculos cam periria eatatim applícadofTrem
E.
Jd nort 1ore- Cx t uriti quia abftererc a aperit. & ualetdolotíla»
p"! wlozsis . - teris & pulmopts.& idé ualetmorfibus uenenofíse
M'morfa ve AL aec etiam ad dolorem mattícís qf fiteukcifma.is
| : aÉbicic g;'quando qs
?
- sutnosos- - fcio faper acorum decoctum
A fleci sie. guinis acl fpafimumidícitpandeta, ^
pM sgh: |
Jd do marios: M M nütquám fcuret fluxum fan
"e
| i , it I3 neodaiotpewiS nA bord 12,7 215.05. "n Ll. x Pr i P
/ — füccdsacorf datusin potu acl eius elixatüra'prouo Jorio
Mose "diit di ad Ád'vrini
O4 AMCEROSAbP:SU oov x
E Acetofa alía € domeftíca alía filue firís: natura frí
- daéíprío & fíccaínfcdo.Inípfacflipticitas 8t ace —
tofitas fupat colerá.& acetofe humiditas € Jaudabi» i
lís;R.adíx ace.cü aceto cocta cófert fcabíei ulcerofe Ái Scan
& excoríationi ungis.Idé ualet cótra morpheam & 2 eere
fepioíné & fimilibus defedatíoibus cutis:p urib?uí4 ^e
cíbus talía loca iungédo-Poftea ungáttalia locafcas iet
cü talí unguéto, R e.fuc.ace.05.fi termetie 05,5. faf '
Y
—
do ME
iere
, €6is. 5.1. mifce cá oleolaurfo & fiat unguentü circa
| (Coma Jereriá Íoné ÍcorporádofIt£ acetofa ualet cotta íctericiá ex.
A" - opilatioe caufata a cá calída. Vnde decoquaf acéto
fa cá aqua endíuíc & cü quatuor femibus frígidís &
Índe potet. V el coquat cum uíno albo & fubtilí 8£.-
hoc uínü bibat & ualet cótra íicteri ciá p» ftíoída,
E .. Ettaleuínü dícit fedare nauffá(lltem acetofa ualet
Cone Pactu contra puncturá fcorpionis uel alteríusaíalís uene -
YÁ /ev?9^ nofi Vnde dícít? Serapío & Auícenna gj fi quís co»
| er A157 veedat de acetofa uel bibat de eíus decoctíone & po
pues! fea pungit & fcorpione no nocet eí punctura & ita
b | ualetcontra uenenü([té aqua acetofa'míxta cü pas
Ioni Iles hei ca aalet contra peftílentía. Vnde. R ecípe aque
[ acetoía:..05. v. 8.5. i. tríace 3 mifce & fiat hauftus q
detur tepíde círca medíü noctís deinde tegat paci»
ens ad prouocatíoné fudorís iftud pro experto ha»
. ibeafffítem acetofa habet acetofítaté & ftíptícítates
QConira^v c manifeftas ín fuo faporea deo q» curat ulcera íteftí»
ttfinev- — nog & fluxü uentris, Et uirtus femínís eíus eft for»
Jhocu venen "tior inftríngendo uehtrémflV alét etíá ín fluxu emo
Có Loxá voidagfuccusacetofz bíbitussa ualet etianrebtió ^,
mertiit775 isl tem fit exacetofaemplaftrüad fctophulas.Dí» Ais
Come E" * eitarojfi eius radíxfüfpendit fn collohabentisfero /44-
H7 C 7 phulas fuueturab ea Auícennak Valet etíam fuccus.
] num eius uel decoctío acetofe cum uíno pro dolore den
Ae er He tiütepideabluendo os(item radix eíus tríta & bulí.
A luca 9n* ta cá aio ualet luxui matrícís.& frangit lapidem
tic. - " Tenibus.ídemualet rafura ínteftiriog, Aufcerinas -
44 [aside t D ,
| venibwus Sit
p
woo 3o nA GRMOINIA 037
E Agrímonia eft
N
| calída & fíccaífecundo.Decoctióo — —
-£adicíseius cüfaluia & pmula ueris pptíe fliffelblo , — .
.. fn cum uíno ueteri ualet ad paralilim ifto mó ira d Lun
ERO radicemagtímoixfaluic - i
pramau e ueris af. m.1, radicis píoniz cathapucíz - irc ERN
afi .m.$. caftotíz caleborí éínamomíafi.s ii, con^
fündantur groffo modo & bulíantur. cum. uínoue^ — ^
te
«7
terí , duatum librarum ad confumatíonem tertía ^ dua
,
AM cus.
| Abdiurnaes
DE
partíscola colatumdulcorare cum fufficienti melle
defpumato & fiat díceftíuum de quo fumatur mane
& fero tepíde pro qualibet uíce ín quantítate medii
cíphíi quo firupo cofumpto fumant fequentes píllu
1x ínfero eundo dormítum. eripe mailx píllulage
- deeuforbío maíIx píllulag: fetídag; a8.5.5. mífce
cumfirupo de ftícados & fiát pillulz, vit .aut.ix.po
ftea fumatur diacaftoríum E díamufcí p conforta
tíuís mane & fero alJ'umendo ungendo etía nucham
ideft pofteríorem parté collí & loca paraliticata cá
ífto unguento príus callefacto . Recípe fucci ag:i^
moníz fínapís pulpe femínis píoniz a8. 5:1. caftorci
píretrí a&. 5. $.crocí.3.$.conterátur & mífcean£ cü
oleo decaftoreo & pas; cerx círcaígné fcorporás
do & fíat unguentum mollef[tem faccus agrímonie
clarífícatus in quo ínbíbatur parum thuciz puluez
rizatz lento fone Ííncorporatx & cum refídentíam
fecerít ualet frígide applícarí oculís & clarificat
eosf[Item fuccus agtímoíz cum faría fcenugracci &
bolíarmenícum afungía porcí mífcendo ualet con^
tta dolorem & tumorem meinbrosfA grímoía fum .
ptaín cíbís uel oleribus mixta cum bletibus & fpí^
.páchía ualetad dolorem uentrís & fplenísqfitem
agrímonía eft diuretícha ualde & uiridís tríra.St
«um aqua acetofz potata ualet ad antraces id é pu
A morfu e Ktulasmalas & ad morfum ferpentum &t canís & ho
|" pe és »- mánís rabidi, Et ualet fimíliter ab extra applícádo.
| hoo vabdi
CEMPONT TSUEC arces xg
Nudw- |
| : ZA
ingiasieu v ponorADEEVIME P uc dia
C Alle é pláta & éduplex alidé doefticü alid filue:
ftte qd fcordíó d£. écalefactiuü & exícatíuü ítertío
ufgaddrtá & filueftre plus íllo, ui de facili pót dif
ponígtíatuenenü & hocíllo mó.capíaf femé alleí
& femíet & ex illius alleí pducti femíe ítes; femíet ex:
hocfiat qngesut plures.tüc alleá pofteríus pductü
etít uenenü dre alleá deplátarí & &1 femíari dét hoc.
fítcomuniter pp cám íá díctá.lícet ortulái ed igno»
A
T
| Ak alptciao rád c£ alle cofertalopicfe pueniéte ex putrido hu
B. . more.Si mifceat alleü cotritü cü oleo alurí uf cü fe
L. 4, €busolei cóís deillo líneat locus & ualetifIté alleü
Pu is ca tófü atqj applícatü ulceríbus hu.& furfutib?capitís
| fem / cófen(f dé ualet otra pedíclos & lédes & fi affidua£
| A4 , !*- eius cómeflío ualccad ídé([Ité dát doctores q ali» 4 lf RR
dines dua eíus comeftío íducit fodá.i.doloré capitis. ífmo jl. 4l
: | magnus ufus alleí crudí íducít leprá & hmóoí graues
"Qu vifá — morbos(itéal. notáter cru. cóme. debílítat uífü qa
E mltü exiccat fed hüídis ocul'& obeft([Ité deco. allei I
fH deti. cmt píretro ual5 do.dé.cüi os idetepíd abluíf. j
/ (Alleá coctà & aílatü c zu.míxtü come.clatí.uocé /d-veuem |
| 4 &cofert tuíli antiq & dolori pec,ex fríoíd(V alec ét » Tui ma
A ew ;- alleü hütíbusgroffos hüores & uífcofosífto. qii é 4" ear !
|
qudlu: —
Brun calefactiuü ícillíuà & refolutiuü(lté cofert alleü il»
E ^ .' lisaufi funt fungís. nà fungi dar uenenofi rone ex^
Moria pases (i bibi | "Lic re ee
—4«4, celliuefriciditatis.Símilr ualet ruftícís q excefliue
|^ 7 . bíbuntaquáfrigidá &utunf cíbíseroffis &fríoídís — 1
E pp hocdf qalleü fit tríaca ruftícos; & alleü rectífí^ i
: | cat aquá bibítá pofteíus comeftíonéqreualetnauí ——— |
) :gátíbus q bibüt aquáfepenuinero corruprá(lté ab
P cá contritü & fumptü cáaqua mellíseducitfolué^ , , — |
ofj doflegma & uermes([téalleá eft ualde fedatíuü i^ M mad
ida x fationü q fiüt ex uentofitate: Va dicít eal.lí.de co£ vers - )
u € ver látioe fanítatis Cp alleü plus rcfoluit uento.aliis me : 1
dicisuétofítatü refolutiuís(Ité ualet fuc.eíus ad réo. i
BP uendü morphe&ad ungédü eá príus facrífícatá llc - 1
Ic ote fete cotrafetoréalleí comeiti aalet radíx yreos cóefta.
2
1
u
' "ficca circa
Á
U*E 4
»
x CE
et d
um
"a
2
B.
i
»
-
4
axobpdl os m AECBNEINGH: o 16 "
& Alkakenge eftuna fpecíes folatrí & eft fríoída 8 -
Coundua epadusi: 8, lidber folia fímilía 1
"folíísfolatrí & habet£ructumín cífta rotundumfi^
. milem uefíce & fructus granum rubícundum fimile
"ug & uirtus efus proxía eftuírtut( uuglupineffAl — i.
-kakenge delet fíftulas.fuccus eíusmixtus cumfuce 1 Eua
id NI es | r2 4 domo JAM
- cocelidoniz & cum uítríolo romano .puluerízato ; 1
^ánttomíttendo fíftulís pluríbus uicibus interpella^
,
. | 4 M a lea
: HO i
tis temporibus abluatar fiftula etim melle, R ofa;
to donec mortíficetur fiftula hoc fentíes cum uíru
lentía amplíus emangre tion habet fed fanies ha»
bet fed faníes;alba tunc propinqua eft confolídaz
tíoni(Valet etíam ad antíqua ulcera aurís & ad ul»
cera ínflata quando tota herba cum flipitibus con»
quaffata cum aceto bídem loco emplaftríapponae
tut(Cofert etíam aÍmati & inflatíoni epatis & ycte
- rítíz & difficultatí urínz & ftranguríx quia proto
9
cat urínam & díffoluít calculum in renibus feuíue
fíca peccantem ín forma potus fumédo Recipe fuc
ci alkakence fucci pettofilini aa.líb. s, feminis feni»
culí. femínisapii femínis lactuca femínis faxífragac
uel mílyfolísafis.ií; uuatum paffularum florá uío
larum af.65.5.bulíantur omnía ín aqua & parum
uíní albíad confumatíonem tertíz partís & coletur
& dulcoretur cum zucato albo gpfufficit & fíat fi»
fopusualensadea utfupra narratum eft mane & fe
ro tepíde ad miniftrando pro qualibet uíce ín quá^
títate medíi cíphí quo potu confumpto fequentes
pillula fumantur cítra medíum noctí s, Recipe thaf
fe pillularüm fetídarum. Ícrp.ií. maffe píllularum
— demífetion Ícrp.i.mífce cum firupo acetofo de radi
4 ! - ^ :
UE. j ^J]
: L4 Jogo] 7e1H4,
Á
i
1A ^vulaTA,
:
| yen V zy
| 4 "E.
ve
Bud.
cibus & fíant píllula.íx.altera diefumatur electua
rium ducis uel díalacca pto confortatíuo:, Idem
ualet:fuccus alkalkenge bíbítus. apoftematibus in
trínfecís.& praccípue eranalkalkenoe bibítagialent
adcetbusrenum& uefice, 0070000 ey
i
i
iE
AU
ónnbsl $5 AMEOS Ks ub 4
KAmeosfeuathanafiafentanacetüeftplantacuíus —————
femíne utimur í medícínís,& eft calída & ficca í ter^ 1j : 1
tío ualet ín doloreuentrís ex uentofitate caufarís, 4 4 olore
Eté prouocatíua urínz & menftruí.ad hzc oíauas nrri$
letdecoctío eíus cü uino ín caufa frioída.uel fiatde Ádwmc e ]
coctío cum agua ín caufa calídatlItem fuccus ame» Mfr, m
os cuff melle míxtus ualet ínterfícíendo uermes ín ABS
uentre peccantes nomíne afcarídes uel cucurbítíni 5,4, —
J
veo
, €xgtoffo flegmate prouenientesQ[Item mundificat
renes & uenas iminericasideo ualet calculofis 8&&
. patientibus ftranguríam feu difficultatem urínzs
- ideo ualetad illa decoctio athanafía: acuminando
cum femíne feniculi.femine petrofilíni.femine fpar
gí femíne alkakenge cuin melle defpumato potan^
do(Decoctío etíam eíus cum fcolopendría & folíís
| fenz: & femíníbus petrofilíni & fenículí & brufcís
| E euni ;fpargicum uuífpa(lulís & líquírícía cd zucaro dul»
p "* corando ualet ín forma potus contra febrem quar»
I r ^^* tanam manc & ferofumendo pro qualíbet uíce ín
E quantítate medíí cíphi . Defuper fumédo tales píl^
| lulas .R. ecípe maffe pí. de lapide lazulí matfe pil,
de reubarbaro. a£1.5.5. díagredii gra .ííí. mafticis
ra .í, mífce cum firupo de E olopendra & fiant pil
bu Íx. Poftea fumatur metrídatuu cum uíno pro
una uice. 5.1. uel.5.il tem decoctío eíusín aqua cà
| farínatrítící & parum mellís mífcendo & cum talí
£L iniu - ungatur facíes : detergít maculas morpheatas &
| merphestzt . liuotftm eíus(ltem füffumigatío facta ex laudano
Addurige. ttíuccoameos mundifícat matrícem((Item deco»
«tío efus cum melle defpumato cum puluere yreos
dera ens milcendoín potu fumpta. ualet ín diícrafía anheli^
in,4,. tusetpectorís facílítádofaniem pectorisper uiam
- [creatus euacuando(fitem decoctío eíus cum mena
ta et parum galange ualet ad naufeam et fubuerfio
mem ftomachí., 358 ei $15.30
€ Anetü eftcalidum ínter fecundum & tertium ota
dum & fíccum ínter prímum & fecundum gradum; - "1
Et quandoaduríturfit fíccü infecundo . Eft refolu JM maturatiues.
tíuurn & maturatíuum apoftema.& ulcerum.notá^ dari 2 vietrái]
S
ter femen aneti ítellíoítur contufum cum radíce al^
tex: &Laxunpía porci ualetad apoftemata flegmati(
ca maturádo ea ad faníei generatíoné(Et cínis femi» i
: nísaneti combuftiualet ulceribus exíccádo ea cum
b íi
F
: d, $
| Á | | | uluetetadícís yreos mífcédofItem ole anetí con i
Desc 1717. Fert doloribusneruog & Íuncturas, cum unguento |
nda dialteg: inifcendofeleaii ibm anetícü oleo papa» |
44d smi: gerímixtumualde inducítfomnum ungendo cá eo
4 | Ju; temporallc m oleum anetí confert doloríaurí'eius
/ humíditaté exíccando míxtuim cum oleo amídolaz
Conea vic. Tum amarum tepíde auríbus íftilládo. & affiduatío
.-.. . * -. feminisaneti comefti debílítatuífum Auicf[Item fe»
ES viti f^ menaneti ualet contra uícíum pectoris ex frigidita
má t ["4i"- teprouentens. V nde Recipe ficus ;y. aut pluresín
E fuccoanetíínbibítas in nocte cum pas; femínísanifi| ^
| & ylopí: líquiríciz cà uino buliendo. deínde cole£
.J & colatura detur patientí;facít.n.excreare flepma í
. A faniéconuerfumf(ltem puluísfeminis aneti ín rbi,
AMlasts ain tionibus uel ín ure carníü uel ín pulmétís exibítus
omcfun- - - ualetmulíeribus qa facítlacteabundaret mamiíllís. -
B 7 Í (Confert etíá femen anetí confectü fíngultui buenié
m / un ien repletíone cíbí natantís ín ftomacho (Tics ua |
: Ad M oput let dolorí uentrís pun itiuo(lV alet etíam cínísane // £merat
EC ti applícatis cinerea natís & ano & uirga ulce dai naces:
| rate & tumefactíoní teftículosM(ltem decoctío femi 4»-viri
. nísaneti cum mafticeualet contrauomítum & nau 2 T«dhowh
cn ne
*
:
| Cehra "von
(ofi 2 AH HS- Cen at finpgultü ex frígída cá.Et frequens ufus ane»
p |
M ,. tí nonualet; Auícenna & Serapío;Et quádó mulie d
/ Ad Mri: xesfedent í decoctíone aneti hoc confert:dolorí ma c
|, o tfícísfltem ualetfemenanetí trítum & puluetízatá
I4 Mod . ulceríbushabentíbusfaniem cítoincarnat &Urefola —
|». . . &ítea.Auicenna,Serapío,Pandedta; «0006
4
^
*
)
4
4
1
z hi (M
AL A píü eftcalídát prio & fic. fecüdo etadi. Auicé B
ta. Scd f m Platearíü eft calídü circa tertii gradum : *
& fíccü f medío tertii, Eft refolutiuü íflationis aperi
tíuü opilatíonis & fedatiuum dolorís.& funtplures — — ^
fpecies apíisdomeftícus & filueftre & aliudqdori£ ..——
" Ánaq.Etfemen apii debet fümíímedícínísqaí eísé ,, , — ^ |
- maior üíirtus.Semen apíí maftícatum ualetí fetore Ài MÜTÉ- oris
- eris, Apiá eti& ualetiopilatíone fplenís & epatis ín 44 opi [lens
"m
b iii 2- £pi : 1
S 1
| rt F Ma |
cá frígida.R ecipe fucci apít.afi.65. fii fcolopédríz,
boragínís afi.m.5.radícus acorí:prufcifpargi af. 5e
Ái.femínum fenículírpetrofílin&'an. 5.i.fiat decoctío
inaquaad cofumatioem medietatíscolet & colatü
dulcoret cum zucaro albo & fíat potus quo utatur
ut fupra díctü eft cap.ix cüfuís píllulís & cofortatí»
. uis exibendis.Et emplaftrü factum cü fucco apíí &
femíne aneti € radícealtez cü pag; butírí may mí»
fcendo cü quo emplaftret regío fplenis & epatís &
| ualet deopiládo eafitem fuccus etía apii cà mílíofo
L. lís & faxiffraga & femíe alkakenge ex his fit fírupus
I A [piden cü uíno & zucaro & ualet ad fragendü lapídé cu de
DIRSSPEEL. potatt[té apíá ual5 ad alopícia q& buli£ apíü cà
E. ^4^5' "abrotáo ilixiuio quo abluat int rum apiü íncí^
Ji Peas. (8t ad epilétía. V à dícit Galíe. q; penátes no debét
| £l qns (uti eoqa foluít retentacula foetus & í corpe ífantis
: , tputrída apoftemata & fcabíem facit naící.& lactan»
^", |tespuerosabftineátab apío ne puer fíat ifipfens à
.. Jepilenticus qa dílIoluít matería & eà mouet furfum
& meatus pueros; fint fübtiles & pp eos; coftríctío
En&phratifint hd epileritía([té decoitio tadícísapii
; ( . t& feniculi i fuccofumoterra& ftoriolg cü pag zu^
| Cóira ydr icarídulcorádo fít fítupus cótta ydropifim ex fleg^
isim- - imatdfldéuals cotra yctericíá puenícté ex opilatio
uer, iellté apía decocti uío cá feminibus fenículí pe^
E od ss 5trfofiliní& mílíofolís.ualsad ftráguría & puocat u1í
"4; .pnam& menftruü-& eo magis prouocat urínam quá.
| Ji strieuris do mífccturlíconpetronintalí decoctone.:
|? tvernáa 2L &ik d. s ^ TRO UMR
[ Melam : -
2 i fX
452241 22
DO X3
sos
fiu S exilora eppure acu ccówd
€ A rthemifía eft herba calída & ficca ín teftíofect^
"dum platearíum, & dicitur mater hei barum.cuíus ——— |
folía funt maíorís efficacíe pcípue ui ridà magis dia 10-2
exíccata. Arthemifía eft aperítíua ualde ídeo ualetí 4] qi. fe 21
opilatíonibus fplenís & epatís ex caufa fiípida:fíat — | T!
, decoctto eius & fcolopendría & pase abfintheí cu5 , ;o
: üíno & zucaro dulcoratalldem ualet í ycterícia ui? fd yifrian "d
tío fplenis cui addatür parum florum centaureg.Et Ph. lw
eee NUR T &
ob íííi
t pw L
Al onore, fefiduum de herbístelictum applícetut regioni fple
/ splerus. .. mistepide. hocidem ualebit ad fplenistumor&(Ite;
| ... . balneum factüexaqua decoctíonís arthemifíg & fo
: "RR ads. Dios laurí & athanafíz ín quo mulíer fedet uel uul^
"mefwad e UA tomentetur multum ualetad prouocandum mé .
ge firaa & fcctus mortui expellendo.Et arthemífía co .
| cta cum foliis laurí & oleo olíug uel nucus ualetad
M uud menítrua puocandum & inde matríx peffarífetiiCa
| ena 9 tratenafmoné ex fricidítate fecipiat patiens per an^
, num fumü colífonix pofíte fuper carbones. deínde
calefíatarthemífía ín uíno & pofíta fuper lapidem
molarem & fedat defuper patiés.probatü eValec |
etía5 puluerízata arthemifía cü rafura eborís & cor
EB nu ceruí & nuce mufcata cum melle míxta & ín uí2 -
| 4, nodecoctionis arthemífiz potata mulíeríbus nó fe
tai hri cundís quía ualet contra fterilítatem factam ex hu»
/ litate mulie: mídítate.Pandecta.& Platearíus, INam fi effet fterá |
E lítas ex ficcítate obefTet quod poteft perpendiex có
plexíone mulíerísfi fit pinguis uel macílenta & uta
turtalimane& feroiín modum electuarii poftea bal
. neatur & fomentetur uulua & peffarifetut ut fupra
E uu infínuatum é(|Valet etiam puluísarthemífiz et ma.
Cóna e^. subiícontraglandínes qua nafcuntur círca anü aut
| "6 circ An o rtes prío facríficetur poftea apporiat puluís eíuss
wr 5 CArthemifía fugat demonía pofita uel fumígataído .
4M faic 4. mofilt mípfa contufa cum axungía & fuppofíta pe^
pow". *damdolotemtolütexilDele» o. o oro
| MWintre- -
E
— 0 ARISTOLOGIA LONGA3! |...
&Ariíftolooía habet duas fpecíes.f.longam & fotü»
dam, Ambefunt calídz ín prímo gradu & fícce feo
cundo.Secundü alíquos funt calida íntertío.& fic^ -
ex ínfecundofíLongaaríftologíaeftabfterfiug &ca- ————— —
lefactíug üírtutís s4deo ualet in ulcerum ícarnatio( ,, :
níbus.puluís aríftologí x longe cum puluere yreos' | ce llbeiové
míxtus multi ualet ín confoldtíone uulnerum.Có» "767,
tra afma humidum, R.ecipepartes duasariftologíg C^""^ fm.
1r |
longe & mediam partem gencíanz cü puluefe yte2
E . osconficiantur cü melle defpumato & tale electua
E ^ ve" rium detur([Contra uenenum & morfum anímalius
owemensf,,- Wenenoforum detur puluís cus cum fucco ruta: uel
. 4^ snentzcum parum mellís([Puluis radicís aríftolo2
: JAM corid-me: già longá mortüaftn catnem corrodít í uulnere & fi^
- cav val: 2. ftulís fiat lícfhium:& defuper puluísariftologíá lo^
| tá gAMperoatur & íntromíttatur bftulís& conferdi[Icé
| M liz ad expellendum fcttum mortuum & uíuum & fec
| ^^£'P"*" dinamdeponit-Fíat decoctioariftologíàlongs cüm
pipere & mírra & de ea fumajit ín potu. Sed ab ex^
tra foméntetur mattix cum decoctione radic.arifto
logíá longá cum üíno , Ec utatur etíam peffaríis fa^ ^el
n . €tisexradicedecocta cum oleo mirra & pípereflIté
Je ued^ ^ infíxa corpori & ulceribus feu uulneribus euocat
[fin eevpori puluísaríítoloeíá longd cum radíce yreos & radíce
: díptamí cum melle mifcendo ín modum unguenti
uulneríbus talibus applíc&doff[tem aqua decoctío^
| Ad gpdefar nis aríftologíá lone ualet epilentícís ex groflo hu
À À Mnaxuo; note affliétis Er imílítef ualet afmatícis ex fimili
E F 3huümote lapfisfitem ad membra fpafimata fuper'otn
CP EN - nf inedícamenta eftutilis aríftología longa tríta mí ^
sm. .. NtàCum radícealtez contuíx cum oleo & axungia
E ipotci mice ungendo tálía loca(Ariftelooí afícca fu
EL
e Bt [ectidiná-
3
d
AM gpl «mígata in domo fügat démonía.PandectaQ[: temarí-
ése. - "ftologíadecoctaínaqua'& bíbíta ualet podagrícis-
: 1 IT*' TATE
b Ad Po y2- Add &AAAYS x rH
n tow:
BUT ec AM faU4eM is bag ua LRL. nM E dd :
E Api) ili LII, YIbO Uti» reinigen prspwspc
E. *» e T : «t 0 day MELLE AE Ez" Vor SA Tog La N NACE UNS 34 WE ASARRA Vg 3
Bs £
«
: uer
vu csARISTOLOGIA ROTVNDA?.. . —
K Aríftología rotunda eft eíuflemcalídítatis &fic^ —
' cítatísutloga.rotüda magís cópetit medícínz pci»
tpuérádix eius.habet uirtuté difloluendí: cofumédi.
& expellendi .Et radíx debet c olligí a& produ&í ^.
^ nem orus.R.adíx arífto.ro.utilíflimaeftad curas —
quía magís habet fubtílíareergo peromnía rofün —
* da efficacior eft longàín qbus uulneribus aut aliis
. difcrafis uolumus. groffum humorem fortíusfübe
v
uísarí(to.ro.cofectuscüfucco lappací & fumoter^
| Comwsobié sx & pas; aloepatící & calc.uíig cá oleo laurío míx
. tus ualet cotra fcabí&(Puluis etía aríftoloeíx roti
doorwdédie dgíulceríbus carné mortuá corrodít & notáteri f
car mergi. ftulís extírpare facít cá melle mífcédo([té cotra ept
2 |, lentía & paralífím ualet unguétü factü ex puluere
Corm £'* aviftolooíz rotunde. R.ecí Cptes. íi. & caftoreí uná
prom cec lalpinons uíuí & cufoibi afi. medíá pté mífce
| cü oleo de caftoreo & cera g» fuffícít& fíat unguen^
tüuf unga£ nucha cüfpía dorf ínferíus (Ité uinà
E decoctíonís aríftologíe rotü.& afarí & apíiualét p^
, H Mehr Tr uocádo menítrua & foetü mortuü & uíuü & fcdiná
|o mer vi-»-st- detalí potádo.Peflaría ex hís facta cá melle ualent
- eddie. - - adídéaddendo mírráfIté decoctío arí(to;rotun; &&
| Á l4 [v Mi: yfopi & líqrícía: cü uino ualet afimatícísf[V alet etia
E uluís arífto.ro. cá puluere aloe & calc.uíue cum
: Ui aadcere d. melle míxtü ad ulcera cácrofa í naríbusfIté ualec ét
| eof nw. aríftolooía ad dolotes q f üt PP alíqué hüoré opilá^
TINMITES té ceflu fpírítud uítaliü rotüda ualet magís à lon
ELO
- galEtualet puluís aríftologíz rotüda: cü mellead
9, boicic oli putredíné orís & carnís détine & gíngíuasqiIé pul
P annal UiSatilt.ro.míxtus cü puluere radicis díptai & mel
| S .^. t: leímodü unoueétí Ípiastrahít:qa ari.to. hétuirtti^
LL 3n nl
(205 7 5 ^ chísopatíonib?, Aríftología rotüda édíeníor loga lí
cet logafit díoníor f nafcentíís & uulneríbus puttí^
| dís.qa magísabfterfíua,Pande.Serapío, Platearío,
tiliate.atifto.to.eft fcofumior.PandectaffTtem pul^-
€é abftefi aá.fabtíliatiuá :attenuatiuá & attractíuá í
as
e.
i 4
Bo —o** 3
^ iw. [4
exem Cass
jf a s ! "Sx R VM, à
&LAfas eft calídá & ficciintertio apit & refoluit o
bftergíe & membra fríída calefacit & fedat dolo 44 sedides dolo
iced menflrua ergo prouocat et uríná de Á Li £fvraus d
flegmate groffo retentá. ualet ergo ydropícís quos 4|... |
phtgas purindittomb, Es ecipe afariomene radíceg 4| [sus
.acori,at. m. f. brufcifpargi: lemínüfenículipetro^ / | ———
filíni.milíofolís.a8.65.$.fumoterrz.m.í.foliog; fe^ e
feuuag paífulag; ofa contufa bulíantur cum uío & AM
I
aqua af lib.i, aceti uíni albi .55.1. ad confumationé
tertíz partis colet & cü pay zucarí albí dulcoret,
E & fiat firupus mane & fero'fümédus eo mó ut fupra
: dí&tüécüalíísfirupis potádís quo cofumpto fequé
/ tes píllula fumant IR ccilemtie pillulag de reubar2
baro.maffe píllulag defütmoterrz: malTe pillularü
de míferíon.afi.3.f.pulue. gránog: coconídíi-nume
| to.v.mífce cüfítupo de fumotertz & fiant píllula,
| víí.aut.ix, Alcéra díe famayturdyalacca uel dyaco
M arduus ft p confortacíuissF1me nia silcbungcótra opilu
EU. egató tíonéfplenis & epatis & contra ycteríciá ex frigída
Á 1 ) ^ cá.ldecontertartetícís palfionibus-& pcípue ualet
|J
fcíatice & dolortanchagllEt afagr purgat alíqualiter )) perc»
Mw ttf P" ventréficutelleborasalbus. Auicéna, Ecdecoctío — ^
| SaatitA 4r afarí cáiaqua & pas; mellís hoc idé acini adíx afa
| anchen7. -- riftellí i qa eft maíorís effícatíe.Ga.ví.fim.ca.de
: A aro t eius uírtus é uíttus acorí.Paddflité ipfum
afag í colíríis appofitüfubulíattunicam oculos: io
clarifícat uífamilgó afay. ponit mufto íta qj; cum |
| 'eobulíat:poftea det hóc uínü ydropícís & yctería — — .
JlsisgiA tiseSfertipfstteSferanti lébrinonierquare — d
L'A raerior. ntis decocto iplis ca fcolopedria & folísieng 11, o
posee, 3ainorná apit opilatronéfplenis etepatíset confert ,, 5, 1
| 4d quartant- Mutícferetus.Et decoctio efus 1üínoifpermate au. i
I. 2 gumentü facic. Melius q; eíadmifce£ ad folutíionem 1
I M seluran?- Eicicda eftaqua cafeí cüfpíca et aqua mellís,Toáanes.
P mefaefffcolca ifpíus cii laudano fauamentüm facit.
: Jd febrem: -ungendofpínam dori febréopilationum, ZEER:
iro
Mi Sat. ot 4
isis o iNTPRIPBEX esso ehow.
&LActríplexéherba d humectatifecüdoet ínfrioi^ —
datínprímo etetíá refoluítrefolutíoe pauca.Etua |, . ——— |
letapoftematibus calidís .f.erífípilef príncípiofut Ad zn ple E
veleíus fírie. Et cum índurantur et ínfrígídatur fil^ .
ueftris attríplex magís conuenítei(Ec decoctío fe
À 1
A
On
mínís attríplícís ét endíuía et fcolopendríz cum. 3
aqiia et parum zucarí mífcédo ualet aduerfus ycte^ Ad yam i.
tícíam proueníentémi uítío opílatíonis fplenís & -":
X 3
NECEM UU Ld Ne
Eo
EC ole d - a MS
M sel-venms epatis ex caufa calída([Et quando coquitur ín ole
E ríbus cum mercutialí mollít uentremqf& quando
" dd le fit emplaftrum ex e & radíce altez decoctüíaqua
(fib Ap An. plícando apoftematíbus ealídís refoluít caffTtem
|. *femé atttiplícís cá aqua raffaní & parum crocí mí
E (cendo.de quo fumatur fobríz bonam quantítatem
/d pow veziti-tepéfactam prouocande uomitum.& nonfolum P^
p uocat uomítum fed etíam affellare facit, Imo affum
ptío folíus faccí atríplicís ín quantítate. 5. íi. uel;5?
E. a iíi.facít uomere.& aíTellare; Serapio attríplex
. Cora u7* 5* contufa cum femperuíua S aceto ualet contra igné
M frere L facrum críptex etíam tríta cum melle ualet curan
Ad. : det do fetorem podágra (E: folía eius comefta ín iure
Move carníum ucl cuni oleribus doloré ueficz -—
$ 1e»
^
Bus (Et comeftam cum bletíbus & cum inercuríalís e
E brás acutas extínguifEt lumbrícos educit mífcédo.
Mane fuccum attíplícis cum femíne lumbrícorumf/Come
LAdfiten 4 ftumdíffinterícís auxílíatur(fA críplex cotuffum cá
| Addi Mama radíce altez & fuppofitum matrícís dolorem mítí
al c7 Loin gati tem atríplex crüda fiue cocta omnes durící^ -
E - «ésfanátaddendo tadícemaltez & feinen fenugracíf
(2, — 5 femenlíni cim parum butirí cofundendofflté (ic
| A doonttif-. cas attríplícis.cum melle míxtus.ualet dolorí-unz
| güíum.fiae ulcera Attriplex domeftícatnultáfrís- ——
gidíorem agreftí qua propter flegmatíbus corifer -* |
E. icontufa cum aceto applícata(Attriplexin oleribus ^^ : *
Jd yceries,/ «comeftà berienutrít. yéterícísuero & clídumepar
LAd ees cl chabenkíbus beneficium prefati. 0 cos
dM gp-cc : : à; —— 4 "
E 4 Uu x A4 line herb accafue-r am fette yeu
oneríos vequs a palove-: 4c e ist fv qu "e "
Ya es naf nmi) 1 honeuidivnde- » wepie d 0 Im
/
E (ed ;À
Yr. $ kt A gd
^j PWE FP i» Ae
*
à
^
f Ve »
&.
*
"
3 »
? E
1
eif 3
$5
so ^ ^ BETONICAs - E
€ Betoriíca eftcalída & ficca íntertío, Habetuírtu — , ,—
tein abftergendi & incídendi eroffos humorés ídeo te ad |
2. 24s : M d f - e PLoX.c (DEC LO07.
daletad frangédum lapidem renum & uefic: & p^ 7,5
2e/2«.$ qgcát mehiftrua & ualet í doloríbus laterum, Et ua e a
28
1
^e
1 po i contra opílatíonem e hac omnía con^
fért decóctío eius & fcolopendriz & radícís fenicu |
i lí cim uíno potando;Idem ualetín ydropifíaddené a4/4upo
: do radícesbrufci: fpargi notantet ín caufa higidas ^ j
ECREPCNECUEUSSNS CER URMTPRCNNR £O UN
-
vig
V $T
Aras teta Item puluisbetonícz ualetad confolídandum uul^
T. - meta capitis cum mírta & parus croci milcendo.Tté
: . betoníca decocta ínaceto cum edera terreftri & pa
rum píretrí ualet ad dolorem dentíum osabluen2 222777.
do. Aqua betonícz cum puluere aloepatící & parüt
E thucíx puluerizatz mífcendo ualet contra obfcuri»
ladudwh- ^ tatemuifusím ponédo oculís guttatí5; Ité decoctio
| ,, . betonícxíin uíno & parum abfintheí & cubebarum
ad red nice Valet ad dolorem capitis confortádo neruos.Et be^
lj 9. tope toníca cum fpíca celtíca & cubebís ín líxíuío cocta
E . ualetcontra uertíoínem & dolorem capítís ipfum I
Ba caput crebre índe lauando.Idem ualet contra epílé «272
Ind me/)etnr. 4^0z tiam. [tem decoctío betonícx cum aceto ualet con $^ |
| mul ninm tramorfuram anímalís uenenofi defuper applícana
| . do.Etuínum decoctionís eíuscum parum ealange reda
-puluerízante ualet eructuatíoni aceto fe. Item deo nét
, Coctio radícíis betonícz & flortim cartamí dataí po
fee wn«t- tucü ydromellefacit potenter uomere flegma.1tes
IPTPPA TET culo bíbítur betoníca cocta in uíno ualet malici-
| eDuun mati» €i Midícínarum mortíferarum, Serapio. Et uínum
| Jen; decoctionisbetonícac cum bolo arméo míxtum uà
let fpi&ntibus fanguínem ex pectore. Confert etías
. . » Minum betonícz cum ebulo & cataputía decoctum jov 1
^ ,$& contra artetícam. tem ualet colícx paffioni.Et ui^
7«». num betonícz. ualet mulíeríín partu nonfebrícíitá — — m
tí. Etfebricitanti ualetaqua betoníca, Pandecta; fb oval
P. Serapio& Plateatíus,../... ue. |
EU
XN
EA
| € Pranca urina eft hetbá calída & humida ín fecun.
muni bulíatur & coletut colato addatur cerz quod |
7o
- BRANCA VRSINA;- 0
do gradu. V írtutem habetmollífícandí& maturan — c:
dí & lenfendí ualet contra arídítatem neruorum '8C AJ «caet.
"membrorum & ad apoftemata ídurata. & contra uí. ^7 77
tíum fplenís índurati fiat unguentum ex branca ute
fína & radícealtez & fe;fenugre.& líní cum oleo có. fpes.
fufficit; & fiat unguentü quod ualet uníuerfalíterad —
UN di
T
a flegmate fifcofo ibídem peceante quod índíget mol
: 2«,€t.
Li
id
i
*rà;
E.
é y
. omnía apoftemata índurata & ad uitíus pectorís ex
líficacíone ut per uíam fcreatus facilius euacuetur
& fi loco oleícommunís recípíatur oleum amíodala
rum dulcíum confortat eo melíus pectus líníendo, .
1e5./7«.- Item unguentum ualet ad doloré matrícís & ad do»
lorem alíorum membrorum ex ftígídítate & uento
fírate quod fic poteft diífpenfarí. Recipe fuccí bran»
€xurfinz.os.iííi.fauinx:polegiízarthemifiz:abro^
. tanízabfinthei faluiz:maíforanz: rofmaríni ai .m.í,
cínamomi:fpícz.címíni galange af,05.1í« omnía có.
fundantur & bulíantur cum uino ad uíni confuma^
- tíonem poftea exprimatur fuccus cuí adde cerz al»
ba quod fufficit & fiat unguentum molle fpecíes fu
radíctas ín fíne addendo & inde liniatur uenter ul
alíaloca dolorofa ex llegmatefeu uentofitate. Bra
ca urfína fedat dolorem iuncturarum cum adípe an
ferís & radíce altex & parum uíni mífcendo . fimili.
ter ualet ad extenfíonem membrorum íde liníta.Ité-
decoctío brancz. urfing & folioruimaltez & femi» .
ne pfilííiínaqua ualet contraatdorem urínz & ínte:
e A
ftínorum dolores. Et precipue ualet contra fitím &&
apoftemata ipfius aní & contra morfum uenenoft;.
Pandecta,Platearíius&c? Irsa:
i
ipdusacd on NRCRSE arsi oh
| leta eft frígi.& humídz cóplexionis.& funt dug
f»ecíes alba & nigra. Alba habet uírtutem abfter^
.eendí & leníendi & humectandí & ínfrígídádi, Sed
nigra habetaliqualem füpsicicusgultn oipeti.
eit uenttem.fed alba fua humiditate laxat uentremz
Adeo conflípatur ualet decoctío bletz ín carnibus,
Valet etíam expurgando fuperfluitates capítis fíat
. índe fternutatoríum cü fucco blecx & melle & pa»
d ííí
ACE í
E. 58. 0 SARUM SOS KR ACE NARRA UT 0 ONE PETRO EC I CCQURME TIU HI IS
$i iu 3 TY MEM. ^
«Y.»
AME UVAX |
rum zínciberis Ímponendo natibus. Et fuccus eíus
cum femperuíua prohibet oeneratíonem apoftema
tís.ídem ualet ad ignem facrum & ad erifipilam cus
aceto mixtum, & ufus bletz nímíus mordícat fto»
maehum & inteftína:& ambe fpecíes funt paucínu
trímenti propter nítrofitatem quz eft ín eis. Sera»
io. Sed bleta eftbona ín aperíendo opílatíonéfple
nís & epatísab íntracapiendo eíus decoctíonem cü
Ícolopendría loco cíbí.Item ex decoctíone eíus ra^
dícís & abrotaní abluít caputaufertfuifures & len
des capítís.& pedículos.Item ex fucco bletzc & fale
nítrí fiat míxtura qua abluatur morphea & cófert?
Idem ualet ad ulcera fraudulenta putrídam carnes
abluendo.ídem ualetad ulcerationem orís.ídem ua
letad ímpetígínem & curat ulcera natíum.Ttem'cá
líníatur caput cum fu&co bletz & abrotani facít orí
tí pílosín alopícía.Item decoctío bletze ualet con^
tra fítím & tuffim.Et decoctío bletz cum fínapí aut
cum aceto cóoedítur fplenetícís confert & eís eft boo
na medícína magis d nutrímentum.D yafcorídes ca
pítulo de bleta.Bleta epatí laborantíbus & fplenez
tícís cum finapí utílíffíme efuí datur. ígnem facrum
& qux adufta funt cum albumineíllíníta reftrínoit
-& ad íncolumítatem reducít.ítem fuccus bletx au
xibustepíde parum infüfus fedat dolorem auríum, .
Et línfatur cum eo cícatríx aufert eíus líuoremfeu
nieredínem,Pandecta,
soU UBVRSAPASTORIS. — —
AE Barfapaftorís fiue fanguinaría eft fri. complexio»
nishabet uírtutem flípticítandi. Et funt dux fpeci^
esuna habet folía ín modum perz & dícítur burfa^
paftorís.fed alía dicitur centínodía & eft herba fer^:
pens fuper terram habensfolía ín modum rutz & fe.
men habet círca folía & dícítur étíam língua peffa^
rína.H xc herbe multum íuuantad apoftemata ca
lída.f.ad erífipilá & als fimílíter ad flegmones fiue.
^o^?^?
d iiii
puftulas rubíicundas ex calore : ídeo burfapaftoris:
cum aceto contufa & telibus íam díctís applícata re
percutít humorís ne reumatízare habeantad locu;
apoftematum.Etfummum t remedium difTinteri^
cis & emoptoicís decoctío burfzpaftorís cum plan
tagíne & boloarmeno cum aqua pluuíalí decoqué
do & índe bibatur donec celfet talís luxus . fed ab
extra fuper ínteftína fiat cathaplafma cum tota het»
ba ipfius burfxpaftorís & plantacinís & boli arme»
ní & albumíníis ouí cum aqua pluuíalí decoquendo
. hoc magnum prazftat ín calí cafu íüuamentum. Ites
fuccus burfzpaftoris eft confolídatíium uulnerum
fanguínofos;.fuuat &t ad ulcera ínauríbus exíftétía
| eile putredíe pusíbi exiftens exíccat. fuuat etíá
ad fluxum menftruorum decoctío burízpaftorís &
perfeccaríc.ideftherbe cum maculís níorís cü aqua
plauíalí.Et cum eodes fíatfomentatio per ínferius
circa femoralia, Succus etíam bibítus cum boloar
meno míxtus emoptoicís medícatur & ftrangurío^
fisopítulatur:zurínam prouócat :morfibus uenena^
tís cuim uino bibitus prodeft:dolorem auríum con»;
pefcit.Ecdecoctío burfzpaftorís cum femperuíua í -
aceto & applícata loco íguíto ualet contra ígnern fa
crum, T L1
(—9
(3
A5
&
?o€- P»
""
ey
ef
TN
1 zx
2
l
k
je
^ e j
LX à
aed £t »
Ns
al sooaBBREERMÉRLCrcw 2
KBerberus eft frí.& fic.ín fecundo. fed filueflrís eft à
- ficca & frígidaífinetertíí gradus.& € frutexcumfpá / ^ — |
nís.Et fructus eíus eft cum ftíptícítate fortí uíncen il
tí coleram.Succus fructus eíus cum aqua plantagí Í
nísabfcíndít flüixum uentrís ínueteratum & humíc b. ^ 3 |
tatesa matríce fluentes. Et quandofit emplaftrum — di
cum fructu berberístríto cum fucco diptami udad s —
rícula murísattrahítfagittasinfixascamíullpinas —
& alias fimilia. Et fuccus fructus berbeti aufert fitis
calídam & fortíficat ftomachum & epar prater na^
turalítercalefacta uítío colore . Et fuccus berberi
cum aqua rofarum ualet apoftematíbus calídís cus
albumine ouí mífcendo ipfisfuppofítum.Et confert
ualde fluxuí fanguinis proueníientis ex rafura ínteftí
norum fuccum fructus berberí cum aqua plantagí^
nís cum parum maftíce mífcendo, Valet etíam con»
tra calefactíonem epatis fuccus berberí cum aqua
endíuíc & parum fandalí rubei mífcendo & epar epí
thímando crebré donec perpendas eíus ínfrígídatio
nem, V alet etíam contra diífcrafíam febrílem notan
ter ínfebre tertíanaífto modo.R ecípe fuccí berbez
rorum:fucci endíuíx afi.lib.s. Horum uiolarum.rm?
sí. (emínum quattuor frígídorum.5.íí. prunorü da^
maícení numeto.vif.omnía anulíantur ín aqua fim»
lícilib.xv.ad confumatíonem tertíz partís colan^
do colatum dulcorando cum zucaro albo & fíat fi^
rüpus fumendus ut fupra díctum eftín alíís capítu/
lís:quo confumpto fequentes píllülz fumátur.R.e^
cípe maffe pillulas; de reubarbaro.3.fí.maffe píllu. «
de fumo terra. .1i.diaeradii g1ra;5.Imífce cuim firu».
^
po de endíuía & fíant pillulz.ix.fequentídíe fumá .
tur dyarodon abbat.uel tríafandalí pro-confortatí».
uís.poftea epíthímando epar ut fupra., Pandecta...
€
QS ME AME i 3 T :
ai aint ii aima a Md o a M opo
ji UBASELIGCONG 30 15 o :
( Pafelícones funt duz fpecies : una eft garíoffila» gue
tat quía habet odorem garíoffilorum & eftcalí. ín. ;
xrímo gradu & fic. ín fecundo &t eft maíorís effíca»
tía, Platearíus autorítate coftantini. Sed cítrinum
eftcalídum & fic.ín prímo: Et cü reperit bafelícon:
- Scereptis:femen íntellioíCin medícinísfed ín empla.
ftrísipa herba fumít. Etfua aromatícítate hét uír^
tuté confortádi & díffolu&di: cofumédi: abftergédi
Drain e Eli c Ese a
Mani cus pk
MI ET m
TT PNG QESUUTIN. RNISNIE TRIBRQ UNE IO doe d er f Pen MOMS AMT e Y Yu aW NA CV VOR TIS
d»
! s $
/ & mundificádi.Pandecta autoritate Dyafcorídísca -
pítulo de Ozío uel bafelícone:g, uírtus eíus íter me
| dícos penítus fit ícerta, & dícunt q» fint futílís ftoma
cho & oculos ebetat & ifaníafn facít. Et quando ba
. felícon puttefit ín fole contíneít uermes generari
ex ea herba, Et putát alíquí gj; g quiseo die quo ba
| - felícon fumpferit a fcorpíone feríetur non pofle fal^
E. | uarí.fed hxc opinio falfa eft,Pandecta;ímo ftoma^
| cho prodeft eo.g; inflatíones eíus diffoluit & ualet
ad alía íuuaméta qiii ual5 ad fíncopí & cordíacá paf
fíoné.detur aqua decoctionís uel uinüi decoctíonís
cíus cü cítroí modü ífufioís p nocté ípfa herba ual;
ífrígídatíoe ftomachi hoc mo: decoquat í uíno cà
menta & galanga.Síc ídem ualet cótra ídíeeftíones
ex fríoíditate. Valet etía ad fluxü uentrís ex fríoídi
tate:prícípalíter ad líenteríá qua dícít fluxus uen»
trís cibalís cali modo. R.ecí.femé bafelíconís cü pa^
tum acacíc.í.fuccí prunog agreflüíaqua pluuiali
& detur patienti & ualebit. Valet ét ad matrícé má
dífícandá & menftrua puocanda fíat decoctío eíus
cü arthemífía & folíis laurí & fomentet matríx & fi -
at nde peffaríü fiue fupofitoríü ad uuluam:thoc ídé
| ualetad conceptum. ipfa herba bafelícon & taxus.
barbatus cum uíno cocta cum oleo míxta & catha
« plafmataanchis íuuat ad thenafmonem, Bafelicon
comeftum ínoleribus prxftat bonum anhelítum.-
Et decoctío eíuscum uíno bíbita ualet doloribus —
oculorum,Pandecta.Plateatíus; —.
BRIONIAi-
€ Brioníf eft calidas & ficca cóplextonis.f.totaher -
ba .f. folía fructus & radíx . & habent uírtutem ab
ftergendí & fubtilíandi & díloluendí : ídeo ualentí
duricíe fplenís facíendo emplaftrum ex eg & radíce -
altez & ficubus cum aqua decoquendo cum axun4.
oía porcí & loco índurato ipfius fplenís applicando .
uel alío membro índurato & ualebít.Item cumfuco —
€o bríoníz abraduntur pilí coríog. Et fuccus brío^
*
niz cum fale communi confert ulceribus fraudulé»
. tísquando abluuntur cum eo. ídem ualet curando
fixuras tíbíarum. Item radíx efus contufa cum fenu
pe & orobo & aceto quo abluatur cutís mundi
icat & abftergit eam & aufert pannü & ueftígía ni»
gra & cícatrícesulcerum & aufert líuoret fub ocu
io. Er fuccus bríoníe míxtus cum oleo € parum ce»
rx fiatunguentum ad fíftulas aní & fedat dolorem,
Et fumítas huíus herba in príncípío fux: maturitas
tis coquítur cam feniculo & petrofilíno & bibitur
prouocat urínam & lüxat uentrem , & quando fíát
emplaftrum ex decoctíone bríoníx cuim uíno feda
pannericium ideftapoftemata ín ungue et etíam re^
foluít apoftemata et aperít ea. Extrahít etíam offa í
ulceríbus et putrídam carnem; V nguentum ex fuc»
co eíus et uíríde ctíam foetum cum parum oleí et ce
rz.Etuínum decoctionís efus ualet ad apoplexíam
cpilentíam et occídít foctum et confert morfibus trí
, tíetparumínde fumere debetetfi nímís fumatur de
.. eaaccidít pmíxtío rdtíonísdo£ cíus eft. 5.íí, et quá^
do mulíer fübícít bríoníam fibí expellit fcétum & fe
| €ondinam,Etfi bíbítur efus decoctío cum uíno pro
uocat urinam & menflruum, Et quando fítfeffío fu.
per ídem per mulierem mundífícat matrícém, iuua
fnentum etíam facít ad apoftema faníofüm rumpehn
dum fiat emplaftrum cum bríonía etaltea & axun»
. gía porcimutuo cocta.Serapío, Auícéna.Pádectac
4.
tv
&
^
*
) ^
) ^X ge
KLCicorea eft frígida & humída ín fecundo. Et fune
dux fpecíes:una agreftís:alía ortulana magís ínfri
gídat filueftrís Succus eíus ualet contra opíla^
tionem epatis. & eius calefactíonem ifto modo fu^
mendo.K.ecipe fuccí cícorez: & endíuiz: fcolopen
drízx.af.lib.s lorum uíolarum uuarum paffularus
| $85.05. $. quattuor femínü fríoi dorü.femis lactucefe
^ mínis portulaca afi,65.íi.fpodít,5.i. cotufa bulía£
W MM "
ww
cum libiii.aqux fimplícis € patum aceti ad confus
matíonem mediíetatis colatum dulcorando cum zu
caroalbo & fíat (irupus quo ütatur mane & fero te
-pídeutfüpra . quo firapo confumpto fequentes pil
ite famátur.R.e.mafle pillularum de reubarbaro,
3:íí.maffe píllularum ftomatícarum,2.í,dyagredií
ta.5.mífce cum firupo ,de endíuía & fiant pillulac
ix, Altera die fumatur dyarodon abbatur uel tría^
fandalí uelidyadragantum fríoidum pro'confortati
uis. Etabexcra fiarínuncío fuper míneram epatís
cum unguétotiíafádali; ut fiat epíthíma fuper epar
cum aqua endíuía mífcendo puluerízatum fandalá.
rubeum cum parníslíneís imbíbítís ín ípfo epatí
applícatís;Succusetíam cícorez íuuamentum pre
ftat morfuí ariímalis uenenoft, Idem ualet erífpulac
feu: apoftematí ígníto cum faníchordei fíue otdeo
fracto cum aceto mífcendo & parum cerufz índe fít
unguétum utile ubí oportet ínfrieídare.Succus cí^
Corex míxtus cum fucco áltex & herba paralífís cá
oleolíni € parü croctmífcendowalet ad podagram
fhiotanter fedando dolorem eíus.Item aqua cícoreae
fníxta cum nítrofiue afe nitríualet contra morphe-
amnípfam abluendo crebre; Pandecta, [tem fuccus.
eías cum aqua lactucz ualet confortando. cor: Aui
& s
cenna:deuiríbuscordís,
e
-
wési dg E 54 o Www d La JJ
T o5 B
AARON? | |
cis eft calída & fícca ín prímo fecun»
dum Pandectam fed fecundum platearíum eftcali^ ——
da &ficca in teftío:Habet uírtutei dífoluendí: la; R
xandií : attenuandí & abfteroendiValet ad men |
ftrua | prouocanda fiant pelli aría cum laudáo: & mír
ra cüfucco aaron(Ét ualet contra ínflatíonem aur 1 fenior Aw
um emplaftrum factum cumípfa aaron& címino —
bulíta cum parum uíní & olei comunis V alec età. E 6
!
:
E
Comma £morm cótra emotoídas ipfa tota áaton & taxus barbatus
EM o c -«cü uino & aqua cocta & fiat fuper illud eücácifmae
E fiuns-C hri - ídem ualet ad fícus círcaanumifV alet etíam herba
Ad Fi epohé ipfa contra frígída apoftemata trita cum ueteri axü
- &ía & calída: apponatumlV aet etíam contra fcrofu
A sevo as & índurata apoftemata ipfa herba cum fquilla
mata 1 1 &
| : &L axungia urfína ueterí míxta & fupponaturflad
Al uler n^. eem depurandam &€ cuin fabtílíandam £íat puluís
beet . - . . fubtílís ex radíce exíccata ipfius aaro & offe fepiac &
cerufa cüm aqua rofarum mífcendo & ex tali mixtu
aaron eft ín femine: folíís & radíce cum fímo bouis
míxta podagticis med etürffR adíx abítra & ab ex»
4 i f ra abluatur facíes;Díafcorídes capi. AarorflV írtus
! 45 o
| M p tra exibíta multum attenuat membra tumefacta ex
ping humore: mífceatur ergo cü tartaro & zuca»
to ab ííntra ad míníftrando. & ab extra cum tartaro
J L. sf [,.- Tio. & oleo communillV ndead expellédum toracís hu»
I morem grofíum & uifcofum ualet tota herba ín cí^
Ee ^ bíscomefta(lV el recípíatur herba decoctaínaqua -
AM exec: um» & parum mellís et utatur ad'excreandum humore;
ust pet s«nipectoreet gutture uífcofum peccantemi[Ites pul
odd diis radícísaaron fuper ulcera putrida applicata ma
Aácomm S lam carmemcorroditet fupertluam et,ficfecundus
^ folía et femen habet magnam effícaciam:fecundum
Re t woo. VIERTA
adícem autem maximam, Pandecta, Platearíus, .
77 RVRICVPA MVRIS.
KA uricula murís eft quz calefacítparum & defice
cat fíne mordícatione & abftergit abfterfíone fore. ^ |
tí &attrahíif[Emplaftrum factum ex aurícula mu»... 4]
fis & ex aaron & taxo batbato ín uíno cocta ualet Cin -]
contra tumorem aniffEdfuccusaurículz muriscus — e
aqua celídoníz curat caligínem oculorum(Et con Ido.
fert ydropícís calculofís & epaticístítíde potusex ^4 Jd cha
ed & laureola & fumo terre & endíuíaíaqua St pae ^ T
| | cii -
rum aceti & uuís paffulis & feme feniculí:pettofili,
- . mícocta & colatum dulcoratum cum zucaro & uta.
. tur mane &€ fero.tepide pofTea fuman£ píllulzc. Re.
| maffe píllularum de mílleríon maffe pillularum de —
E. feubarbato aí£i.5.5. pulpz granorum coconídií nu»
| rero.5.miíce cumfirupo de fumoterrz & fiant pil»
:: lulz.ix. T'ertio fumatur dyalacca uel electuaríum -
B eds ducís pro confortatíuís(Item ipfa herba contufa cá ^
^ AHTIAPM YI. radice díptami mixta/attrahít infíxa corporí/notan
A eim.e" tettelaseuocat & tumorem ín uulnere non permít^
it vulserdu. títQEtdolorem dentíum prohibet fuccus aurícula
| M sentes e muris cum edera terreftri cotufa & naríbus immi
calieine calor fas híc fuccus mixtus cum melle ualet calígíni ocu^
44 fner "ve^. lorum(Viorfibus uenenatís fuccus bíbitus medícat,
| fd Pure ij. Succus auriculz murís naribus ínfufus putredínes
A4 de eapítís purgat(Et fuccus eíus uulnera coglutínat&
|! A1 Mfoll-ci,;- uentrem mollífícat cum mulía exíbítus in potu
E fuccus eius cum taxo barbato f uíno coctus confert.
M genium. extítuf aní.& calefactum fíat eücacifma(Et confert
la depieri 'epilentízbibita camuínof puluis eius mixtuscü
Ad sterne parurn zínciberís facít fternutare & caput ídem pur.
| Jd Pure capit gatlitem auricula murís cum catapucía & címino |
[à e atenil cocta talís potus cum uíno factus ual ncolica &
| Jd c n "fMíaca paffionibus(Item fuccus eíus cá bolo arme»
E swa sd no ualet ín fputo fanguinis(& ualet contra RIHgE
| & nemeíus puluis naribusimpofitus euacuando fleg
"Ms dna maf ualet contra faffocatíoné matrícís fuccus eus.
». datuscumaquaarthemifia, Las.
:
:
l
LA rnogloffa fiu c plantago eft frígída & ficca in fe^
.cundo gradu,Etfunt duz fpecies.f,maíor &mínor |, ——
utilis ef ad exiccádam uplnera 8t mundificandum Adaridi |
^ tk .eorum putredínem ualet fuccus eius cü parum aloc. 70/474 4. d
coo gpatíci puluerízatimifcendofEparcófortatcáaqua ^77
»€ndíuiz bulíendo & colatdyn cum zucaro albo mi^.
i3
E" endo & fiat potus ín caufa calida.& € ifíucco eii
/.'. & aqua endíuiz.fegíonesiepatis líniendo & e
,
CMS M UT axis f
4
I 4 " P | - C NR e x À
Pása- (76. mandolEt repugnat facro igni fuccus elus cum fuc
ds. €9 femperuíux & aceto mífcendo(lV alet etíá emorr
^£ T edibus fuccus eius cum puluere radícís aaro mifcé
Arv '' do. Et oém carné qux é ex fenis uftíone refrígerat,
a *- 14rY* A 3 4 ^ -
Jd dfe (V alex exía dillinterícís ex fluxuí uentrís & cotra flu
M fact ME) xum menftruorumQ alet etíam emoptoícís & ulce
Ad genepteicos tationem pulmonís curat. R.ecípefuccus amoglof2
| M vive plmáfe cum eíusíemíe & boloarmeno & collalís rubeís condi
ddmemes . puluerízatís mifcendo & fumatur ín potuf[rem ra^
E dix efus cum aqua & píretto cocta ualet dolorí den
tíum fi os índe tepide abluatur ut ait.Pádecta € Se
E. ., fapío &clErfuccus eíus cum parum aceti ualet ad
M male *"t"tmaculas nigras í corpote abftergédas(Succus cius
Mduuloera Z7 nal uulneri círca nafum ucl oculos íté fuccus eíus ""
| náfes ^- cenlef cis pagi tríace ualet contra quartaná datus ante du/ n
E as horas acceífionís(Duccus eíus ualet cu5 axungía
AMevalnern ** ueteris porci uulneribus recentíbus quía cófolídat
E rhe... multum([tem faccus arnogloffe míxtus cum cerufa
| dift arum acetí ualet ad puftulas & putredínes orís,
, ala En (Ecnaler idem contra erifípilam.t; defedatíonem cu
! tísíenítam.ídeo ualet ulceribus corrofis ppterhoc
B ualet ulceríbus ínteflínorum & íncarnat ea & fíftue
... das & alía ulcera antíquaffEt femé eíus & folía & ra»
i. 0p^- dix fuptapertíua Pons epatís & renumQEt ua Ad /ehra
vent?- Jet febríbus tertíanis & quartanís quando bíbif fuc rernm
fi. cus eíus ai acceffiondffité fuccus eíus ualet ad ulce M.
E
Abvaleen ra fluentí$ morfaí canis prafidíü praftat: & ydrooy icis
*
Md Moo ani pifim curat & prificis cofert,Pandecta, Platearíuse
^ Ad Irftees "m
3x xn ^ AMBROSIANK: : : : | | |
€ Anibrof ana dícítut faluía ue calida &f QU sien qeu
caín fecundo gradu.d dyafcordies dicit q» ambrofa2- — 3
naeltfpecíes arthemifia: qua uocatur ranacetüm. | |
. Ádem dicit Pandecta (V alet contra unígerfalem & caia
partícularem paralifi im.R ecípe ambrofidna: herbe |. 4e 2y
ovs Aparalífis cathapucig anna.m.i.centaurez.tn.$.ca^ [awe x
—. "ftoríí:finapís a&.ó :$. fe. cubebarum. s. confundá ef
iow s£ur fingula & bulíanturí ín uino& aqua aflíb.í.ad ——— |
c ííif — | |
TTTTMWNUNRMPERNAS T TTTKMUTENERONNRRTRRNEANERMMRETTEN T T NNNM NCKSKRE Y ST NUR TEN CNRC.
TX unm wl WTTYMMTUMY ATIS e WERT S MRNE T ENITN IT ERE ETRR TNER TT NET EID POCPOPRTTCUTPPN
E " * VT ec dn
EC Y Ó voe 5
f
confumationem tettíc partis coletut & colatü dul^
coretur cum parum mellis défpumatí & fiat potus
quo utatur mane & ferotepide pro qualibet uice í
quátítate.iíí;05.quo potu confumpto fequens pil2
Julx (umantut. R-ecípe inaffe píllularum de eufor^
| bío.ma/fe píllularum fetidarum afi 5.5. mífce cum
D firupo de fcícados& fíant pillulz.víi. Deide fuma»
iCona boul; tut díacaftorium & díamufi pro cófortatíuísfV aTce
pon liue-- etíam ídem potus contra paralííím línguz gargarí^
Do carni] zando pluribus uicibus.ideo ualet carentibus uoce
weu-- -^ uicio appluríme partícularís (ltem confert etíam
B - decoctio ambrofianz cum fucco apíí & endíuiz: &
E . fcolopendríx eum femínibus díuretícis fcilícet femi
Contra »ydn nc fpei:feniculi :petrofilini &c. aduerfus ydropífím
| pon: eye p ycterícíam. Et defaper fumantur pillulz . R ecí
pum s getnalle píllularum de miferíon.malíe píllula.de fu
mo terrz.maffepillu.de reubarbaro:mífce cum oxi
melle fquílítíco & fiant pillulz.ix.poftea fumantur
| pro confortatíuís dyalacca uel dyarodon abbafise
laborans fuccus ambrofianz mixtus cum nucleís perficorum..
ualcetcontra lumbrícosfl[té ualet ambrofiana cocta.
cum arthemífía & taxo barbatoí uino contratena(^
Détra Tera -dponem cum facri fiiofup ntalem decoctionem*
dri
Eee 4; e : 4. ld RUFI il
lumene- -- calefactanfftem ualet etíam decoctío ambrofianze
Du. / 24. eumfaluía domeftíca & feniculo in uíno contra do^
l. Z A b E ! ^ ^ Je TUS o 73. PAG 121
| Conn dolor? lotem capítis noinine emígrancaflValet etíom deca. edm do.
| «fi. - dioeiuscontradoloremneruorumac pedum, , "2/7
j ^ DN uw Rt HI RTUE DUO 2 Ie. -
| s x
' i dpa Sa i A i
Q9.
e *
€ Affodillascalidus&ficcasítemíogradu.Plateaé (i. 5
fcí:f
lMícüuíno ual
i patgí & fe.fenículi.petrofilíni cum uíno deco^ |
quendo iftud ad pradíéta confert[[tem puluís radf
cis efus ualet ad ulcera putridafEt decodiio affodil
E
AFFODI
M,
y 2 bM À
i
Í|
- Jaterís tollit proueníehtem ex conquaffatíonibuse Ád mirus, -
"*
| Ád do-Ioeeri-
et ad confimilía ulcera ca abluendo: 8
x aol. 4
We"
á
ea faluberríe cura fuccüs eíus cü fece uíní & mír
fa & pag: croci mixtus ualet tumorí & ordeolís cír^
ca oculos applícádo([cé fuccus efustepíde auríbus
| paz ífufus ualet dolori dentíü cá fucco edere terre
s is mifcédo.idé doloribus auríü fíngulare pfidíü p»
"^5 fta fit adixaffodilli cus abrotanoí [xi uio cocta &
. caputíde lauet ualetadalopícíaftue cafus capillo
n ral adix eíus cocta cü furfure trítícif aqua líaoré
iere - (C riticklole acu eniendadll adis eria coct
| Ad allióc, v. aciei ex fole facti emendat(E adix etíá cocta cum
xia fepéses aqua mollit uentré(A ffodillus multá contraríus eft
doe isch ferpentíbus([[rz radix affodílli cum oleo Ln uel
7 er" mellecü quo línia£ locus pílís carens & facít ibídé
fernqurin, ilos oririffofert etíá cotra [tráguríá & difluríame
1 i B catodillà coctü f ufo cü granis milíífolia && femí
né apíi ad confumationé medíetatis:da patiétí cola
turá cü zucaro.Ité cü fcribít, R. e.affodillog: debet
ítellioi radice ualet cótra ydropífím ex cá fríoída
«f.cotra leucofleumancià & ypofarcá.R.ecípe fucci
affodillog;: medíái : cotficís Éfbuci4 &ebulíafós. -
— afíii.fe.apit.fe.fparei:radícü brufci àf,5.11.ofa cotu
. : » fabulíant£fufo cü pagzacetí ad confumationes me^.
U
Yeh P*o34z. c - 1 - 7 / 43 4.
x díetatís colatá dulcoret cá zu.& fíat potus habens .
A Pe MT - s - icc -—m f ; A . $^ E ou
2. t progatíud fup alíos potus confímilísítentíonís quo :
-. ''"bibitofequentes píllulz fumant.R.e.maffe píllla^
P ramde míleríon:matfe pillu.fetídag: a& 5. $. turbit
Doo 1 Lie3-s-ziciberis gralí. mice cá oxímelle fquilítíco 3
E Sont gr bic: T A M
! iant pí llulz.í x. Poftea fumatur díalacca ul dyacur?
cüma ucl dyacoftum pro confortatíuisi 55
Pal
*
;O*
Gus
K Acnufcaftuséarbor calída & ficcaín.s. Serapío —, — |
& hét uírtuté fubtílíádi & refolhendí & hét ét uí rtu Ád enc
té ab(cíudédí coit & maxíe qi comedit femé eíus Í Ud
cibisfec illa d adminiftrát í medícía: ex hac arbore j :
, fant folía:flores & femé.& puocat méftruücíusde |... 4d
' cotíollité (emé cíus cóeftá i multa jtítateíducitfo 57^ ^^ — |
dá & fübet(ité aenufcaftus valeti opilatíoné fplenis ^ " Ld 1
& epatís;cíus decoctío cü fcolopédría & abfintheo ^^ i "-
t
TM MQIT TU S NENAOSTCSSMNUNE S SR C MMUAMHKSOERSMTANPSUNCOCANRERUNCNE SUN SUNMEET TIRES
&líquíricia cá uíno cocta & colatü cü zucaro fumá
. turi otuflidem ualet fi bibac cá oximelle ydropi2
EF agnufcaftus ualet contra durícíé uentris &
fplenis.R'ecípe fcmis agnícafü puluerizati .5 Ji.rae
| di.altex contuíx mííce cü fece oleí.& parum uíni &
(02^ Vfiatunguentum quo ungat fegío fplenís uel uétrís
Ce « got rr Xduratilltem emplaftrü factum exfoliis & floribus |
à ? eíus & caftoreo & aceto & cathaplefment g£ítalía
A Lddig" ualet contra gomorreá.i.euacuarioné Ípermatís ín
Aa ^(omnolltéual; etía agnufcaftus líbídiné re rímédo
i detur fuccusipfiusí potuín quo decoquat pag ca^
| ftorei(Fométent ét genítalía ex ad decoctionis ipfí
P^ us & líbído carnís reprímít.qdam facíüt lectulü ex
| folíísagnicaftíut reddathofes caftü.qdá exftiguüt
| libídínéfpermaífpíffando cum femíne lactucz pfi»
lit. fe.cítrullizmellonü cacumerís cucurbite: portu
lace cüaceto:agrefta 8: catuphora &c. fumédo eos
| | . decoctionéí potu uel íáfomentatíonibus círca ge^
E nicalía(fA líquí laborant faníendo fpírítus & cofumé
do ípma utfütrutazmaforana: agnufcaftus címínüs.
E .. *anetü:calamentü &c.funt.n.cálida & aperítíua uéA^
ÁO-—" 5^. tofiraté cofumétía(llté fométü fact ex decoctíone
CP - *3etiica.& ceptrí gallí & arthemifíai ad fup fluíta^
Jud Mamces - d e : ^ie. o6 War s ve tum a E :
E "tes mattícísexiccat & ipfius otificíü angultat.& ad
[Cera lime i&- - coceptioné dífpoit&ilté cotra lítargíaaccipe agnum,
E 077 7* ccaftütcaftoreü;apiü& faluíam & fat decoétioí ad
. "fülfacü fortificeturpofteríor ps capitísembrocá^
PX sd oA o * * - - Uc ie on , AS y US
^ dopofteríores partécapítís. Pandecta;Platearíus*
MN
icto a
A i T E
: | SS RDBORCACION Uo | T
€ Boraeo eftcalída & humida ín prímo gradu-Eíus
folía dum funt uíridà przcípuie competunt medicí, ^—
na exiccata non ME femen. Vír^ - de 1
tutem habet eenerandí bonum IET guínes. V nde ua Ad gener ' d
let conualefcentibus ex egrítudíne eius decoctío. bon /á uud
(Valet etíam cordíacís fiue fíncopífantíbus & mcelan 44 c5sdi aues s]
colícísborago cum carníbus cornefta uel loco ole re noiou
- sum. Contra incopím talí modo fíat potus.Kecípe —& vid
fucci botagis lib .i.uiní decoctionis citri qua.1. offs ofr;
E deCotde ceruí.s.í.mífcecüzucatoalbo& fíatinde ——
Ad o lle ici potus quo utat mane & fero quantü placet ofert
P. Medal x. etíáadueríus opilationé fplenis & contra melanco»
dtt uaria. liáfcufebré quartana , Recipe fucci boragínís libz
: / 4955 Ji. fcolopendríz:cufcuta afi. m.s.foliog: fenzz: radi»
E" .. cübrufci:fpargi:femínü fenículí: petroftliní: anifi lí
quírítíz a0.05.5.0ía bultant faqua & uío a&.lib.s4
ad cofumatíonétertíz partisscoletur & colatü dul^
coret cü zucaro & fiat fírupus quo utat tcepide ma^
ne & fero pto qualibet uíceí quantítate medíí cíphí
quo fumpto recípíant fequentes pillulz.R eimaffe
pillulag de reubarbaro maffe píllulas; de lapíde la^
zulí 38.5.5. pulpx granos; cataputiz numero ,yíí,
mice cumfírupo de fcolopédría & fiant pillulz .íx;
Deíceps ütria£ tíríacz,5. i; cü pag; uíni uel dyaco^
-—
ris pro confortatíuisfradix boraeís no E. ufui
| medíciínz . Herba cruda comefta cá buelofa gene
Cóima yevidéxat bonü fanguínéCótra ycterícíd ualet fuccus eíus
| uel ipfa herba cüatríplíce cü carnibus cocta cuíus.
íus uel brodiá confert(1té olerafacta cü boragie &
Du bletíbuset petrofilío i fure carníü elíxata praftant.
^ tw toni nutrímentif[té borago fua propríetate habet.
—— corconfortare. Vinde aqua boragís eft multü cor^
|... díalís et ualetí pluribus pafTtonibus et ínipfa aqua.
|. ., , decoquát folía fen et fíat ídefirupus cü zucaro et
Vue debililus- ualebíc patientibus multum debilitatís, Serapio, -
Pandecta.Auícenna, ——— '
pie
, Seo
ML Bugloffa fiue língua bouís quod ídem eft quía af» c
fímilatur ín fígurafualínguz bouís.Etuírtus eius — | 1
príma eft quac calefacít et humectat. Secunda uír, «dye eren
'tuseft qux confert tuffientíbus exafperítate pulo, ac |
monís.ifto modo fíat potus, Recipe facci bugloffz Heure 1
lib.í.yfopí:melliffe a8. m.v.radícisli.if.radí.yreos 74 (5)
enulx campanz:líquiriciz afi.05.v. fícuum ficca^ d
zum numero, yií,bulíantur fíneula cá aqua je ^ og
AAAUAUM
I rss
p
ad confamationem midíetatís colatum dulcoretur.
um melledefpumato & fíat potus admíniftrandus
mane & feró tepéfactus pro qualibet uíce 05. 5.quo
confumptofequentes pillula fümantur círca medí
um noctis, Recipe maífe píllularü de agaríco .5.12
agaríci.3.$.falíseemmeera.i.mifce cum firupo de
liquírícía & fíát pillula: .Jx. Poftea fumantur dya^
penidíum uel díarísfolomonís pro cofortatíuís.Po
[tremo ungatur regio toracís cum unguéto díaltex
mane & fero cuí mifceatur parum olei amígdalarü
dulcíum (V írtus eius tertía eft qux letíficat cor fci
lícet quádo bueloffa decoquítur cum carnibus uel
mifceatut í oleríbus qux fiant ex bugloffa boragi^
ne & bletíbus ííure carníum recentium decoquen
do.aut fíat decoctío cü uíno quod uínü fimile ope^ -
ratur.Serapio.Et quando folía efus comburuntur
esi. et servi Atud ualet fluxibilitati dentíum eX gingíuarum.Idé
ualet ad alcolam & propríef ore puerorum & í om.
nibus calíditatíbus quz fiunt ore. Et propríetas .
cius eft purgare coleram & melancolíam. & quan»
:doalíquís uult eam famere fumat fuccum eius cum
fene. puluetízato cum parum zínciberís & parum
zucarí.Mefue. Valetetíam ut fumatur fuccus eíus
«cum bolo armenoi cordíaca paífione mífcendo pa»
rum de mellecrato.Pandecta,
éP e
UM
99íi
CALAMENTVM,
€ Calamentü eftcalidü &ficcü in tertío oradu: Et
funt ttes fpecíes: una eft ín odore fuo & ínfolíis fi»
mílís polegío nífí q, folía funt maíora & alíquí nomí
nant illud polegíum agre(te.Et fecunda fpecíes no»
mína£ nepita.Et € tertía fpecies fimilis menteagre^ -
. fií nifi quía folía funt longíora folíís mente;Pande2
ca ;5erapío auctorítate Galíe, quando bibitur fuc
cus cíus cum aquá mellis prouocat fudorem,Et ca»
JNPUTnE SPTINCTUÓKNMORRNUTTERRURRNEUOEOENNISSNERIESTYTSSMWETET MENU TS NN T
Vom "ow
lamentum trítum oleo & parum falís & parum ace
tí quo ungatu$ pulfus manuum & pedum confert rí
coribus paríoticís ante peroxífmum perhoram un»
P4 » 4 9 hc 4 :
gendo(ldem ualet ícíatíca paffioni ipfam fciam inde
ungendo(Et fuccus calamentí cum uíno fumptus
uel decoctio efus ín uíno fumpta í potu puocat mé
ftrua effícacitemfEt gi calamentü fumitur ín medi»
cínis conferentibus leprofís multü copfett ípfís re»
foluendo humores refolutíone fortíAEt eíisemplaeewi.—
ftratío cá uínoaufertlíuoré fub oculo(Et quando —
fumítur fuccus eíusín potu uel mífcetur ín clífteri
occídítafcarídes & lumbrícos; Et occídít fímilíter
uermes quí generant ín auríbus & ín ulceribus pro
andis: quando fit peffaríum ex calamento con^
tuío cá parum uíní occídít & expellít foetü igitur ín
fcifíiua quzdas uírtus íneft ef ppter calídítaté efus
| & fubtilitaté partíum & eíusamarítudínem
heibaín potu data confert afmatícís & ycteticís p^
pter amarítudínem maxímeaperiendo epatis opila
tíonem.unde bíbíta decoctio efus urínas prouocat: ;
, & morfibus uenenatís occurrít eíus fucco quo unga
turcutís lefa& toríonibus uel conquaflfatíoníbus
membrorum fubuení&Er bíibítum calamentum cü
uínouenenum amputatQEtcomeftum & bibítum
ftomatícís praftat effectum & fuo fumíeio ferpen2
tes de domibus fugatufi nobilíffimís antidotís me
| ruítafcribi. Pandecta:et hodíea medicis dyacalae
mentum pradiícat, | i bait ata aun
2
—
XXXIII | |
EWUNPSE
| CENTAVREA |
| &LCentautea eft calída & ficca in tertio gta. Et fant I
duz fpecíesícilícet maíor & minor.& eft confolida» . 3
tíua tantum quia fi radixcentaurex maiorís pona^ $ 3
tur ín olla bulíente ín quafunt carnesfeparatze eas — : 7
conglutínat.Etfírecensponaturfuperuulnuscófo:. — — |
lídat uehementer. & fimiliter exíccata puluerízata ^ —
ídem facit. R.adíxcentaurez maíorísfumptaípotu. —— — |
cü ríquilícía ualet ín fputo fanguínís. Ites decoctío I
| j cOTUPNde MI
AU NEITWON CO M Re NETNO T EROS ARR TON T NE RES TRITT RE
centaurex maíotis uel mínoris cum fcolopendría &
uuís paflulís & liquirícía & colatü cü zucaro dulco.
ratü confert febricitantíbus.Dícit platea. autoríta
te Galíe.q; cenrautea eft ex medícínis nobílíbus re^
mouendo opílationéfplenís & epatís fine nocumen:
to ergo yctericía caufata ex opilatíone ualet deco
étío iam fuperíus dícta.Ité decoctío efus cü uíno p^
uocat méftrua & educít foetus. & nullo mó ponanti
exibea£ quia aborfus caufat.talís etíá decoctio cum
- femínefenículí & petrofilíni prouocaturíná. Etfi ,
mílíter uínü decoctionis cétaurex addita zucaro ua
let contra opilationé fplenís & epatis:renü 8 ueficac
. & contra ftranguríá & dílTuríá, Et centaurez cü ui^
no & oleo cocta & cataplaímata círca renes & pudi
bundas & pectíni & etía fup fplené confert. V ngué
tü etíáfactü ex fucco eíus & puluere & oleo & pas
cera ualet fuper fplené íínduratü. Ité índurície fple
nís & epatís & ad alía pdícta & príncipalíter contra
cterícíá ualet talís firupus.R.ecipe der cétaurea
Iib. aqua fcolopédríclib.s. radícís feniculí:zpetro
filínítapíi:quattuor femínü frígídog 3.05.5. quibs"
decoctis ad cofumatíonem tertiz partís colatum cü
. zucaro dulcoretur & fiat potus fumendus ut fupra, -
Príus fumantur pillulz de reubarbato & dyacalaz
mentum pro confortatíuo, Idem potus ualet cotra -
ylíacam paífionem; Item pro oculís clarífícádís ua
letfuccus eius cá aqua rof, Pandecta & Platearíus;
* à; d . Dr
) ; v
NU QS
OA : e
-
K Cartamus eft calí.íprío & ficcü ín fecdo eradit
& melíor pars pláteipfius € femé poftílldflos eio;
Eftauté cartamusaperitius.abfterfiuo:coturbatíu?
faciésnaufeá. í6 ineft ei aírtus puocatiua uomitus
& laxatíua p uétré.& multü nocet ftomacho faciés
faftídiá.fed édebílisfolutionis.ío addít ei parü zin
€iberís p certífícatíóefed q; nocet ftomacho emen»
dat cá caláoa uel macíbus, Sem cartamí datü cus
e? 9
eiii
TM CWECSOYNENSMCERA T Nue P NCSNOS ER CANMER S COEE SENTO VS UNSCCTED UA RNUNTS UMNR N
t *
parum mellís defpumatí & patum ealangzx puteat -
uentrem.Item flos cartami trítus míxtus cum ace»
to & líníatur fuper malam carnes fiue ín perígínem
aufert eam. Et idem autorítate Mefue línítus fupet
línguam puerorum uelos ulceratum confert.Car»
tamí flores decoctí cum uíno abextra applicando
lac coagolatum diffoluít & díflolutum coaeulat. &
laxat humores fleomatícos & aduftos cum parum
zinciberís mífcendo. Decoquítur etíam medulla fe^
mínis cartamí cum fpecíebus ut fupra ín fure gallí,
& multum ualebit pro eductione dooinaris peccan
tisín pectorefeuftomacho per uomítum fímílíter
er uentrem. Ide5 ualet ín colíca per uíam clífterís,
Decoato uero forís cattami ín aqua mellís remo»
uet ycterícíam, Valet etíam potus florum cartamí
cotra puncturá fcorpíoníis,Idé lac amigdalarü dul» *
cium cü fucco femínü cartami & aqua ordeí aut pfi
líí cá anífo & parus mellis fíat decoctío & colatura
.. , qd ualetídífüntetia & dícünt'tnultü ualere; & quá
- títasíllíus p una defíé ;5.vít.Ité flores cattamí có»
tui cü aceto & puncture fcorpíóís appofitü coferte
.Et przdá putant q/fí pcuflusa fcorpioe fi tenuerít:
radícé Meme m Me E & qR proicít ea3-
fentíct. Item gallus antíquus uírea percuflus&íla —
lico íínterfectus & deplumatus & ín eíus uentre pà
patur de cattamo & polípodio & anífo &. calamen
(. . to& cinamomo & bulíatur ínaqua cuius ius mula.
tum ualebít ad predícta.Pandecta.Platearíus, |
^ P RRES "PONE. T PENNE, em MS eS DNE SCR P E PRRET :
E
xrsittsoaiTOINOGLOSBN 1: |
&.Cinocloffa ideft língua canís, Et dící£ a cínosqd?
eftcanís & eloffos quod eftIígua.Et eft herba fimí»
lisstuoglelltunif quía funt ei eloffz apparens ín fo^
líis.Et fuccus míxtus cum aceto medetur ulceríbus
oris & alíís ulceríbus fraudulentís, Et eftfríoida: 8€
fíccz complexíoníis.Et efus fuccus cum fucco plan^
tacínis& radíc.yreos pro patrum mellís ualet adal^
€olam fiue apoftema orís ulceratí, Etbalneü decce .
: we : € íí1i
i
—
-
étíonis cínooloffx cum plantagine & burfzpaftoris -
ualet contta geomoream, & poft balneum fomenté
tur genitalia cum decoctíone flor agnicafti & pa»
rum caftorei & aceti. V el fíat potus cum femíne la^
&ucz:pfilií:cítrullismelonum cucumerís:portula^
€z: ftoríolz : fumat cumaceto & agrefta qui potus
extíneuit libidínem infpi(Tando fperma. Alía autem
funt inaniatíua fpírítus confumendo fperma & uen^
tofítates: ut agnufcaftus: ruta: maíorana: calamen
tum:címinum anetum.funt ením apetítíua & refolu
tíua;Platearíus capitulo agnufcaftus.Confert etías
decoctío cínoeloffz contra uífcofítates ftomachi &
contra dífcorfíam pulmonís ex calída caufa cá aqua
mellís míniftrando; Item accipias línguam canís fi»
ue cínogloffám cum corde taniculg & efus matríce:
po ubi uis & poft modícum temporís congrega»
untur omnes canes uilla. & fi prxdíctum fub pul
licepedishabuerís omnes canes obmutefcét nec po
teríntlatrare, Etfi przdictum ín colloalicuíus ca^
nís pofuerís:íta quod non poffit ore M gro
per uertetur in circuitu ad modü rot 'uolubilís do
nec cadat intetram uelut mortuus & hoc eft exper?
tum noftro tempore, Albertus de uirtutibus herba
rums j
XXXVII
.CAMOMILLAs dide
KLCamomilla eft calída & fícca í prímo: habet uirtu
témollíficandi & díffoluendí:frondes & flores funt
zcqualís uirtutis.Et aqua decoéctíonis eius cü arthe .
mifía cá qua fomente£ matríxualetpuocando men .
ftruü. [des ualet mulíeribus difficulter paríétibus .
decoctío flog camomiíllag: && extremítatum abfin^
thei & radícus feniculí: petrofilíni & quattuorfemi
num frígidog fuíno cum zucaro albo dulcorandos
4
e Ó— c ctc CU date
de quo bibatur ualet urinam prouocándo. lapidem
expellendo:ínflamationem fplenís & dolorem epa»
tís & illorum diífloluít & ycterícíam curat.Confert
etíam decoctío camomillarum & florum uíolarum
& quattuor femínum frigídarum & fe.lactuca & en
diuíz cum líquírítía & fíicubus cum aqua & parum -
zucarí mífcendo ín potu exíbéndo ualet perí pulmo
níacis & epaticis , Item flores camomíllarum cum
aceto € parum falís communis & oleo eíus mutuo
conquaflata ualet febribus péríotícis pulfum manu
um et pedum índe emplaftrando ante orá poílifmía
Sed cum oleo camomillarum ungatur dorfum patí
entis febrem tertíana ualet contra rígorem eíus. Et
cum alíquís fuerít fatíeatus propter laborem tunc
ínungatur dorfum cum oleo eius et oleo aneti et de
mane nihil fentíet .et decocto eíus et arthemífigiu£.
no bibíta et fuppofita fomento menftruis ímperat: -
aborfum celebrat: calculos frangit: urínam prouo^
catttorfionibus et inflamationibus auxílíat. Eft aüt
extenuatoría et propterea díuretíca eft et relaxatí-
ua condenfat et arefacit, ídeo í doloríbus multü íü:
uat, Item flores camomíllarumí oleo coctí cü quo
uricatttr ypocundría dolorem fedat. Itemfedat do^
loremcapítiset oculorum. Epatícís efus potui da^
tusprzcipue febricítantíbus cum aqua endíuíz mí
tífice prodeft. Pandecta; Camomíllafedat dolorem
apoftematü mollificando et refoluendo. A uicéna. -
€ Camepítheos calídü & fíccum ín fecundo gradus
Et dícítur camedros maíor. Habet uirtutem díure2.
tícam mundífícatíuam & laxatíuam.Et eft refolutío -
uum uentofítatum & attenuatíuum gtoflorum hu
morum : ídeo ualet. contra opilatíonem fplenís 86
epatísatq; matrícís.urinam prouocat & m enftrua
extírpat & ycterícíá curat & nefrefi auxílíatur 8t i^
— teftína purgat.Ifto modo fiat potusfümendus.R e^
OTT
-
^
eipecamepítheos: arthemifiz: fcolopédriz afi m,
i.radícum brufcítfpargi.femínum feniculi: petrofilí
ni af;5.ií.omnia bulíantur ín uíno & aqua ad con»
fumatíonem tertiz partís: colatum dulcoretur & fi
at potus quí ad omnía przdicta prafidíum preftat,
Et fuccus camepítheos cum méllicio & bibít ua
let (tranguríz, Et fuccus camepítheos habet uírtu
tem cófolídandi uulnera magna:& curat plagas pu^
trídas. & refoluít durícíes mamíllag: mífcendo do
co eíus farínam fenugrzci & farínas femínis líní cá
fucco radícum altez; Et quando bíbitur de fucco ca
mepítheos cá ydromelle .xl, díeb? curat ycterícíá:
& ualet ín potu xgrítudínibus epatís ad ftranguría
& dolorem renum & ad punctíones ínteftínorum,
Itemfuccus camepítheos cum fucco caulíum cum
melle mífcendo ualetad conglutínandum uulnera.
& prohibet dílatíones formice & alíorum apofte»
matum de putredíne multum corrofíua.Ites puluís
camepítheos cum melle datus ualet contra lumbrí
cos cü fucco centaurez mífcendo.Item fuccus etus
cum fucco prxmulz uerís uel fucco herbz paralí^
fis ín uíno cocta mífcendo caftoreum quo ínunga^
tür locus paralítícus magnum praftat iuuamentü, — —
Et decoctío camepítheos cum abrotano et uíno et
£ucato mífcendo ín potüi data matrícem ínfrígída»
tam calefacit ec mundifícata fuperfluítatibus fleg^
tnatícis.Pandecta; deo nr s. ARES
—.
mend 7t.
osumionm (GABILEVSMMENERIS: ||.
&Capillus uenerís alío nomíne adíautas, Pandecta-
& Ioannes mefue.ca. de capillís uenerís dícítur ca^
illus fontíü. & fcdm.quofdà coríádrüputeín nun^-
,cupat.Et eft herba cuíusfolía funt fímilía folíis co^
ríandrí.Et fecandum Diafcordie dicitur poletrícon |
ux omnía ín ídem redunt,INafcítur ín locís umbro
fis & aquofís & parietibus humidis & círca fontéss:
frígida & icc € complexionis téperate.Platearíus .
4
DNE Ut M ERC C C CNMRS
TOUETNS CNECNURREN S RYTRI RR EMEN CNET MERC MEMN TP S C YT TEN CT, UNIT RVEVTUGAT wv «4 - TS. TP TTRNRNTRTNATISEO ETE
Virtutem habet diuteticamtrecens eft multa effica
cía:exiccatus paucz uirtutis:herba utilís eftno ra^
díx.Confert contra calefactíoné epatís & febrí tef2
tíane prodeft ex eo factus fírupus, Recipe aqua de
coctionís eius & endíuiz & fcolopendríae cum femi
níbus quattuor fríoí.& femínis portulaca & lactu^
cz & ex hís fiatfírupus cum zucaro quo utatur ma
ne & fero p qualíbetuíce ín quantítate medií cíphíe
Deíncepsfumantur píllulz de reubarbaro cum acu
míne trium granorum díagredíí uelloco píllulagz.
R ecipe electuarítde fucco rofarum . dyafenz anna
«5i; cafTia fiftulz .5.iíi. mífce & fíat bolus; Poftea
fumantur tríafandalum uel dyadraeantum pro con
fortatíuis; Capillus uenerís fioe orítí capillos í alo
ícía & diffoluit fcrofulas. eius fuccus mixtus cum
ee abrotaní & patum mellís quo líníat locus de^
píllatus.uel ponatur ípía ad lixíuíum quo abluatur
locus depíllatus ratífícando cutem callofam índe lí
- níatur locus cumtalís cum fuccís . & cum melle ut
fupta.Item fuccus capilli üenetís cuim femíne feni»
culí & míliifolísdecoctus cum uíno frangit lapídes.-
& íudatad excreandum humores flegmatícos ín pe .
ctore peccantes cumíucco yreos & parum zucatí .
mífcendo. Serapio. Item elíxatura capilli uenerís & .
Ícolopendrix ín uíno ualetopílatíonifplenis & epa :
cís & (tranguríz & abfcindít luxum fanguinis, Pan.
- detasi sm sibieud zgaus:
: i3 & ; ) Id * j r
$i vs * KS gay De Áüd fy . vy b
pie d& 4 Ig Uk S uu y 9x. 4934 o. wc 's Ail » eum ugtsr s
T - * 3 L9»
^
bx
K Cepa calída funt ín quarto cum alíqualí humidi
tate.Et cepz longe ac rubeí colorís funt acutíores
rotundis et ceptis albís.et eftapertíua: quía aperit /[1.— —
otífícía uenarum qua funtínanorídeo aperíuntce — |
paz emoroidas q& applícant ano; Et prouocant mé , J Mehran! |
uA
ftruaapplícando cepa ín modá peffaríi.Item cepac
eft ínflatíua et dífficilís dígeftionis notanter crudas P
Et cepa: cocta calefacít corpusetfubtilítatiníipo — -
v
gia hw-fiemy groffos humotes fleematícos:ió hominibus colerí» |
Tu cís nocet fed ipfis fleematicis & habundátíbus fleg^ - 3
P mate uífcofo & crudo cófert: qa cep ínfcidit & fub j
| tílíatgroffos humores ídeo talíbus epulas pftat tu^ 1
cusshu Uu" US Ttéccepz generátfitím & mordicát & gípnüt ué
IS wppo jtTvAb — . Pesraeit. Rz Zar Et ey ei Tr |
Tenes. . tofitatesimolliüt uentré & fit ex eísfupofitoríü, Et 1
(214. fuccusceparümixtuscüpulueremaíoranz & pag ———— |
ja [ 757741 eieiberisnaríbus ínflatus pureat caput? & df caput
(o /- £4 purgiü.Et cepz cotufa cü aqua & ruta ualet í mor2 ;
J^ 7400772 24 ín canis rabídi. Et cepae míxta cü nído yrundínü &
JÀ sein; melle praftatfquínancíz pfidíum ab extra applícá
a i j i; do.temcepzcotufa cumaceto & índelíníat mor^
J DU. pheaífole& cofert.Et quado fuccus cepag: cü thu
I ruris cía mífcet & applícat oculís ualet ad pruríüi oculo |
"ona; rumqafleemate falfo caufatur. & qfi mífcent cum 3
versi uuo fale&'adminíftratur fuper uerucasaufert eas. Et qü
a] ooo fuccuseíus mifcetur cum adípe gallínz & apponit
Jd c Ale ' **: aufertcalles feu nodos q fíunt í pedíbus ppter cal»
| j7^* ^ - -- címenta.Etfuccus cepas díftillatusí aute confert
Áaà Aor; . debilítatí audítus & itínnítu eíus & aqua defcendé.
1 [ t (5 — fif ea. Et qü línít fuccus efus cü fucco abrotaní fa
[7 9" |*. peralopícíam facitnafci pilos,& círcabarbá ínun^
E "^o €tsfacíteamaccelerare:quía frícatío facta cum ce
D. : " apetít poros & íde apíat locus pracrefcétía pi» ]
|o2 o s lerumílongum & hoc habetur pro experto;Sera^ |
MÀ cows pio.Item cepe ualentad prouocandum comitum: i
( * . &
. Etífrequenter comeítum obtenebrant uífam; Itetn soa
Wm. 42 inducicfomnüm quía replet capütaporíbus,-
4
AE i x ALL SU T zu So n a ms Ms I es 3 E oo
& * tj i eR [i sien ed rat »:
* we ' »
" SCR UP iari.
- E !
" s
-
»i
i4
A
t;
i
*
Ig
*
£
E.
*
cati
*
|"
?o4
[ »CORJIANDR VM? |
KL Coriandrü € pláta cuíus femíne comuniter uttur
ín medicínís.& € frigídü í prímo & fic.ifecüdo.Auf
céna,Sed Serapío dicít ipfum declínare ad calídíta |
tétfimilíter Galícus. Sed dyaícorídes cotra dícíc &
uult q fit frígídü, INota fuccus eíus ualet apoftema.
tíbuscalídís cà aceto & fucco fempuíuz: mífcédoz
Ité fuccus coríádri cü farína fabag: & furfure trítíci.
cü rof & aceto mifcédo remouet inflatíoné teftícué
TU
TY. EN T Bu ET NA
-, oov? lorumipfisapplicando.Item coriandrü prxparatü
M 4c ' 4" eumaceto poft prandíü comeftum ualet ad prohi»
ipe7a - bendumafcenfum uaporü ad caput: ídeo epilentía
E pueníens ex uaporum exaltíone ad caput per corí»
4| (| . andrüpoftprádium comeftum cura£; Et coríandrü
^"^ * prparatü puluerízatum cüfucco plátagínís bíbi,
tá ualet cotra fluxum fanguínís.& fuccus eíus cum
^
E
Jd e "dq at |
^ .." . &cetoualetcontra ignem facrum. Item fetné eius cái
iiri". aqua plantagínís potatum a mulíere ílíco ftringit
menftruum & fluxü uentrís:patet experíentía, Pan
decta ca.ide coríandro. Coríandrü recés eft frígídü
narcoticü inducens fincopím & ftuporem: quía fuo
adoratu congelat uapores & fumofitates afcendere
i ad caput ídeo ual; í foda fiue dolore capítís.& ual;
r ebríetati : ío ponít f cibis epilentícorum qim caufa
L. epílentíz funt uapores afcendentes a ftomacho. Et
DOPO UNDÜMRD victos iioi
4 v
^4 vt^ ^"^ aqua ínfuffonís coríandrí cü zucaro abfindít uíreac
T ehonc7'- — - erectioné € deficcatfperma. Itéfuccus coríádri na
4d ce nup; ribusinflatus reftríngit fanguiné naríü.Idem fit qa
| |: edoraf.Tté fuccus coríandri cum fucco femperuiug
Á4 eritol^ S ebetícü pane mífcédo ualet applícare ín erífipila
. . WUelapoftematibus calídís. V el mífcendo fuccá co»
| qnt ;j; / randrí cus lacte uel cerufa € aceto uel oleo rof &
"e éftitín Íone pfíco;Serapio,Ité coríandrü ppara
A € DE d - FUE Ev. - 2
2 oveytiiie; tüwals cotra uertígínécaufatü a uopore calido aut
BU o Heematíco.Et faccus eius diflillatus in oculo fedat
S. eius puluerízatíoné, Et coríandrum ualetín tremo 4
"MB "* recordísdando eíus puluerécum aqua boragínise
cd x eis o | ; 3
| CVSCVTA
K Cuícuta eft rés ínuoluta fuper línum: eft calídum.
ín prímo & fíccum círca fecundum, Eft mundifíca»
tíuum & purgatíuum melancolíx príncípalíter fe^
cundarío flegma ífto móo,R ecípe cufcutze:fcolopé^
dríz aíi.m.i.polípodí:radícís efulze: folíos fenz a&
S2 6s. flog uiolay boragínísafi.m.s. omnía bulían»
tur in uíno & aqua afi lib.í; acetí pas; ad confuma*
' tfíonemtertíz partís colatum dulcoretur cá zucato
íi
et fiat potus fumendus ut fupra poftea fumant pil4
lule fequentes.R. ecípe malle pillu.de lapide lazuli:
maíe pillu, ftoatí .a&1.5.5. turbít.2.1.ziciberis ora;
Jiíí, mifce cam fírupo de fcolopendría & fiant pillu
la.íx.uel fumatur dyafene.05.5.cum pradicta deco
ctione loco pillularum. poftremo fumatur dyacala
mentum uel dyacapere pro confortatíuís, Valet etí
am przdíctus firupus aperíendo contra opilationé
f»lenís epatis € renum. Adidem ualet decoctio cu
fcute cum fcolopédría & femínibus díuretícis.femi^
ne feniculi petrofilíni ín uíno.ídem prouocat uríná
[ & confert ycterícíz qua fit eb opílatíone fplenísac
E epatís & fuuamentum praftat propríe febribus in^
E. . -fantíum cum zucaro dulcorata íamedícta decoctío;
D ' -. ]temdecoctío cufcutx eftbona ftomacho & maxí^
[ me quando mífcetur cum ea anífum:apium : & galá
B. ga. Serapío.Confortat etiam ftomachum & aufert
EL quod ín eo eft fixum defuperfluítatibus decoctío ià
b -dícta, Et quando bíbitur cum aceto fedat fíneultum
D & aperit opílatíones'cum uíno potata, Etaqua de^
|" ceétianís etus eft mírabilís ad ycterícíam.Et decoctio:
I eius & anifí & fcabiofx rale dolorí püngítíuo ué:
trís: quía mundífícat fordes ínteftínorum & matri».
cís & renum. Auícenna. Item eius complexio eftfez
cundum cóplexíonem herbz cuí adheret: quoníaim
fit calida per adherentíam calíde herbe feu arborís,
& fitfiíoída per adherentíam frioídz.Pandecta,
-
| E P» E
, e L E
i
)
'
Wu.
^
4
ptm
i 5o LSCIPERMEQU S v sue
' & Ciperuséca. & fic. fecüdo. Etéherba triangula
tís. Et radíx ci? cofert ufui medicíz:hét uirtute diu
retícátídeo ualet cotra ftranguría:dilTuríá & contra
lapídem:talí mo fít ufus. R.ecípe radícís cíperí be^
ne trítí radícís petrofilíni afi.o5.ví.feminum apíizfe ^'^:
nículi faxífrage.a6.05.í.oía confufa bulfantur ínuí . :
- noadconíumatíonétertiz partís colatum cum zu^
. cato dulcoretur & fíat potus. Ad idem bs ore
düi
Jc
CC EE
plafmatío cum cípero bulíto & conquaflato ín oleo
& applícata pectíni procerto prouocat urínam hu^
mores dífToluendo.Et decoctio radicis cíperi ín ui»
i25, , Docum faxífraga & cum filíngaf uíream íníecta:la^
e pídem frangit procerto confert. [tem ualet contra
hibyrmn: dolorem ftomachí & ínteftínorum ex fríeíditate &€
$e:»3^«(. Wentofitate pradícta potio uel ad ídem ualet uínus
decoctíonís cíperí cum cínamomo: habet enim con |...
fortare uírtutem díegeftíuam.Ité decoctío ciperi eri S
tíínoleo fere ufg;ad confumatíonem poftea fuper
/(. ,. €arbones ponatur & patíens recipíat fümum per os
4 «wu» S pernarestoptímum remedíum éí lítargía.i. obli
4:... S. uioefeuapoftemate fleematíco. Puluísradícís eíus
p^ 17717*. pofitus uulneríbus putrídis pug tollít.Plas
onn c
EY P ÁA^virYt i. L 4 ^ '
WU. tearfus.Ttem ufus cíus facit (
end lorem & boe
fj4 celoyc**. numodorem orís, Item cíperustrítus & mixtus cü
i ebves - fucco paralifis & parum oleí caftoreí ualerad dolo
|,./. . remíuncturarum ea tepíde ungendo & neruos dee
4 Bboir- win bílítatos.Item frequens ufus ciperí índucít lepram
, " . quiaadurit faneuínem.Auicenna,Iteffi decoctío cí.
Leprar -perí confert putredíní naríum & orís à& mollífícas *
Eve 'tioní gingfuc.Et uinum decoctíonis etus.coufert di,
CwC1 7 fHillaaoni urínz & debílítatí uefícze ualde. & frígo»
7777. fís efusuehementer & fímílíter operat ín renibus,
AMatvict-: Similiter confert frigori matrícis & emoroidibus
ood auxilíum praftat emplaftrando cü decoctioe eíus,.
/4.,. ,, Etdecoctio eíus fuperíus dícta ualet febribus ínue
| flee» E. teratís ex legmate,Serapio,Pandccta, Plateariuse
Ae
2i
cimo ".GELIDONIA... |
J &Celídonia calída eft & ficca ín quatto gta. Ecfunt
: dux fpecies.f.maíor & mínor.tíi una pro alía poteft
poní. Et cum ín receptís reperítur radíx non herba
. debet poní.R.adíxeft maíorís efficatie. V irtuté ha^
bet dílfoluendi: confumendi & atttahendi. Confert | , |
$
dolorí dentíum ex fríoída caufa: radíx alíquantulus ^ ^ P eise
ttíta & círca dentem teneatur;Confert etíamad ca? ;|
; 1 4. 613€ : ^ A^ P vy
put purgandum a frígídíshumoríbus.& uuluamre" |...
Eau
ME URGE Praes
^.
4
EC I4" leta flegmate exiccare habet : Radix celídonia
l tríta coquatur & patíens fumum per os recípíat:po
[tea fíat earparífma ex celídonía ín uíno cocta & co
lato addatur parum zínciberis & píretrí & pag; ace
ti & mellís & ualebít.Item celídonía tríta & ín uino
,,..cocta & fponoía infufaín talí decoctione fnteftinis
^. "applícata ualetín colíca paffione.Confert etíam ad
do 107 amenftria prouocanda & ad matrícem mundíficane
ÀÀ iconic €- dam fíat fomentum crebre ípfí matríci ex aqua deco
d vum b ctionis Ípfius . Item aqua decoctíonís ipfius cü mel
Eo. le míxta ualet ad cancrum orís addendo puluerem
" 5 , .rofarumfíccarum ín modum pulmentí.Item puluís
4 Hi! ^ radicis celídoniz míxtus ualetad fíftulas orí eíus
q^ ímmittédo. Platearíus.Etfuccus celídoníx uf aqua
eiusí qua fit dífToluta thucia utilís eftad uífum con
- fortandumí quo cernitur alíquod groflum fecundüá
pupíllam.Q uída; recipiunt uínü decoctíonís efus.
tadícíscontra ycterícíam. Dyafcordes capítulode
D. . celídoníadicít.Succus celidonígmaíorís melle co^
jJ m4 (usfuper carbones oculorum maculas detergit.
-«s*-.- Itemfuccuscelídoníz cum parum fulphure quo ün.
jsoou& gaturcutíscíus fcabíes detrahít 8 ungues leprofos
euofo: « excludit, Succus efus mellís míxtus natibus ífufus
t)05;.5; caputpurgat.Pandecta.Idem dicit Serapíoauctoa .
Jem
om^. yete-
— . fitate Díafcordís. |
purq Ven dr
2
KI Catapücía calída eft ín tertío & humida ín fecunz
dora. Q uando aütíureceptís reperít fructusnó
; hee debet poni remoto extetiori cortíce.Et cata^
pucia uirídís uíirtuté hét príncipaliter purgádi fleg^ 2
ma fecundarío melancoliá & colera, Habet etíá uir
t tuté purgandi humores P fuperíora ex unctuofitate :
& lenítate quà hét , unde quandoqy fatís confert fa^.
nís p referuatíone fanitatís, Et dat ctía egrísad exí^ -
tudínem remottendam cótra febrem quottídíanam
de flegmate falfo ex quo generatut fcabíes.ifto mo^
do fíat potus. R ecípe catapucíx:fcabíofx:fumoter
tx. afi,m.í.radíc:efülz mínoris. pollípodí a8.05:$,
cufcutz:folíog: fenz afi. 5.íí.omníum íftog; fíat bu»
lítíoíaqua ín eíus colatura addatur pas: mellís de^
fpumati & fíat fírupus dígeftíuís & laxatíuís-Ad ídé
claretum capiendo catapuciam ttítam cum fpecie»
. bus.f.cínamomo:galanga &c.cütn ufo parum deco
quatur cum melleinifcendo & per faculum diftilan
do ut morís é multum ualebít delícatís patientibus
febrem quottídíanam ; Idem etíam modus prodeft
podagrícís.Itemí iure carníum recentium uel alío»
rum ciborum tale claretum poteft mífcerí. Confert
etíam uínum decoctíonís catapucíx í yllíaca paffio
ne, Idé prafídíá praftat contra paralífim & artetícá
cum radíce efula: & herba nomíne premula uerís de
coquendo cum parum mellís defpumati miícendos
Item puluís catapuciz cü parum cínamomo ín ouo
forbili famptus uel ín brodíís famendo fine moleftía:
purgat humores flegmatícos.Et uírtus foliorum ca
tapücíx eft debilíor granís.Et grana.xv.excoftíca» -
fa & míxtà cum parum aloepaticí & parum maftice
ín modum píllalarum purgat flegma & coleram &
huiníditates aquofas & prouocat naufeam & uomí
| tüm. Etconfert etíam potus decoctionis efus con^
trafcabíem & ín lepra auxilium praftat & lumbrí2
- ces laxando expellít.Serapío.Pandectas h
K Cucumer éftígídus & fic, í íÍcdo. Seméf receptis
affumit.Et femen cícrulli & cucurbíte & melonü &
cucumerís furit fere eíufdé uirtutis, Ifta femia fedát
calídítaté & coler&.& praftant cucumeres & citrul
li &c.malü chímü & praperátad humorü putrefa»
ctíoné & ad febres. Et femé cucumeris melius eft fe
míne cítrullí, Cítrullus logíorís édígeftionís cuius.
uíus generat febres cxonícas;quius nocumentü ex»
pellítanífum a uehemétía inflationis ftomachi: Ité
habentes fincopím calídá odorantes ípfum reuíui^
(cunt; Ité faccus cucumerís ucl cítrulli &c.fedat fi^
tím.Et qf bíbítur de radíce eos; cái ydromelle facit
uomef humoré fubtilé eo magís qi huíc comínifce
tur decoctío catapucía,Et fuccus eos; cofert dolo»
ribusteftículos: & uefica', Et femía pdícta funt díu
retíca: io pcípue medicíg copetüt. Et ualent é femi
na cótra opílatíoné fplenís & epatís renü & ueficz
& cotra apoftemata pectorís a cortícíbus exteríorí
» bus mundata ufi cóterant f aqua & ordeí coquant
& colatü cü patum zucari mífceat & cofert pdíctis
dífcerafiís. In acutís etíafebríbus pcípue tertíáis co
tínuis uel tterpellatís cofert decoctío qttuor femi^
nü pdíctog ín modü fírupi talí mo dífpenfando.R.e
. cípedecoctíonísqttuor femínü frígidog: & fuccí en
díuie afi.lib.ii.flog uíolag uas paffulag: afi.05.5.
femínü lactuca ordeí:portulacz:iube: febeften. an
-5.fiprunog damafcení,numero. vif. bulíantur oía
cü pdíctis fuccís & pas: acetí ad confumatíoné ter^
"tíx partís colatü dulcoret cum zucaro albo &fíat.
firapus fümendus at fupra ín alíís capítulís ínfinua
tum eft.Poftea fumat electuaríüde fucco rof.65.$.
"c pas: cafTs fiftulís mifcendo p laxatíuo.Poftremo
famatur tríafandalíuel dyarodonabatur. pro con»
fortatíüís; Idemfirupus ualet acute febrícítátibus
epatícis & ethícís & «qualíter per urínas purgat &
Jaxat:Pandecta.Serapio.Platearíus. ^^^.
CALAMVS SILVESTR.IS.
K Calamus filueftrís aromaticus eft calida: & ficcx
coplexionís.et habet uírtuté fubtílíandi etfortificá
dífua aromaticitate,Et prouocat uríná et menftrua
bona puocatíone notáter uínü decoctionís eíus cá
afarabacca etabrotano cus parum melle defpumatí
dulcorando de quo fumatur ín potu mane etfero p.
qualíbet uíce ín quantitate medií cíphi, et tales her
bz reiíctx poftdecottíonem cauda applícet círca
TPNV NN NUTUS mI AN "T DU WE eU TTUWEO 9167 *T «NeUSPCRMEROR RY
femoralía matricem aptat pro proutocatione men» -
ftrui.Símílíter ualet uínum decoctíonís calami fil»
ueftrís cum gramíne & femíne apíí & ebulí contra
ydropífim ex caufa fríoída addendo colato pas; zu^
carí;ldes etíá confert díftilatíoni urínze fcílícet ftrà
uría & xerítudínibus renum; Et quando peffaríü
É ex herbis relictis poft decoctionem iam díctam
prouocat menftruum & cófert dolorí matrícís, Ad
idem ualet balneum ín quo fínt prxdíctz: herba: bu
lite quod balneum aufert matrící dolores;Serapío
]tem emplaftrum factum ex dícto calamo cum fana
mundi & radíce diptami mutuo cum oleo conquaf^
fato confert & auxilium magnum praftat í fractura
cruríum uelín eorum contufionetideoílíngua'upl
garí fumítfibi propríum nomen afcríptumfuzx uír^ -
tutí nomíne beyniuelde': cum eius uírtus ín reftau^
ratione ctutrium dífTolutionem contínue patíentíus
uel cotufionem patet per experíentíam. Et radíx ca
lami filueftrís eft multum aromatíca & fimilis cala^
mo aromatíco; Valetcontra dolorem ftomachí &
ánteftínorum ex frígíditate & uentofítate V ínü dea
coctíonis eíus cum cínamomo & galanga dígeftío^.
nem confortat uel detur. puluís efus cu5 galanga &
cínamomo & parum zucariin modum tragex.,
xh
NS
CANADVS,
(Canápus eftcalídus & fíccus ín fecundo gradu. ;
Semen canapí eft moíorís effícatíeq herba quod.
exiccatexíccatione forti, Et habet uirtuté refoluen
diínflatíones & uentofitates:ídeo ualet ipfum admi.
níftrareín ydropifi ex caufa fríeida. Et qfi nímium
comedit expreflio fuí fucci deficcat fperma. & quí»
dam exprimunt fuccum eíus quí diftillatur ín au^
rem & fedat doloré eíus potéter, Serapio, Et radíx
quando coquítur cum tadíce malux & folatríímo.
dum emplaftrí ualet apoftematibus calídís,Et cor^
tex eft ydoneus ad faciendum funes.Et de propríe^
tate cíus eft q defíccathumiditates qua fíunt inau :
ribus quando díftílatur ín eís ex oleo eíus. Et quan
do alíquís utítur fucco exprefloa femíne facít fodá.
,. -Et folía canapínfcum abrotano ín líxíuio bulíta &
^^ eaputinde lauctur delet furfures 3 facítad píllorü.
lonoítudínem.Eteius nutrímentum non eft conue^
níés ftomacho:quía dure dígeftíonis exíftít;Ttem fe
má eíus educit uentoficates. Item fuccus totíus het
ba applícatus uulnerí dolorem eíus mitigat. [tem
firupus acetofus de zucaro exibítus poft fumptío^
nem ípfíus canapí aufert nocumentum praftítum
ex efu fpfius canapí:cü canapus fít multum euapo^
ratíaus uaporum ad cerebrum undegeneratur fo^
da (iue dolor capitís ob íd fírupus acetofus de zuca
to prxfatus tale nocumentum aufert, ltem ex deco
ctíone radícís & femínis canapí cum cerufa & olco
rofato fitemplaftrum apoftematíbus calidís & erí^
fipíle.Item cum comedítur fuccus femínís canapí í
cibís facítftomachum dolétem dolere & facít etías:
malum humoré ínftomacho erectuare.huícobrü^ —
at dyacímínum quod eft uentofítatü refolucigum:z.
| DAVCVSCRETICVS, |
AL Daucufcretícus calídus & fíccusín tertío etadu,
'euíus flores magís conpetüit ufui medícína: q folíaz
"B tadíx míníme, cuius duz funt fpecies .f. daucuf»
retícus quí eft maíoris efficatíe:& daucus afinínus
qui exíftít cíbus afínorü híc ínmuítur daufcretícuse
- Virtutem habet dí(foluendí:confumendi:attenuá^.
dí.& eft díuretícum, Cum frígídum afma & tuílim
de frícída caufa cofert detur uinü decoctíonís efus
8
& ficcuum fíccatum cum líquírítía fi fit talís dífcra
fia fiue febre.fed cum febre detur aqua decoctionis
díuretící & fícuum ficcarus líquírítiac:& detur etiá
dyapraffium cum uíno decoctionís cíusin caufa fri
gida.uel cus aqua decoctíonís efus in caufa calídaé
Confert etíam uínum decoctíonís eíus cü anifo con
tragroffam uentofíratem unde ylíaca pallio fepe»
numero impegnari habet. Contra ydro pifím ex frá
gida caufa degur talís firupus. Recipe florum dau»
cí.m.í.fe.apizfenículi: petrofiliní afi,05.5. brufciz
fpargi 3f. 5.fi.buliantur ín uíno & aqua afi.lib.i.ad
confumationem fere medíetatís & colatum dulcore
tur cum parum mellís defpumati & fíat potusfumé
dus utfupra: quo confumpto fumantur píllulz de
míferíon.& poftremo exhibeátur dyalacca uel dya
coros pro confortatíuís. Talís etíam potusíam di»
&us opítulatur opílatíone fplenís ac epatís & uías
meatuum urínarum aperit. Talis autem potus ma^ -
trícem mundificat & abfteroíta fuís fuperfluitati^
bus fíue moleftía mílcendo cum tríffera magna ni»
colaí. V elfíat peflaríus ide cum triffera cui mífcea»
ur puluís daucí & parum mírre ín oleo bulíendo.&
imatrící ímponatur. Item contra uicium lapidis&
contra ftranguríam & díffuríam ualet uínum decoe
&íonís dauci.Platearíus.Pandecta, Serapio.
S9
4 ; X E a
zc Xe ; : d
€ Díptamus calidus & ficcusín tertío ora.fn calídís.
. locíslapídofis pcípue teperítur. Radix di; tami ma.
foríseftefficatie d herba, & radix ín receptis reperi.
tur.Elígenda eft radíx qua ínteríus habet folidà/fub
. frantíam non perforatam, Vírtutem habet díílolué.:
» dí:confumendi:attrahendi uenenum unde precipue
ualetad morfumanímalíum uenenoforum ípfa her
ba tríta cum fucco cepatum &applícata moríui mí»
| g 1i
ro modo ualebit.Potus etiam factus de díptamo &
arthemífía : fanamundí & aurícula murís cum uíno
decoquendo uídelícet uulneríbus ab íntra fumendo
& iftum potum uulgares reputant pro magno fecre
to & talís potusabintra uulnerata membra confo^
lídatut experíentía docet. Sed puluís díptamí cum
cerufa & pas; terepentínz mífcendo ín modum un^
'euentí quod ab extra applícatur ualnus cofolídatz
bos ad menftrua prouocanda & ad foctum mortuü
& ad fecundínam educendam ualet potus factus ex
decoctíone díptamí & arthemífiz: & abrotani cum
uíno & parum mellís defpumarí, Ad tdem ualet pul
uís díiptami cum mitra & fucco arthemífize mífcen^
do ín modum pelfaríí matrící ímponendo quod effi
catíam magnam habet ín protocatíone menftrui €
aliorum utfupra . Confert etíam íam díctus potus
cótra ftranguríam & diffuríam.uel uínum decoctío
nís radícís diptamí cumfucco abfcíntheí contra do
lorem ftomachí ex ufu funcorum tactum. Item con
tra frígídum afma fíat decoctio fícuum fíccarum ín
uíno & exprimatur cuí mifceatur puluis díptami, -
Item decoctío díptami cus ebulo & apío in aqua &
parum mellís defpumatíconfert contra ydropifim
ex frigida caufa.Item quando fícaturcorpus Íbala
neo cum decoctíone diptami ualet contra yéerícia —
am. Item quando fternítur hzc herba ín domo fu^
gat aíalía uen enofa.Platearíus.Pandecta, Serapio,
x i
NY
Cx E
K 3
IOUOM. et
, vd &
D Put E. x
" 4
El
"3
2 n
e.
) * 2
Tu
L0 4 BSVLA MINORS | 1. **
€ Efula eft cal fíccaintertío cuiusradix ufui — —
tnedícínz competít:habetuírtutem purgandíflege —.—
. ma wriscipalint denn efulaco^ — — |
tra febrem quottidíanam.fímíliter ualet contra ar^ He
.. tetícas palfiones.f.cótra podagramt?lligram & cá
— stra paralifim & contra ylíacam paílionem & contra
(— ydtopifím ex fríoída caufa.ifto modo.R.ecíperadi^
cis efulz: radicis petrofilíniebuli: radícis acori ati
95^ :
(d
«X
ü
e 111
rA
A
CE
UE ed
: WE : 1
Y quA AE dude oie ELE eS ua Eie Ed. M7 LA CTTPIUM i Lcd
65.1. femínis fenículi feminis apii & anífi. 5. if. maftía
cís cínamomí a& .65.í. ex hiis fiat decoctio ín aqua
- lib.ít.& cum zucaro dulsifarur colatum & fiat firu
pus fumendus utítpra díeeftíuís & laxatíuís. Et fi
delícatí abborretur talem potum decoquantur radá
.ees efule cus catnibus recentibus & uuis paffulís &
aniífo & de brodío efus fumant & ualebít ad fupradi
étas paíiiones: uel fiat clatetum ex puluere radícís
. efulz & alíis fpeciebus.f.cínaniomo:galáca: anífos
. c . maftícis Xce, S erit mínusabhominabile & maoís ,
— delectabí :efula interdicta fít habentibus 2
dam complexionem & índucít febrem potans eame
coo &ínuenetunt plurestale nocumentum ín efus ope
| . tatíonc.Serapio.Et pcípue nocet patíentíbus emo
toídas:nam aperít uenas aní & índucít fluxum fan»
guínis earum quía uencílle de natura fua funt fluxi
biles.& uenas quas aperít etíam obftruít fua ftípti/
|
|
citate & fíccítate & fic facítuenas emoroídales tu^
mefcere & ille medícínz qux laxant cum flíptícita
te & acuitate fícát efula & niíferíon faciunt hoc. Se
rapío capítulo de ftrebam.f. efuldplftem í lacte efu
EO. . 1x.non eftalíqua bonítasímo nocet illi quí fA
woe 7065 mediciflljatores cum talí lacte multos ho
D: mincsínterfccerunt propter paucítaté fcíentíz ip^
| fora.& qugiliffum eft ab eis:qua eflet medícína quá . — .
3bant in potu:denudabát lac etulz fore cüm oleo: k
P lamíno míxtus & laxabantalíquos ufquead more
i f"
fi
tem.oerapío.Pandecta,Platearíus,
/
jets
Ur
4
Ev
a gem
A
& Endíuia eftfrígida & fícca ín prímo:femina & fo^:
lía medícínz copetunt.& folia ufui ciborum ualent: - :
& maxime uíridafunt magne efficàtíefed ficca nul»
líus. Etdíuretícam habet uírtutem confortandíex —
. frígídítatealterandí:ídeo ualet contra *opílatíonem:
fplenís & epatísex caufa calída.Et ualet etíam cona.
tta ycteríciam &fimplicem tertíanam & duplícem
^^
g iiii
& cotra calefactíonem epatís & calídum apoftemae.
S
$5
9"
ad hzc omnía ualet talis potus. Recipe fuccí endí^
uiz líb.i.fcolopendríz:cicoree:lactucz afi.m.5,flo
rum uiolarum uuarum paffularum quattuor femí^
num frícídarum afi,5.íí omnia bulíant ín aqua lib,
sl. ad confumationem quaft medíetatis colatum dul
coretur cum zucaro & fiat firupus quo utat ad plu
res uicesut fupra íínfínuatum eft. Deinde fumatur
reubarbarí. 5.11, íninfufione cum aqua endíuízx cuíá
cum forti exprefTione addatur dyafeniconís & caf2
fíz fí(tulz a8,5.1í. & fiant auftus laxatiuus, Deínde
fumatur críafandalí uel ónferua uíolarum pro con^
fortatíuís,Sedab extra obuíando huíc dífcrafíz: ua
let epíthímare regionem epatís cum aqua endíuíz
cuí parum defandolo tubeo mííceatur pro díeí cí»
borumac pótuutn animiniftratione fumantur cíba
tía ad frígiditatem declínátía ut funt forbella de or^
deo & zucaro uel pultesdefaríná ordeí cum zuca»
to & parum acetí mifcendo & cancrum ufus cü ace
to decoctí confert & aqua ordei cü zucaro albo de^
cocta confert loco potus & íta obuiabís'predictís
difcrafiis.Item aqua endíuíz cum cerufa & aceto elt
mírábile epithíma fuper membra preter naturaliter
calefacta.Ex aqufetíam endiuíz & fucco altez cu
parum crocífítinunctío optíma ad podagram. Ites
lac quídam ehidíuiz cum thucía míxtüabftereít ala .
bueiné oculí.Item fit ex aqua endíuíz: & fatina or^
deí cum parum crocí emplaftrum tremori cordis &
. cenfortat cor, Auícenna; -
üt EVPATORIVM.
€ Eupatorium eftcalídumín prímo & fíccum ín fe^
cundo. ídem eft Man agretís.ualet contra uni»
ifím 8i
uerficatem paralilim & partícularé, Contra undaeto
falé talís confert potus. R.ecípe fucci eupatoríí: (a
uiíxaü líb.i.pramuleuerís.orígini maíorane aime
«S.caftorei.cinamomí afi. íi, fíat decoctio cum zu
caro albo dulcorando de qua fumatur mane & fero
. tepíde admíníftrando pro qualibet uíceín quantita
te medii ciphitquo potu confumpto recipiatur pil»
lulz fequentes. Recípe mafle pillularum de eufor^
" bío.3.ii.maffe pillularumfetidarum.23.í. turbít.3.
.$.zínciberís era. 5.mífce malaxandro cus firupo de
ftícados & fíant pillulz ;víí,aut.íx. Q uibuspíllu^
lísfumptís íumatur dyacaftoríum uel dyancos níco
laí pro confortatíuís.Item contra ydropífi & ycte
riciam ex caufa fríoídafi fiant ex opilatione folenís
& epatístalís congruít potus. Recipe eupatoríí:fal
uiz ebulí afro andern apíi: feniculi: petrofilíni
38 05.5.omnium fiat bulitío ín uíno & cum zucaro
fiatfirupus famédus ut fupra, Deínceps fumant píl
lulz de míferíon. Et poftremo recipíatur dyalacca
uel electuaríum ducis pro confortatíuís, Item deco
&ío eupatorí & abrotaní ualet ín alopícía & tíría ca
ut índe lauando.ltem fuccus eupatoríí cum fucco
aci acuti & fumoterrz cum oxímelle mifcendo
E confert (cabíei & prurítuí quando potatur cíaqua
| fcabíofz.& fuccus eupatorii cum fucco lapacííacue
tícum axungía ueteris porcí & parum falis commu
nís mutuo mífcendo cum parum fulphuris fí placet.
ín modum unguenti quo ungatur locus fcabíofus &
multum prodeft. Ites uínum decoctíonis eupatorif .
cum abfíntheo & pas; zucarí confert febribus cro»
nícis & antíquís & fi addatur affatus: ualebít eo me
lius. Confert etíam loco potusuínü decoctíonís eu
patoríi & anífí doloríbus & ulceribus ínteftínorus,
Auícenna, . .
P RAg-déw DEAS 12 1 2-3 N
| ^ ENVLA: cec
€ Enula cuíus radíx prxftat íuuamentum ín medi»
cínís eft calída & fícca ín fecundo gradu & ipfa eft
alíqualís humídítas fuperflua propter hoc non ca^
lefacít corpus ftatím quando eí occurtít . Confert
omnibus leftonibus & doloribus frigidis & ínflatío
nibusuentofitatü.Cofert etíam dolos prouenien^
tí ex contufione lacertorum.híís omnibus fucurren
dum erít cum emplaftro facto ex decoctione radi»
UT EL MET eres. he Lr. En
Co tEEien ci E 2:
ro: atsnascsd n d i c anii ee ML ELLE
cís enulz & yteos & radicis ipfius altex cum parts
oleí ímmífcédo & pdíctís locis exibendo & auxílía^
bíturípfis.Confert etí& oibus pradíctís de caufa fri
ída potus ex enula factus cum radíce yreos &fe»
míne anífí cá pag; mellis defpumatí mífcendo. Con
fert etíá pdíctü emplaftrü fciatíce & dolori íunctu/
ratá,Prafactus ét potusauxilíü pftat mundíficádo
»ectus & adíuuat ad expuédü feu excreádü humore
fonds Ípectore peccanté & ualet cótra cuffim
& c(tbonz opatíonís qfi eí admífce£ dyarís folomo
nís,Etuínü decoctíonis enule cum cínamomo & ga
langa mífcendo confortat ftomachum Infrígídatum
& cor;Auícenna capítulo dé enula;Et enula eft du^
vlícís maneríei.f. ortulana & campeftrís. De ortu»
hb. mens híc non uerfatur, Et uínttin decoctíonis
enulz cum parum zucarí míxtum confert fpírítua»
libus membrís feu cordíalíbus: íuxta íllud . Enula
campana redít przcordía fana Contra dolorem fto
. machi & ínteftínorum & contra ylíacam & ftrangu
ríam & collícam paffiones ualet talís tragea ex frigi
da caufa íntelltoendo; Recipe enulz campanz: ci»
nàmomí afi, 5. ii. galanga.anifi líquirícia afi. 5. f. ra»
dícís yteos:zínciberís afi. 5. 5.macís. garíofilorum,
nucís mufcatx afi .3. omnía puluerízentur. & cum
fuffictentí zucaro albo.tüífceantur & fíattragea.Ité
quando bibitar decoctio enulz cum femínefpargi
& milíifolís prouocat urínam & menftrua, Pande
cta. Serapío, I Ce dp E
un PS Ü à Bee RR Na ET je i 3 '
D : Io s : : moti — |
T HB i agere E LP TC eei em TES. z - i ACA -
ES oos tape A ru CARCER IL m. z T M ir RE ee - E
2 Ww - € "-— munda, E ies
INDNMEETE ES REESE UN Tw
cae a pTONESICEUmt Reus : - 3 «
tm
&CEpatíca frigida eft & ficca ín prímo gradu. Eft her
| et contra uítium epatís unde denomínata eft.Etua
: s contra calefactíonem epatís & contra ycteríci^
am:detur aqua decoctíonís epatica: 8t endíuia: cus
J £ucatomi
Ei ;
x
i
(cendo. Et contra eafdé paffiones & prín4
- tetpellatam uitio epátís exuberanter calefactí uel
Lois
apoftémati fíat (irupus talis qui maiorem preftatía
columítatem pradictis difcrafiis.R. ecípe fucci epa»
ticz:endiuix:lactucz af.lib.í. Horum uiolarü uua
rum paflularum af 85.5. prunorum damafcení nu^
mero .vii. omnium fíat bulitio ad confumatíonem
medíetatis coletur & colatum dulcoretut cum fuffí
cíenti zucaro albo & fíatfirupus mane & fero fumé
dus pro qualibet uíce ín quantitate o P fira
po confumpto . farmacía fequens fumatur . R.ecí
electuaríí de fucco rofarí 65.5. reubarbere .3.í.fpí^
ce gra. 5.caffiz fiftala extracta. 5.fii, terant reubar
bere.Etfpíca & mifceantur cü fuperiore firupo .652
»3.fiatauftus tepide Gainepdad Tuba fumatur
triafandalí uel conferua uíolarus pro confortatíuíse
Et ab extra epíthímetur regío epatís cum aqua en^
díufz: cut admíxtum eft puluísfandali rubei .5,íi, 8€
5.5«fpodii puluerízati cum panno líneo ín eo hume
ctato applíceturepatí vluiibus uicibus, Item epa^
tíca fcolopendría & endíuía ín aqua cocta cum pa»
rum zucarí dulcorando ualet contra opilatíonem
fplenis & epatís excaufa calida. Valet etíam contra
. emnem xerítudíinem epatís & contra cfus apofte»
mata calída.Pradíctz herbe conquaffate & fuppo
fítzc epatí confert ín príncípío apoftematís reperca
cíendo.Eadé emplaftratío applícata matricí abfcína
dít efus menfitua.Símilíter appofíta, calida apofte
mati fedat eorum calefactíonem,
5s
,2 EM
ELLEBOR VS ALBVS..
€ Elleborus albus calídus eft & ficcus ín tertío.Cu
íus uz funt fpecíes.f.albus & nicer. Albus ducitur
quía ejus radix exíftít alba uel album humorem.f.
flegmatícum purgat: & nígra dícítur:quía nígrum
humorem uel melancolícum purgat. Ec cum in me
|! dícinis repetit eius radix ín receptis intellieítur.Et
hxc pptietates ellebori albí ponímus.Antiquí aüt
dtebant elleboro alboí purgatíoníbus fícut & nos
7-3. opis ccn crmiettmeti rgieecgm
nunc utimur fcammoneat quía tunc etant cotpora
fortíora & eíus uíolentiá poterant fuftínere, Nunc
autem humana corpora debílíora funt & ellebo.al:
uíolentíam tollerare non poífunt:unde cum fumma
cautella moderno tempore danda eft medícína elle
borata.unde debilíbus ac macilentís elleborus pra
cípue albus & ftríctum pectus habentibus non de^
bet darí quía cum uíolentía uomítum puocat & fi»
mílíter per feceflum uíolenter purgat ; fed flegmatí
cís facile uomentibus & pínguibus poteft darí.]tes
infufío ellebori albí per noctéín aqua fenículí quac
mífceatur cum oxímelle ualebít multum febri quot
tídíanz de flegrateuítrío.ltem confert adueríusar
tetícam paflionem & podagram & círogram & con
tra paralifim. Oxímellis eft decoctío facta ex aceto
& melle.Confert etía5 ab extra applicare decoctío
nem elleborí albí cum orígano emplaftrata mem»
brís paralítícatís uel arteticam paffionem patientí»
bus cuí parum almurí admifceatur de aqua falfa ex
ifcíbus fale códitis extracta ut eftaqua quz alleca
códír( hét. Item puluis elleborís albi míxtus cü fue
€o perfícarum uel oleo amígdolarum amarum aurí
busínftillatus ualet contra uermesaurium.1tes cl»
leborus albus decoctusín lixíuto quo abluatur ca»
*it ualet contra pedículos & furfures, Item contrá
Trabiem ualet unouentum factum ex elleboro albo
lítareío & oleo communi & aceto. Pandecta. era
pío.Platearíus.Mefue &c; — - infdosyr
£F
| ELLEBORVS NIGER4
€ Elleborusnier calídz & ficca exiftíit complexio
nís & fi debíte przparetur totum corpus rectífícat
& bonum colorem dat. fanguínem bonífícat, quía
folutíuseft melancolící humotís,& rectíficat fi ím -
Aníttatur a nz: & cum ea bulíatur & addatur feni
culus & i lud brodígm magnum praítac iuuamen2
tum;ltem decoctío ellebori níori ualet ad cutis de»
fedatíonem;Item puluís táalbí à nieti ellebo: cor^
mos.
lí decoctíone mifceantur pífa uel frumentum & pre
MES d
todít carnem putridam in ulcetibus putridis. Pul,
uis etíam ellebori nigrí míxtus cum melle ualet ap^
plícare fíftulís & ín tríbus díebus poflibile eft cura^
re cam.Pandecta. Vterg; elleborus tam nigerd al»
bus funt abíterfiue uirtutis ideo conueniunt in mot
phea & lepra & fcabíe f, decoctío elleborí utríuíos
in fucco lapacií acutí.cumlítareiro.& parum mel»
lís míícendo. Acetum decoctíonís utri iq elleboríi
confert dolorí dentíum ostepíde abluendo: & ín ta
pínetur columbís in cibo occídat eas .Item ellebo»
rus niger é calí.& fíc.ín tettío.Pandecta. Et cft fube
tiliatiuus folutíuus melancolící humorís & cotto»
fíuus carníum putridarum ín ulceribus & dícítur q
quando nafcítur elleborus níger apud radices arbo
tum fiunt fructus íllíus arboris folutíuí.Cótra uer»
mes auríum puluís elleborí níorí mífceat cum fuc»
co abfín. & guttatím & tepíde auribus ínftílletur &
confert.Item ínfufío radicis elleborí nigri cum femi
. nefenículi aut petrofilíni ín aqua fcolopendria cus
parüzucarí mífcendo coleram & flegma per uentré
purgat. Pirgone illa melácolícis epilentícís, arthe
ticis X paraletícís medícatur, & peflaríum factum
cum melle & elleboro nígto menfttua prouocat &
aborfum facít.Pandecta, loatnes Mefue dícítalbü
elleborum debere uítariquía perfocatiuus & uene
num corporí, |
TS fUCBBWLV Bec Lue Pop
KL Ebulus eft calídz & fíccz complexionis quía uít» :
tus eius defíccat & íncarnat & refoluít refolutíone
temporata.R.adíces eíus & folía funt ea quac ín uía
medicínz ualent.Item multü refoluít & aperít ídeo :
prouocat menftrua fiat fumígatío cum ebulo & ar^
themifía & abrotanoín uíno decoquendo círca ma»
trícem applícando. Item ebulus ualet contra poda»
gram ínflatam uelalía membra ínflata ex matería
h íi
€
i
i
m ——p—MrmÓ
Ina
rM RÀ
tret
^" AàAS WE
fleematíca ifto modo. R.ecípe ebuli florum camo^
millarum mellilotí anna mífce.i.furfurís trítíci. mi^
fe .íi, bulíantur ín lixiuío & cum eo ter ucl quater
ín díe lauent pedesaut parsínflata & confert.Suca
cus etíam ebulí cum aqua falfa ualet contra arteti2
cam & cirogram & podagram ab extta applícando.
Confert etiam uínum decoctíonis radícis ebulifez
mínum fenículí petrofilíni & apii ín ydropifi de frí^
gída caufa & íntalí dífcrafía exímíum remedíum €.
Pandecta capítulo de ebulo.Item fuccus ebulí auri
Ímmí(fus fonitum earum compefcit & uermes auri^
um cum fucco abfintheí mifcendo occidit. Succus
ebulí motfibus ucnenatís occurrít, Et fanguínem &
lac congelatum foluít.& faneuífueas occidítfuccus .
ebulí bibítus & uínum decoctíonis eius cum líquí^
rítía.tuífim antíquam compefcít & fquínatícis fin4
gularem praftat effectum faccus ebulí cá aqua plá
tagínís cum parum píretrí € parum mellís rofati mí
fcendo in modum pu ides prohibet reuma:
flueread guttur. Confert'etia5 ídem ad dolorem dé
tiuivosabldentlodidem fubuenit ualuzx pendentiz *
Item aqua decoctíonis radícís ebulí cum fcolopen2 :
dría fplenetícos míre iuuat & uínü decoctíonis eíus :
3 & apiícalculofísprodeft.Pandecta..—
T d : . "
wo tof à y í tot rig ] ' je X 1 E. ey
ml 3 de A ER iUa MEM Ma
.. EDERA TERRESTRIS: -
' KIEdera terreftrís quantum ad eíus folía ufui medi
cínz copetít. Item folía efus cumaceto cocta cum
folíísaltezx et radice acorifplenem tumentem attez
nuat.ifto modo dífpenfando.R ecípe fuccí edere ter
'teftrís fuccí fcolopendríaaf.líbis. altex farínz: faz
barus.tadicís acoríaf.o520ía confufa bulíantur.cü
| fuccís et parum aceti quo emplaftreturfplen tume
fa&usct confert, Sedab íntra fumendo confertfe-
h iii
DO UON |
quens potus tumefactioni plenis & omni opilatio^
ni fplenís:& alíís dífcrafíis uitio fplenís proueníentt
bus:ut 'ebrís quartana. ydropifim., ycterícía níora
a caufa fríoída, Recipe fuccos; edere terreftrís. íco
lopendríax afi .lib.í. folíorum extremitatum abfin»
theí afarí florum centaurez afi.m.5. florum boragt
nis uuaruim paflularum folíorum fene a8.65.5. epi4
tímí.cufcute.femí.anifi.apii. feniculi; petrofilíní, ra
dícum brufcí.fpargí a&.fi liquírícíai03.$. omnium
fiat bulítío Main lib.i uíní albíad confumationem
Ícre medíctatís coletur & dulcoretut cum fuffícíen
tízucaro & fíatfírupus quo utaturtepíde mane &
Íero pro qualibet uíce ín quátítate medíí cíphi uel
65.5.5. quo.confumpto fumatur tale purgatíuum,
Recipe electuarii amec, Mefue. díaturbit, diafene
af. 5. ii cafl.extracte.03.5.mífce.cum firupo fam di
| &o & fiat hauftus, Sed pro confortatíuís, fumatur
dyacorus uel dyacappere uel dyacalamentum po^ -
ftremo applicetur emplaftrü prxdíctum fupra fple
nem tepefactuin prímo reeíonémfplenis ungendo.
cumuneuentum díaltex de fuper applícádo enipla
ftrum,lItem fuccus edere naribus ínfafus pureat ca.
put & dolorem capítis mítícat;& fuccus cum het
ba aurí dextra ín/ufus íníftro dentí dolenti mede2
tut. [tem decoctio edere in líxíuío cü corticibus nur
cum nondum mniaturat nietefcít capíllos.Pandectae
JA
i3 dij
4i EDERA ARBOREA . --
K Edera arborea ab herendo eft dícta eo q; arbori,
bus adherat;uel dícitur ab edo quía a caprís edítur -
& ipfis lac multíplícat.R adíx eíus fríoída eft natu»
t2 & fríoídam índucít effe terram ubí crefcít uígoré -
— feu uiriditatem díuferuant folíz eíus.& eft amarí 8 -
ftíptici faporís.Edereautem duz fpecíesfcilícet al^
ba& níera fiue mafculus & femía; edera alba defert
fuctumalbum & nígra nígrorum & edera cotonará.
h iííi
- 4 s.
"o €
folebant poet ín fenum uinacís ingeni: et fubtilis?
V nde albertus magnus alexander fuos milítes coro
nauit, Eft autem talís edera atbor. utdícít Plínius
multum ín altum fe extendens quádiu ínuenít arbo
tem uel mutum per quem ferpít redícofa feu ramo
fa habens folía intercifa et angulofa erauís odorís..
amati faporís fub cníus umbra latét uetmes. Edera
quanuís fit amara utilís eft medícína, Nam uirtus 1^.
e(t cí ftiptíca etcoftríctíua ideo díflinterícís medet',
Item fuccus eíus míxtus cü oleo amígdalag amas
auribus immiffus fuuat contra fordítatem. ltem fuc
cus naríbus ínftíllatus caput purgat, & doloré cíus
mítígat.& contraríís eft compofíta & ídeoín caufis.
contratíís operatur, propter quod uírtutem habet
maturatíuam attractiuam.mundifícatíuam.& mít^
tígatíuá ídeo hircus nutrítus edera arborea eíus fan
guís acquírít proprietatem díureticam ad frangen^
dum calculum ín renibus & uefica. Eft autem qua^
dam fpecíes edere fuper cuíusfolía ros ínuifcatur ac
ín laudanum cofüertitut cujus/uirtüs ààaona medi
císexperítur, INam fumus eíus men!irua prouocat *
| & educít,& fecundínas expellít.5erapio, ide aud
A Fumufterra calídus eft & ficcusin fecundo eta:
du. Pandecta X dícítur fumufterrz quía eeneratur :
afumofitate groífa a terra refoluta & fuperficíei ter.
rz:adherens & quando uíridior tanto efficatior exi
ftíc &.exiccata nullíusuíirtutis, prícípaliter purgat
melancolíam . fecundo flegnía falfum & coleram &.
príatís ualet leprofis & ydropícis de frígida caufa,
eft diuretícam. V nde decoctío eíus cum alíís appro
. centta ícabíem.Pandecta.Platearíus,
*cxowmow
R ecipe fucci fumitetrze lib.i, extremicatum abfini
florumcentaurex florum boragínís a&.m. $.tadícís
efulz polípodií radicis ebulí an 65.f.cufcutz díthí^
mi foliorum fenz: a&65.5. fcmínum feniculi petro»
filini apii.leuictíci.mírabolonorum kebulorum ín»
dorum a£ ,5.íí, líquírícía 5.1. omnía groffo modo
confundantur & bulíantur cá aqua fimplíci lib.i.54
cum parum aceti ad confumatíonem medietatis co^
letur & dulcoretur cum zucaro & fiat firupum. qui
fumatur mane & fero tepíde pro qualíbet uíce í quá
títate medíí cíphí,Q uo confumpto fequentes pillu
1x fumantutr, f eripe mafle píllularum de miferíon
$3. íi mafle pillularum de fumoterra.3.í.turbít.3;
»$.granorum conídíí numeto.5. zíncíberís gra. mí»
fce malaxádo cumfírupo de fumoterra & fiant píl^
lulz.ix.Poftea (amantur díalacca uel díacoftum uf
díacorus pro confortatíuis, confert etíam fuccus fu
míterrz cum fero capríno cum mírabolonís mifcen
do cum przdíctís paffionibus.Item fuccus fumiter
rx cuí mífceatur puluís mílíífolís uel faxífragz: & co
e
fert prouócando utínam,tetm fuccus fumiterrz ua
letad puttefactíonem orís & píngíuarum os cus eo
abluendo.Item faccus fumiterrz cum zucaro ualet:
ad opílatíonem fplenís & epatís de fríoída caufa.Tté :
S e
faccus fumíterrzé cum fulphure & oleo laurí ualet
MeL Er— F4 P, d a e , ! i |a mrPfius
iss »* 1 2111 3 D 4 j ; ; j P 7 3
Oe a4 (s 4o 34 vs LXA UE AAG S C t Ü w^ 24 i. n Ó4x09 e ie A A
ed »* E d E
4
FENIGMEME. 9155,51 524.
«F enículus eft calídus & ficcus ín fecundo tadut |
-. fua ptopríetate clarífícat oculos cum thucía & lapi
ic sv de calamínaris puluerízatís miícendo fíat índe co
"yABt- Yíum. Vtferpentes exeuntes de cauernís habentés
— — snalos oculos uadunt ad fenículátité femen fenícua
— MÀ — -—-
eius ufuí i medicina: vin dedialiin aqua feniculi / nad.
-
líuel radíx ucl folía cíus comefte facít mulíeríbus duni
: M
3 Y
IIS) T
m i i AR. T
iu augmentarc lacfftes decoctio feminis ucl radícis fe
e nículí cum femíne petrofiliní & milíifolís & faxifra^
|. ^ ;g&ínuíno prouocat urinam &€ menftruaffitem uí^
mum decoctíonis fenículí & brufci: fpargí: leuiftíci
.. ófert opílatíoní f, lenís & epatís.idem eft refoluti:
-» uumueantofitatumiltem contra morfum anímalíus
uenenoforum ualctdecoctío fenículi cum cepísin
ue
modum emplaftriloco ap lícando(ltem ualet con *
'tra morfum canís rabídítidé uínum decoctionis fe»
nículí & tinte dígeftíaam confortat & naufcam fe»
| dat ex cauía frígida proueníentemültem uinum de^
E. | [x fenículí ualet difficulter urí nátibus & có
D |. (traftrangutíam & díffaríamÉlItem uinum decoctío
| 'nísfenículi cum radíce hermodatulí & radícís efulac !
3cum zucaro mífcendo confert contra ydropifim ex
| frígída caufafItem fuccus fenículi folí expofitus per( |
1
f
,
i
1
,
.. uuígínti dies ualet'contra pannum uel maculam ocu
- 'lorum.Et contra eorum oculorum prurítrum cer^
itum eft remedíum conficiatur parum aloepatíci cá
— 5 fuccofenículí & ponatur ín üafe eneo ad folem ad
|... ' "Wápíntidíes& ponaturíoculís more colíríi.Platea9
— von xíasQitem fenículi ufus frequens tarde cft díeeftio^
uh opp más lícet conferat gtuffe & inflationi ftomachi tame
7^ malüm praftat nutrímentum. Auícen.defeniculoz , | ,
| (ídemifebribus cronícís feu ínueteratís ualet aqua Jes cn
— . .. decoódkíonisfenículi petrofilíni & radícis efüle cus "Meu c
CA sv rsparum zucari milcendo,Dandecta.Platéariuss. | - |
"T dw guunoduru 24 25120102 & üdeldsmaxbgiibsgM dc
urytes 1 "A
4 SAER Ai iw : ire .
cmi ndi o
KFracaría eft frígidz complexionís ; Valet contra.
apoftemata gutturísífto modo.R ecípe fuccí fraga
riz & aqux plantagínis af1,65.íííímellís rofatí .054
si fuccí mororum celft.o5.$.albi erzcí balaoftíz a&
v5 fiat índecum pagracetí gargarífmus,ltem aqua
. decoctíonis fraearíz ualet contra fudorem & calo» |
rem.& fi in cali denen fragaríz dílloluerentur.
dragantum ualet contra fitím, Confert etiam uínus
T T OU USE CTI MENO CINES TT EMT WEE NETT NM UNT VERE TE CI MANN MESSI YNT Ww "NIS RS -
BÉ f 5
: s - Á
decoctionis frapari féminis pettofilini & faxifrage
contra canculuim de talí potando. Item fuccus fra
ríz cum melle rofa ualet ad ulcerationem orísz
t fragaría fumpta cü boragíne ín cibís generat bo
num fanguínem. Succus etíam fragaríz cum cína»
momo fümptus ualet contra fetorem orís.Idem ua
let pro dolore capítís & corde.]té olera facta ex fo^
líís fragatízz & bletíbus & boragíne cum uuís paffu
lís ualent contra ethícam;Etfuccus fragarízx cü fo^
líís fraxíní mutuo decocta ín modum emplaftrí ua»
lent contra fracturam crurís quía confolidat, Item
emplaftrum cum folíísaltez íncorporatum contra
contufionem ín corpore in membris a cafu uel per^
cu(fione factam multum prodeft. Item omnía uulne
ra cum fucco fragaríx línita confolídat & fí quís fue
titlefus quantum ad membra ínteríora fuccus fraga
riz cum fucco confolídz minoris míxtus confolídat
uulnera íbídem dífcontinuata fi fumatur ín potu.
Prodeft etíam mulíeribus contra nímíum fluxà mé
Rruorum cum fucco plantagínís míxtum, -
eae cines cid o REL ceo iM anita
As FRAXINVS., Ede
K Fraxínus frígídus & ficcus ín fecüdo;Vírtus eíus
eft qux cum rin recens conglutínat uulnera ree -
centía & aqua in qua folía recentía fraxíní cum ra»
dice efus fínt cocta ín modum emplaftmpconfert fra
- &urcoflium ípfa conglutínando & coníolídando.
ftm uinum decoctíonís corticis fraxíni & cortícís |
tamarífí datum ín potuínfallibiliterfplenéattenua —— |
3; ta Names probata eft qd' fi detur porcello bibere - E
e
Hr TY
SARAX. A
aliquibus diebus & interficíatur minimum inueni»
es fplenem.Pandecta capítulo de fraxíno. Item ua»
let contra díffinteríam & línteríam & fluxum uen
trísaqua pluaíalis decoctíonís corticis fraxiní,& fe
mínís plantaginís.&C ex talí decoctíone fíatfomen^
tumcumfpongíafaper ínteftína ualet fimiliter con -
tra pradíctas palliones.ídem applícatum cum fpó^
gía fuper ftomachuni addendo patü acetí ualet co^
trauomífra ex debílítate uirtutis contentíux. Item
ex cineribus córtícus tunxíní & fucco lapacíi acu
tí cum parum oleo lauríní & parü argentíuíui.mue
tuo mífcendo ín modum unguentí quod ualet Íca4
bíofus.Item.5.1. 5. puluerís corticis fraxini cum uí^
no míícédo purgat flegma.Setapío capítulo de fra
xína,& humídítas quz reperitur ín capitibus qua -
ín príncípío nafcuntur ín ramís quando apparent fi
líníatur faciescus ea humíditate abftergit maculas
fedas facíeí.& ex lla exíccata humiditate generan^
turánímalía qux affimulantur címícibus. Item fra.
xíni contra uenenü funt utilía. Nam fucco expref?
"fo & potuí dato contra ferpentesfeu uenenum fum
mum opiferum eft.& tantum habet uírtutem ut fer
perites efüg umbram matutínamueluefpertínánon —
labtíngantdiD uod fi ínterignem folía fraxíní pona»
türferpensínignem p
tholomeus aneglicus dícit. de ppríetatibus rerum,
z Li
x 3 9 ^ * v- )
w$ ocu x Á À FGAKWw E ccs TP EI 9-1 3.81 i gti l i j ? "rd IM s £o
T TU 44a ono Ta 144.9 43
» x 4& pM
lusq ífraxinum fugient, Bar.
GR.ANA SOLIS.
(Grana folís.í. milium folís eft calidum & fíccumt — —
tertío eius femen eft maíorís efficatie & albumrzo^ —
tundum & lapídofum.nafcítur ín locísafperís & al^
tís, V irtusfemínís.eíus eft puocatiuz utíne & fra»
éctíuacalculíídeo uínü decoctíonís milíífolís & fe»
- tmínís fenícult.petrofilíni prouocat urínam & fran^ -
. gítlapídem.Sed fíat potus índe quí melíorís eft ef2
Eicatix. Recipe fucci milíifolis aquarum fenículí:
E" | d i
e
petrofilíni af lib.s.femínus milíifolís faxifraezetal»
kakengz apii a.05.$. radícum brufci:fparei afi.54
Íí.(eminísmelonum faneuínís hírci a&.í. omnía co» -
fufa bulíantur ín uíno.lib.$. ad confumationem fe»
. remedíetatís colatum cu; zucaro dulcorctur & fí»
at potus mane & fero fumendus. ltem uínum deco»
€tionismilíífolís uel puluis milíifolísín cibísmix4
tus foluít ftranguríam & dífluríam & ylíacam paf»
fiones, Serapío autorítate rafT. q; puluís mílíifolís
mírabílís eftín puocatione urine & menftruí & frá
git lapídesín renibus & uefíca quocung; modo fuz
matur.ucl í uía cibi aut decoctionís aut ttagea. Ité
tragea communís exhibita cíbís mixta cus milíofoz
lís míro modo conferre habet tum ín prouocando
urinam tum ín purgando menftrua & franeédo cal»
culum ín reníbusac uefíca. R ecípe femínum mílíi^
folís faxífraga: allakenga: femínis fpargí apíí & me»
lonís afi. 5.i.cínamomi earíofolorum macís galan
ea fanguis hírcí af. 5.5.zucarí albí quartas.lib.mís |
Íce & fiat targea ín uíno ammíniftrando uel ín uía ci
bí.Et melíus ualebít amminíftrare tragea5 tempo»
re neceffitatís ín balneo aqux dulcís cus aqua fení^
€ulíuel raffaní maíorís.Et ín aqua balnei fíntcocte
tales herbzzut puta abfíntheum, fenículus petrofiz
línum tanacetum flores camomíllarus, Platearíusi-
Pandecta.Serapío, lou €
GALLETRICVM 3
«Galletrícum alío nomíneceprum gallí.calíidum — |
eft & fíccum. De propríetate oalletrící eft purgare VE
matrícem potum índefacíendo.R.ecípefuccicalle^ — «|
trící.fuccí arthemifíz afi lib. abrota, femínum fení^
culíanífípetrofilíníaf.m.s. cínamomigaláeíaf.se —
si; omnía bulíantur ín uíno fufficíenti ad confuma» —
tíonem medíetatís.colatum dulcoret cü mellefpu» |
mato & fiat potus fumédus mane & fero ad placítü
! ou ERN.
- quo potu confumpto fequens euformatum confet^
|. fe habet. R ecípegere pigre galíení.5.íií.díafenico^
tís. 5.í.caffiz extracta: 05. 5. mífce cus predicto po^
tu & fíat hauftus.Deínceps fumant díambra ucl ele
ctuaríum de gemmís uel zucatus regal pro confor^
tatiuís.Balneum etíam aqua dulcís cus fuís herbís
-apptopríatis poftremo conferre hét matrícem mun.
dificatam a fuis fecibus magís aptandoad eíus con^
ceptionem. Herbe conuenientes matríci ín balneo
fint mellí(fa matrícaría arthemifía.Galletícum yfo^
pusoríganum menta &c.Item poftbalneum fumaz
tur. 5.i. de metrídato cüi aqua arthemifiz & in prz»
fentíe cafu multü ualebít .Etalíís diebus fiat fomen
tum cum decoctione galletrící & arthemifizz && ma» .
trícariz &c.ín uíno cocta matrices inde fomentan»
doiftud crcbre fíat & eo melíus aptabísmatriícem
ínfrígídatam ad potentíam conceptíonís . Et ad ci»
bos mífceat zucarum regal uel tragea comunis pro
confortatione ftomachi & aliorum membrorum,
Plateatíus; — . — 13218
xk 2055 D ANA Dn os y 2h n2:
coo 07 WGARJIOPBILATA, 21 x
«E Garíoffilata calída é & ficca ín fecundo & ífta her
- ba magnam habet effícatíam fecüdus folía maíoré;
j fecundum radices; V nde folía non radíx ín medi^-
cina poní debent & recentía maíorís funt uírtutís d. |
exíccata,Habet autem uírtutem dí(foluendi confu - T
mendí apetíendí & caríoffilata dícítur quía habet. c-
odoremfímilé garíoffilís.fomentü factü ex uíno de m
coctíoís garíofhilata & galletrící & arthemífía: mé» e
Dee Kd
i iii
N
ftruum prouocat.Et fuppofitorum ucl peffaríum fa
étum ex fucco Snrioi e arthemífizc. cum mír
ra míícendo ualet ad ídem matríctapplícando.Ites
uinum decoctíonis garíoffilata: & tente cü galan»
ga mifcendo.ualet ad confortando digeftíuam & co
tradolorem ftomachi & inteftinorum & contra uen
tofitates ex frígidítate;Item uínum decoctíonís ga
tioffilatz & coriandrí prperatíualetíndoloríbus
capitís.ex uentofitate ex flonachto proueniéte. Ité
'arioffilata fua atomatícítate emendatur ín paffio»
nibus cordís.Item uínum decoctíonís earíoffilatac
cum cínamomo & macibus mifcendo ualet contra
cordís difcrafíam, Item fuccus earíoffilatz mixtus
cum parü uírídis erís fiftulis iniectus curat eas. Icé
uínus decoctíonís eius & címíní & fcabíofe confert
in colíca & ylíaca paffionibus.Et fuccus earíoffila»
tx cum aqua plantagínís mífcendo é fíccatíuz uir^
tutís & fecundum uentré reumata fufficienter, Pan
decta capítulo de garíoffilata $3
n
K'Genciíana calída eft &ficca ínfecundo gradueu^ —,
n iusherba eódemnominédáppellàtur;Eteíus radix: N
ufuí medícínz competít . Vnde radíx non herba in" Mo Seele uz
medícinis ponítur. Et gencíana multas habens ama | !
ritudínem bona eft & paruam amarítudínem abici^ |
enda eft . Habet ením uírtutem dífToluendí confu»
mendi & attrahédí & eft díureticüm(V ínum deco»
étionis cíus radícis & radícís yreos cü líqrícía. Va» /
: i Á iiii
(
24
Bi oecsk2 DP oid |
LI wet n let contra ínueteratim afma. Ad idem ualet empla^
ftrum factum de pulu e éncianz & radícís yreos
cum melle mífcendo pectori applícando uel unga^
E - tur pectuscum unguentüsdialtez cuí mífceat pul»
* . uísradíc.yteos & magnum praftat Gtafidfuniftes
bo epis epilántícís confert puluis eencíanz cum aqua ma^
| foranzf Et puluís eíus datus cüfucco mentz ín po^
/ Littoral £8 prodeft morfui dhtisal i eh enoforu ss pul^
venéne oy. - uisgencíanz míxtus cum fucco cepárt 35 ualet con^
Ád Hor- reps c t8 morfum reptilium anímaliü uuliieri fupponédo,
Dilss .. (tem puluís gencíanzc mixtus cum puluereabrota/
MA weh. fe ní cum fucco arthemifíz & parü mellís fíat peflari^ -
oro dud um matríci fupponendo ad prouocandus menftruü
| foetum mortuum & fecundínam & miro modo con^
|, : bs ferre habet;PlatearíusflEt uirtus éíus magna exíftít
aperíendo opílatíones.& quando fumit fuccus gen
| . cíanz uel aqua decoctionis eíus cum cínamomo p» Áíl,
nm dol [nemi deft dolorílaterís & torfíoni neruos; & eog; corro» ^ 4^
UM il oru fioni & dolori epatis & ftomat hilE: puluis gencía»
| nz míxtus cum puluerealoepatící curat ulcera cor
IM rofíua & fraudulenta(fuccusabrotaní cum puluere:
|/14 'vizer^ ^" eencíanz mixtusaufertmorpheamalbam.Platea: ——.
t 3
| gore dli tius-Pandeétas.
Bini füpnpiyrp tí
uii(Qk &Aà 255A dA R4 A À iii
rir pt r11
* ad PIT x1 LA.
un ; x-
^ A z
Fi*hü? ; 5. T2103
1321 ginis.) i
$3 POM :
Ki ? 1
i» rit p
i.i "€. )240231 & w
Í
ul
nM
b
vl
b
"»
i
A "s
dE COGENPBOATRAA 6 7905
KI Genéftta eft frutex calídz & fícez: complexionis
in fecundo gradu, & producít flores cítríní colorís:
fimíles figura lunz. & femen eius eft calidum. & in
flore eius & ftípite eft humíditas fuperflua cus uit^
tute íncífíua quare multiplicat uomítü. & funt om^
nes partes eíus conturbatíue íncííiue fubtiliatíug &
prouocatíuc.nocet ftomacho & cordí &. cum melle
to[f.collítut eíus nocumentum & cá maftíce, 5 emé
autem eius ptopinandum eft cum aqua mellis rofa»
sumaurcum femine anífi aut fenículi aut auferunts
nocumentum florum uel femíne genefta., Et flos oe
neftz decoctiones mediocriter fuítinet, Semen au»
tem cíus plus fuftínet . Eftautem alía quz uocatur
enefta fríoídz & ficcz: complexionis fimilis gene»
ji fuperiorí:fed mínor eft & habet ftípites minores
& anguftíiores 3 album florem facít, Pandecta hxc
dicit cap. de genefta, & díafcorídes fímílí cap. dicit
quod femen geneftx & flos bíbítus cum mulfa hu»
mores uomitibus purgat.Ioannes mefue dicítp uo»
mítum & per uentrem educít flegma & per íunctu»
ras fortímotíone educít.& mundíficat renes-ab om
nibus fuperfluítatíbus & prouocat utínam fortíter,
& frangit lapídem in reníbus & uefíca neg; permít»
tít materíam fieí ín eis neq; lapídem condenfarí. Ad
hzc omnía potus exfemíne & floribus geneftx fa»
étus conferre habet ífto modo . R ecípe lorum ge^
neftx & feminis eíus & femís anífi & fenículí at .m.
»$. radícü fparoi & pettofilíní a65.5. maftícis. 3.$«
fíatomníum decoctío ín uíno & aqua af líb.i.ad có ^
fumatíonem tertíz partís € colarum dulcoretur cü -
melle roffarum & fiat potus fifmendus ut fupra, 1dé
ualet ad apoftema fplenís,Ité aqua decoctíonís flo.
rum & femínís eíus cum aqua plantagínís ualet con.
tra díflinteríam & fomentum ex tali Bou 35 ualet ad
conftringendum fluxum menftruorum, Pandccta.
3
| | Ü xs
KL Gramen eft fríoidá & ficcü ín princípio prímr era.
dus. Aqua decoctíonis eíus & radíc.petrofilíní uaz
let contra diffuriá & frangítlapídé & curatuulnera -
ucficx & prouocaturínam & eft conglutínatíua &
curat reuma uentris.Item fuccus otamínis uulnera
recentía dum funt faneuínolenta conglutínat, Sed
femen eius prouocat uríná & 'deficcat qd' currítad
. Komachum & ínteftína ex bumiditatibus quía uít^ —
tus eius eft teftificatiua fine ftipticítate. Item radfx.
eíus eft fanguílentorum ulcerum confolítatiua ipfa
radíx cá fucco efus defuper cathaplafmata & íd co^
fert. Item elíxatura gramínís torfioníbus uentrís &
díffuría medícatur uulnera uefícze optíme curat &
calculosfrangít & urínam prouocat. Canes quan» j
do uolentfe purgare hanc herbam manducant.Iteg
ín fplenís dolore ualet uínum decoctíonís graminis
& colopendríz & radícís fraxíní cum parus zuca^
tí míícendo & potum talem admíní(trando.Sed ta^
lís decoctío fine zucato ualet Ípfi fpleni ab extra ap
| plícandoípfum fplenes fomentando índe moxfen^
tíet benefícíum.Pandecta ca.de eramíne, & Auícé
na eodé ca.dícít, Giramen facit coherere plagas feu
uulnera fanouínea. Et decoctío cíus cü diptamo ex
femíne pettofilíni faxífraga ín uíno extrahítlapídéi —
Etfemencíusín uíno decoctum uel aqua prouocat
utínam prouocatíorie fortí & abícíndít uomítum &
fluxum uenttis.Pandecta autorítate calíeni.]té fuc
cus gramínís cu5 parum abrotaní va hiciboad & pà:
rümellís ín potu datusualet contra üermes feu lua
brícosa propríetate,Sedab extraualetfuccuseius —
cumfelle thaurí míxtus ín teftína ungendo.!té fuc2
cus gramínís cum herba & parum acetí: ualet cone,
tra ignemfacrum« jl
I 2 us
HERMODATTVLVS:.
(LHermodattülus eft herba quz crefcítín fine au^.
tumni,Et quidam habet florem album & quída; ad
nigredínem declínantes.& eft quídam dattulus ha^.
bensflorem tubeum fed album florem deferens eft
melíor alíí funttanquam uenena ; Et eft calídum &
fccum círca fecundum gradum, A uícenna fecundo:
libro capítulo de hermodattulo; Etfolutíone edu^
cit flegma a iuncturís, & eft medícína conferens axe
theticis paffionibus.Et quía nocét ftomacho & nau
feam pra'íftat & uentofitates iprégnatídeo ualet ra^
díci hermodattult mifcere zínciber & mafticé & ci^
mínum & dofl.eíus eft a. 5.í.ad.íí.Mefue.FHec radíx.
fí crudz comedatur occídít ftrangulando fícut fun
gus occídít.Serapío eodem capít. INe alíquís erret
comedendo radícem hermodattulí loco cepag quía
eft dulcís & deleétabílís fapotís.S radix confert íl^
lís comedentibus fungos malos eft eís fummum re^
| medíum.ltem albus EA bonus podagra fed rubeus
| occídít.Serapío ídé confirmat Mefue. & radíx her
modattulí puluerízata exíccat uf cera antíqua & ab
fteroít ea cum parum melle mífcendo. & eft calídus
& ficcus ín tertío Mefue.Et radíx hermodattuli ua^
let uatíolís & melíor exeo eft quí &albus exteríus;
. Níger uero & rubeus funtambo fterfícíétes S efus
radicís nímíus ufus facít commouere fanguínem &&
índucíteíusaduftíonem & nocumentum magnum —
& cgrítudínes fícut erífipilas ín capíte& alíis partía
büscorporís.Serapío.Item radíxeiushabetuírtu&^ — —
| cém attrahendí & confumendií & dífloluédí.& aqua
| . fenículí decoctíonts radícís hermodattulí ualet íllía :
: cà & colíca paffionibus febre non exíftéte acuta, & :
uluís radícís efus ualet benedíctz laxatiuzx mifcé» -
l do purgando humoresín artículis peccantes.& pul :
| | uís efus cu5 faponeualetfiftulís iponerc.Pandecta. |
OUT SSENCOROUNTET ONG CO X Pr RIT C MR WEN TS
-—
Mob -- -IVSQ VIAMVS; à pr A n LU
» VIuíquiamus eftfríoídz & fíccz complexionis.E€ —— ^ ^ — |
- ex eodeteríus & fraudulétus éníerus deínde rube2 "M
um fedalbum eftmagís ín colume.Etéíd quodad^
míniflratur.51 auté non reperítur albüadmíniftre2
tur rubeum & alíter nigrum fempeNi grus eft fri»
idum & ficcum ín fíne tertíí & album ín príncípio: —
, ipfius Auícenna ca.de íufquíamo. & eft fuperfacti^ Y
uum & ab(indít luxum faneuínís & fedatfua ftupe( /4 (hec Jet
| A [b ddl factione dolores percuffos & fedat dolores apofte^
d 7 matumcalefactorum prater naturalíter ídeo ualet
DI sl al etífíipile eíusfuccus cus parum acetí.Et fuccus eius
E J^ cum furfuretritíci & parus aceti(Et fuccus eíusfe^
— datftupefactíonem & dolorem teftículorü(Et fuc»
buts x w cus fufquíami cum fucco herbx péralífis cum quo
ong. . |J. epitietur locus dolorofusartátícz paflionís & ma^
gnum pra'ftat íuuaméntum X bíbatur.2.de femine
I A dani dei albo cum ydromelle afi eo melíus ualebít£Item
e. faccusuel oleum eiusfedat dolorem aurís tepide £^
E js i ponendofE: fuccus eíus cum aceto uel uínum de2
Jom 94 co&tioniscius cá aceto & píretro ualet dolori den
lert5^ ^ "tíum(Etíuccuseíuscumaqua rofarum applícatus
i Ad indaclá frontí inducit fomnu (Etfi ex folíísípfíus comeda^
D ' turaliquíd conturbat ratíonem(lltem fuccus folío^
E t rum ípfíus línitus fuper oculos fedat eorum dolores?
UPC. . & prohibet fluxum humorüad oculos(Er fítexfo^ .
| Ad Ape memi 3iis fufquíamí emplaftrum cum parum aceti ualet -
li?^- - ' apoftematibusmamíllarumfEr eius fuccus cus fo^
: P" do Jum ]iis iufquíami mixtum ín modum pelfaríí ualet do^
' adf lue mf" lori matrícis & abfcindít luxum menftruorum(lté
(wW5: ^ ' wfaseiuséuenenü quoratío permífcetur & deftru^
ít niemoríam & índucit ínaníamfItem contra inftá^
144 inducti tíam uíoílíag ín acutisfebríbus ualet iínducerefom
saynni in - num fomentando pedes & tempora cus aqua deco
4cunó féirib ' &fonísfolíog íufquíamí fed ad frontes addatur lac»
Ni m alíerís cá albumíne ouí & parüacetí.Platearíus,
- ————— MR t
DOWJSOPVEPO Ie MD
&T(opus alius eft montanus: alíus in ortis repettus.
calídus eft & fíccus in tertio gradu. confert pectori
& pulmoní,& contra afma & tuffim antíquam deco:
€tio yfopí & yreos cu ficubus & líquirícía ifto mo
do.R.ecipe folius yfopí mílliffe a&.m.í.radícü yre^
os & lilíi aiii iquirica enulecápanz afi.03.í,-
ficuum numero.ix.omníum contuforum fiat deco^-
&io ínuíno & aqua af.líb.i,ad confumationes ter^
|. 7 s trofílíni ualet dolori ftomachí & ínteftínorum. & fi
(09077 &umexdecodíonefólíorus yfopí & arthemifía &
ise ia «
tiz partis colatum dulcoretur cum zucato uel mel
le defpumato & fíat potüsfumédus mane & fero te^.
píde pro qualíbet dicet quaátitate ihedíi cíphí quo
confumpto fequentes pillula fumant .R.ecipe maf?
fe píllularum de&earíco.3.fí. maffe píllularü agre^-
ptum . agatíci.3.5. (alis gemme gra.í, mi^
ce cum fírupo de yfopo & fiant pillulz.íx. Deínde
fumatur dyayfopum'uel dyaprafum-ucl dyadragan
tum calidum pro confortatíuíis, hzc omnía dila
predictis dífcrafíis a caufa fríaídà prouenientibus.
Item uínum decoctionís yfopí & ficuum ficcarum
E. Es i ? Ww 9 4 PN ? » ? M ^ i ^
| 0*5 &líquirítízualet contratuflim frígidá. Vínum eti
. "am decoctíonis yfopí & fícuüi & femínü fenículi pe
^^ C* eumhíís decoquítur arthemífía mundificat matri»
| . cema(fuísfuperfluitatíbusfríoídís. & fomentum fa
abrotani ín uíno ualet matrícís a fuís fuperfluitati^
ise. bus mundifícando ———ÀÀ contra ca^
-. tarrum frícidus & cafumuulue fíat gargarífmus ex
s... decoctioneyfopí & florum rofarum & píretrí cum .
| uino € parum acctí, poftea uulua fableuetur cum |
dígíto & fuper fpergatur puluís zíncíberís & pire^
tri, A uicenna. | j^ ! s aedi
NT
YR.EOS VEL IRIS,
KIrís & yreos conueníunt ínfolíís & differunt íflo
3 "x e &- e £z x S.
ríbus. Vnde uerfus.yrís purpuream flor&oerít yre»
osalbum.Gladíolus croceumfed [patula fetída nul
lum.Calídum & fíccum eft ín fine tertii, R adíce uti
mur in medicinis, & una radix pro alía poni poteft;
Platearíus Virtutem habens diureticam dífoluti»
uam & aperitiuá.ideo ualet contra opilationc ple
P : puatuonci
nis & epatis.renü & uefíca: & cotra uitíum pectorís
k ii
&
ACD NONE T DEAE NUTS ARE er RU E ERREUR RS 0 0 PTS NEC
-
LI & pulmonis & ftomachi & inteflinorum ex uentoz
5j — ' fitate. € contra ydropifim ex caufa frígida pro híis
E omnibus dí(crafis prodeft uínum decoctionis radí»
, cís yreos & yfopi etfemínum fenículí petrofilíni ani
(filíquirícía cum parus mellís defpumatí mífcendoz
| / cera pridem puluísradícís yreos prodeft ulceríbus putri».
dís quía carnem mortuam et putrídam et fuperflue
.». amcorrodit.Et puluere radícis yreos et thuciz cu;
aqua rofarum uel fenículi fiat colíríum et ualetad
. pannum oculorum . Habet etíam uirtutem abftere
s in ec mundificatiuam & dígeftiuam. ídeo fuccus
leen» — radícíseíus & parum puluerís efule cum aqua mel»
| lís mífcendo purgat flegma groffum & educít ípfus?
Et aqua decoctíonís radícís yreos cum parum elle
du 2 boríalbí & cerufz.faciem mundificat ejus pannum
Jte ba
t1 " e : £f
& lentigínes auferendo . Item fuccus radícis yreos
[ míxtus cum melle roffarum uel puluís radicis eius
«Y^ f** confertulceríbusfordídis & facit nafci carnem í fi»
Ao. * -- ftulísetalíis ulceribus.Item puluis radicis eius cus
"heviciey; 8xungía porci míxtus lenífícat durícíes et apoftema
e ta groffa et fcroffulas. Item eíus oleum ualetífpaf2
. mo et paraliífi etfiaticx et contrítíont lacertorum.,
lovin - ]tem aperít etíam orificía uenarum emoroídarum
G E2partt et aufert geomoream et polutíonem et puocatmé^
Molluea ftrua cum uíno decoctíonís eíus ; Item eíus oleum
Müowhws. tum oleo rofarum et parum aceti remouet fodam.
| seda - Et puluís eíus facít fternutatíonem,Auicenna,
|
x
V
zosiwy ci IVINIPER MS: ci onsiiosoo
«EL Iuniperuseft calidum & fíccus íntertío eradu cü [o
teperítur ín receptís fructus intellíoítur. Habet au. :
tem uirtutes dí(loluendi & confumendí. & ualetcó |... 7
trafluxum uentrísexfcammoneauelalioacutóla»^ — ^ ———
xatíuo adherente uilís ftomachí & ínteftínorum fi^
at decoctío íuniperi ínaqua pluuíali & patíens fe
fubmergat ín tali aqua ufq; ad umbílícá.& uíinüjde» deci M
coctionís funiperí & radicis yreos fan firangue 510r
T En
TORTNSMU TUNE TAE Y. C Nay X T CENE NACULI EUN NER INT Sh os T M SA T UT NINE e S Ne e RR Pa LONE TRI, SDN RE TECNI TRA WT E TESEEREERERON S - ANE
ríz & difluriz S ilíacz paffioni;Item oleus funípe
rí cfficaciffimum eft contra quattanam ex melanco
líám detur oleum ín quantítate.5.5.ín cíbo uelalío
;, modo matería dígeíta. V neantur etíam partes do^
lentes ín ylíaca & ftrangurea paffioníbus.& contra
epilentíá ungatur fpína dorfi. ídé ualet contra quar
tanam utfupra ungendo fpínam dorfi & pulíuü ma
;. nuumanteperoxíímum per horam, Item ualet etíá
oleum íuniperi contra uicíum lapídís ínícíatur per
firíngam.contra afma ínuetetatum ex Íríoída caufa
déturfructus cum ficubus fíccís. Vel detur uínum
decoctíonís fructuum íuníperi & fíccum fíccarum
& líquírícíz.Platearíus. Oleum etíam ualet contri
tíoni lacertorü & doloribus pectorís & ín tuffi cus
..,,;,. Oleo amíodalarum dulcíum míneram pectorís cire
. caígnem ungendo.Oleum etíam ípfíus ualetdolo4 |
ribus íuncturarü. V ínum decoctíonís íuníperi ape
tit opilatíofies círca ftomachum factas & matrícís — -
& confert doloribus efus & fomentetur matríx cus
. decoctione íuníperí & arthemifíz & radícís yreos
&. mundiíficatur matríx prouocando menftruum;
«^ Oleumexpellítnocumentus puncture anímalíum
uenenoforum ungendo locum puncturcípfo oleos
.uicenna eodem capítulo - | ;
ps
(Y ringus eft calídus & humidus ín prímo & humf
dítasamplíor eft calídítate fua.& ufus radícís fmel^
lecondítz augumentat multum fperma & auget ín -
coitu & ad uírex erectíonem & przftat bonum nu^
trímentum.Serapío eadem caufa & Auícenna.& ra
díx yríngí cumaliqualt fpecíearomatíca comedítur
aut cu5 melle aut zucaro & cínamomo conficíatur,
y'ríngus eft fpecíes fpíne cuíus folía ide d ole
íiíi
re pee DRM WES IMEEM WV. AUR LIU EAST I5 9 WU NLP WERT . TE NRBUNME TET. WEE NET UU E er TRUE V OY
Te NEU A TIEIT PE de IM PT Pr HERO ttes 6 ane ES TANE USE NER SE CST TES
NE eL qu P RA MITTEN IN S T EET. Wow 1m E TEIESN BUT ST NKCNNER LT o T ER T We AE
xxxn ow
NT i
eu
; & NV dos
| tibus X melíusptzftat nutrimentum &c. & uirtus
F ipfius radícís yríngi eftfícut uirtus baucíz fíue pa»
|. — ftínace domeftícz .Ttem radix yríngtideft fecacol
7777" - eruda comefta cürat geomoream, Pandecta codem
| ..; €apítulo & folía yríngí & plantaginis inaqua & ace
'' tococtaconferuntínflationi ftomachí & apoftema
tíbus oculís & alíís apoftematibus calídís.& quídas
dícunt quod flos huius herba: cuius color eft pur»
| pureus fí bibaturaqua decoctíonís eíus confert eft -
-^ 7 "v" fquínantíe & epilentíe queaccidit ínfantíbus. & fuc
^p 09- eusefus ínunctus fuper apoftemata calída lumbos:
E- fb. fedat eorum pulfum feu pulfatíoné.Pandecta & quá
| dobíbítur faccus radícis yríngí albi colorís prouo»
|l... — caturínam & menftrua diffoluit inflatíones & tor»
Ios... €fonesftomachi.& quando bíbítur cum uíno deco»
D - étíonís radícís eíus ualet dolorí epatís &'morfibus
^"^ ^'^ -wenenatís.Pandecta;Item Setapío dícít uerü yrin»
Ios v*- gumtempore ueris ínfumítate eius deferre florem
D. J/ cuíus color eft fícut celor uíolagz.nifi quia funt ma^
sores eís,& quando cadunt flores habet femen í quá
títatecícerisplenum humíidítate nígtum dulcísfaa
porís.Serapio eodem capítulo, . cA
!
e
i
A *o Tie E
Xo IsANRSOELEVELE-
€ Lilium eftcalídum & hümidum1 prímo, & eft do.
mefticum cü albis floribus.ualet ad apoftemata frí2
gída maturanda cum axungía & oleo trítum & eo^
étum et fupérponatur, Item radíx lili cü radíce bra.
cz utfínaz.& radice altex mutuo coctz cum uino et :
coletur etcolaturz addatur cera et oleum afi,quod
fufficit ec fiat unguentum cótra uícium fplenís et du
ficíem eius; Et radíx lilii domeftici cum aceto mu^
X»
e
tuo conquaffata ualet. contra malam mortuum fiue
fcabíem malam ípfam ungendo. et uírtus radícís eft
quz defíccat deficcatíone temperata et abfteroítab
fterfíone temperata.et radix mundifícat et maturat,
Item radíx lílíí et radíx altez: mutuo bulíta ín aqua
ín modum pultíscum butíro míxta ín modum em^
plaftrí ualet potíffime ín paffionibus pectorís tale
emplaftrum pectorí tepíde applícando etít ín afma.
te uel ín tuílificca pro A OA Leine materíx fleg»
matícz ín pectore uel pulmone peccantís ut eo fací
líus poterit per ufamfereatus eá euacuare.Item ra^
díx lilíí cum aceto coctafeu affata maxíe ualetí co^
buftioneienísuclaquaz calídz. ltem oleum lílíí ua
let ad remouendum tínítum autíum & ad fedandum
.dolorem aurís unde ponatur parua quantítas talís
oleitepefactí ín aurem & prodeft, Item radíx lílíí do
meftíci eft bona ad íncarnandü omnía ulcera & mol
lífícatduricies matrícís & uocat menftrua. & ole
um lílíírefoluítfine mordícatíone & mollíficat.ideo
confert duríciei matrícisipfam matrícem ungendo
cam uneuento faperíus dicto deafmate uel de tuífi
ficca uel cum radíce lHlifaffata cum oleo líní & butí2
tífíatit peffaría fuo aiodo applícanda & ualebít mul
tum;Pandecta.Serapío;Platearíus. ^ 0s
eg uris L3
x es * p " 7 y
aps t 2445 ) à3
I*o^TTITrER OG. L
á (i DOHIE j
A bd r
1* E i d bES
o6 RAS * x. x a Á
T—-RRANOSNA SPESE M T T. PNE ONES LS 1A RETI Pur Oe UPS IST a TENER SM MS TR S T EM dA REP IUE TSSIPN INN TEVNAETORTMCTETTANEL S TS ST
-VPPVLVS. —
( Luppulus eft calidum & fíccum ín prímo gradus
ad fríeidítatem declínans.Eft autem fedatíuus dolo
canto aut maítíce et rectius quod uígorat eíus ope
tatíonem éaqua cafeí cum fpica et maftice, Pandez
— &aca.de uolubílí; Luppulus educít folutíoe cole»
rum calídorum & extínouítíuus ínflammatíonus et
lenítíus.indícet rectífícatíoe quía aperit orífícía ue
marum propter quod mifcendü efteíalíquíd ex dra.
decta ca de uolubilo. ^ «c
ram cítrínam et mundificat fanguiné ab ea & clati^-
ficat ipfum et fedat inflatíonem eius et offert eííuua
. mentü magnáü ífufío luppuli i aqua cafei. et firupus
luppulí remouet ycteríciam et confert ín ydropífi
a caufa calída, í(to modo fíat firupus. Recipe fucci
luppulí et endíuíz et fcolopendriz af líb.í, Horum
uíolarum et boragínís uuarum paffularum afi.m.i,
femínumanifi.ordeí:quattuor femínum frígidorus -
maíorum afi,65.$.acetizuini albí.o5.í.omnium fíat
decoctío ad confumatíonem medíetatís.colatü dul
coretur cum zucaro albo et fíat potus us utatuft
mane et fero ut decet poftea famátur píllulx tales.
Recipe maffe píllularus de reubarbaro.2.íí . male
pillu.de fumoterta.3 i. dyaeredi era.fíí.mífce cus
firapo de fumoterra et fíant pillula: Áx; etfuman2
tur tríafandali uel dyarodon abbatur pro conforta
tíuís;Item fuccus luppulí cum forbello ordeí ualet
ín dolore capítísa caufa calídaet confert etíam cale
factioni ftomachi et epatís.fírupusiànrdictus pro^
deft febríbus colerícíset fanguíneís et folutioe edu
cít coleram aduftam cum facílítate et aperít opíla»
tíones epatis et fplenis et míferaícarum; Ite; fuccus.
luppulí cum aqua cafei uel endíuíaz multum ualet
ín ycterícia et confert apoftemati epatís calidi,Pan
cetacutum et rotundus et dícítur acutum quía acu
ta habetfolia rotundum rotunda habet folia . Cum
f implíciter ponítur rotundum íntellicitur. Lappa»
cíum acutum ualet contra fÍcabíem impetioines feu
ferpígíné in modum unguenti. Recipe fuccílap a^
cítacuti lib,s.oleí nucà quar, et 05.5. picís bulia£
a. HW dri "Ue T NUMEN UMONTUNE TIS ST TEE IT TEUER RET
s SR €— :
i |
— .LAPPACIVM ACVTVM. . I
A«ILappaciumacutum eft ealídum et fíccumin tet» 4]
tío fecundum platearíum.et funt dux fpecíes. fcíli^ 4
)
Y t
Meratie
, ^ u- 5 be vut *
4 leue -
à
[gero/ulc7
l^v/nA-
Ibvdrop:
fímulet coletur et colatutgaddat puluerís fulphuz
rís et tartarí a65.$.mifce fíat ungitentum, Item ad
apoftema maturandérecípíatur lappacíum acutum
& ín oleo coctum & cum axungia porci míxtü, V a^
let etíam contra durícíé fplenísfuccus lappacífacu
tícum ftorace líquida & armoniaco & aceto con»
fícíatur & dímittat (ic tribus diebus.poftea £íat de^
coctio & coletur & colatura addatur cera & oleum
quantum fufficit & fíat unguentum. Item uínum &
aqua decoctíonís eíus & radicum brufcí & paroi fol
uit opilatíonem fplenís & epatís. cotra fcrofulas &
nodofitatesín corpore uel alías excrefentías cutis.
ualet emplaftrum ex radíce lappacíí acutí & axun^
oía (ima trítís. Semenlappacii acutíhabet quíd ftí
.ptícum manífefte.ídeo fuccus lappacíi acuti & plá^
: tacínis cofert ín díflentería & dyarea. Pandecta ca
pítulo delappacío acuto. Item contra ftranguríam
& dífluríá fíat decoctio lappacíracutí & radicís yre
os ín uíno & bibatur.& ad id ualet decoctío lappa
cíí acutí & radícís yreos & petrofilíniiuíno & oleo
| petíní fupponatur. Idem prouocat urínam ín mul»
taquantítate.contta ydropífím nomíne leuco fleu^
maníca fíat potus ex fucco lappacíí acutí líb.í. 8t uí
nílib.s.fíac decoctío cum 65.f.efula & radicis yre»
.0565.5.cum melle defpumato detur patientí colatu
ra. Platearíus, Sia rd Maid. ce
iig LACTVCA, :
€ Lactuca eft duplex.f.domeftíca & filueftrís. V ir,
tuslactucz domefticz eft frigida & humida con^. :
plexíonís téperate. decoctío lactuczíaqua & pag. [051652
acetícoferta poftematíbus calídís& erífipilefuper —. AL,
eá emplaftrando. & lactuca fumptaín uia cibí ab» en "^d
(cíndítfítím & abícíndít etíam díftillatíone humidi. 5:5
tatís permatice & cofert pollutíoní qua fícín fom» ^c. sperm
no, Adídem ualet femeneíus ín potu fumptum, Ex. 4: |
A43] VAM
XN
| sebus eni5 quz funt contraríe fpermati cft femeTa»
| tucx quando bíbitur cum aqua.& lactuca eft me^
|» — — "* lMiorísnutrímenti € melioris humorís omnibus ole
* ríbus aliís quía ipfa generat faneuínem quécunque
— -.. "7 gnultum non malum immo bonum fine bonítatíse
| Serapío ca. de lactuca.SC non reperío alíquas her^
| bam cum poífim curare adco uígilas ficut cumilla
herba; Humor ením quí generatur ex ea € frigídus
' & humídus.etnonaccídit ex ea nocumentum fícut
accídit ex aliis oleribus et non reftríngít uéntré nec
[ - laxateum quía non habet flípticítates nec ponticí^
ho ot tatem nec falfedínem nec acuítaté. et untuerfalíter
E non eft ín ea uírtus abfterfíua ucl uentrís laxatíua,
Jtem lactuca emplaftrata cum fuo fucco apoftema^
tí calído manífeftabítur efus ínfríoidatío . Item la^
MET . €tucadomeflíca eft bona ftomacho et ínfrigídat ué
Pu l&at- trem et facit dormire et mulíeribus prouocatlac.et
|a (quando ípfa decoquíturíncibís przcipue cü carní
E: | busrecentibus éboní nutrímenti notáter ín corpo
d cAytw cte potuere ideo ualet colericís;
. — eetinfebreacura lactuca multus ualebít cum paru;
*"^/í .. , acetiamíniftrádo íncibís cocta uel cruda comefta,
eb aim mu) ——
ZU . ,etaqua decoctíonís lactucx cái parus zucaríi ualet.
J^ ^ .— eotraopílationéfplenísetepatíset fomnü inducit,
VÀ ejas spi etfemen eíus cus lacte mulíerís et albumine ouí fu»
Lou 5. ep« Det frontem unguendo índucít fomnum.Se.
ua v2
j fanno -
LEVISTICVS. |
€ Leuifticus calídus eft & ficus ín fecundo gradu,
femen & radix nó herba ín medicinis debet poni cü
- Ánueniturí receptis. V írtutem habet díuretícá ape^
riendíi:extenuandi, V nde uínum decoctionís leuífti
cí confert contra opílationé (plenis & epatís a cau^
fa frígída uel aqua decoctíonis leuíftící ualet ad ídé .
. acaufía calída.Sed melíus ífto modo dífpenfabít po
tus ad ídem cóueníens, R.e.fuccá fcolopédría lib.i,
1
I
r
v WWE» RT TS ITNENMNRURRNRINEENPY NERIS SPP TOU DM PMNENECRRNRNUTIDNMYAENSTTTTMMECUMO NEN an 0m TE T ET EY NWETAG-TVNY UB s t1, dg ly RN
e - ^ og 3
TAE F *
fucci abfínthei quar.í.florum luppulorum:boragí^
nís: femínum leuíflíci : fenículiz petrofilíni ai. m.í.
uuarum paflularum.radícum brufcí: fpareí reupon
tící a&1.65.5. líquiriciz .5.1i. omníum groflo modo
contrítorum fiat bulítío ín aqua lib.i, cum parum
acetí ad confumatíonem mediíetatís colaturz adda
tur zdcatí albí;g fufficit pro dulcoratíone & fíat po
tus mane & fero fumendo tepíde eo modo ut fupra
ín alíiscapitulís ínfínuatum eft . Q) uo potu e
pto fequentes píllula fumantur.R.ecípe male pil»
lularum icono mafle píllularum de lapíde la»
zulíafi;5.5.turbit.2.5.zínciberís era.ííí. mifce cus
firupo de fcolopendría & fiant píllula.ix.Et pro co
fortatíuís fumatur dyaírís folomonís uel dyacoros
ucl dyacapetís;Et íídé poteft conferrí ínfebrí quar^
tana uíicío opílationis fplenís proueníente. Item ui
num decoctionisleuíftici & radícis galangx & cína
momí ualet contra dolorem ftomachi: fplenís et ín
teftínorum ex uentofitate factum. Item puluís femi
nis leuíftíci & cínamomíf & reupontici & galáez ci
zycato albo mífcendo ín modumtragez: de qua tra
gea detur ín cibís & ualebít ad ídem íam dictu dolo
rem [tomachi et ínteflinorus etfplenís, Plateatiuss -
ke *
3 -EAVENDV LA. nde
GLanendula (i calídzc & ficca" co aselédonfsq qai
fua atomaticitate cofortat neruos. x ua calefactio^
ne confumit materiá- paralífis, ifto modo dífpenfan»
do fírupum Recipe fos; lauendulz:maíoranz:fti^
cados arabicí a&.m.5. florum rofimarini, feminis co
ríandti preperatí cubebas: femínís:rute: caftoreí afa
5. íí omnium ipfos; contufos: fiat decoctio in uíno
, & aqua faluíaa aá lib.i. ad confamatíonem tertía pé
l íi
* uox »* & eue s d
EO qe;
Eig.
tís coletut & colature addatur zucatialbí quod fuf^
fícít & fíat potusfumendus mane & fero tepíde pro
qualibet uice í quantítate medíi cíphí, quo potu co
fumpto fequentes píllula fumantur. R ecípe malle
píllularum cochíarum: maffe píllu. de hermodatu
- o afi. 5. s.turbít. 3. 5. zínciberisera.ííi.miífce cus fi^
|. "supo deftícados & fíant píllulx.víí. Pro confortatí
uis fumantur electuaríum plírís arcotiden uel dyan
tosueldyacaftoríum &c. Fíat etíam caput purgíus
uel fternutatoríum contra przdícta dífcrafíam ner
uorum uel patalífis. Recipe puluerís florum uel fo
líorum lauendulz florum rofifmaríni femínis bafili^
. conis & nigellz afi. 5. f. piretri:zíncibetisai.5.5.de^
coquátur in aqua faluíz & efus colatura attrahatur
per nares € purgabitur inde cerebrum, V el mífceá
tur przdícta puluerízata & naríbus attrahatur talís
puluís erítfternutatorium ppurgat one capítís uel
cerebrí a quo omnes nerui habent orígínem tanquá
ríuolí exfonte.& nucha ftue pofterior parscollí un^
gatur cum oleo caftoreí cuí puluiserucz & parum.
,
croci & cínamomí mifceantur uel cum oleo líniuel
- oleouulpino& confert... -
dd
€ Laureola calida & fícca ín quartos frutex cufusfe —
men ufuí medícinz competít, & appellatur coconi
díum.& cumreperíturin receptís laureolauel mía —
ferion fructusetus ideft coconidiü íntellí git SOME «o.
tutem habet purgandi fleema & colerá, unde & fa.
nís& egrís non multum febrícitátibus poteft darí,-
& quía nocet epatíídeo eíusacuítas frangítur cum
acetoí quo humeetetur & exiccetur.et B urb
: TT
Ils
^ $ g :
AXMARZ./ S
etiam cotriottur eutu fucco abfinthei uel mufcilaoi -
ne pfilí uel fucco portulace.et fünt dux fpecies me
líus miferíon eft in quo funt pluríma folía & finílía
folíís olíux & fabtiliora.Et eft acatum mundificatá
f
uum & excoríatíuum, Valet ergo fuccus laureolaz
| cum parum áceti cum lítateíro & cerufa. míxtus ad
morplieam & alboras & ad lentípines líntendo eas«
Et quandó tiífcetur eí fülphur & admíniftratur ua»
letad ulcerafordída & ad malam fpecíem fcabíei cá
melle mífcédo.Item aqua decoctíonís laureolz cá
parum aceti ualet ín dolore dentíum.Item foluene
do educítaquam cítrínam & flegma & melancolí»
am.Infufio folíorum eíus uel femína ín aqua abfíne
theí uel furfittetrz cu5 zucaro dulcorando ualet ín
ydropífi de fríoída caufa, Idem ualet ín dífficultate
urínz uehementer. Caueas ne des ín fubftátía quía
multum moleftat corpus humanum. Et píllulz de
míferío fiunt índe quíbus mifceant alíqua grana co
. conídíí quo ad efus pulpam cum parum mafticís &
.
foluunt mírabilíter'agüd cítrínam ydropifi. Ad re»
prímendurn cius acumen quía naturàm mouet fura
Íum per uomítum & deorfum per uiam ínteftínorü
lübrícando; Puluísergo coríandrí & femínís plàn2
tagínisdíu bulíantur in oleo & ex talí oleo uneatur
pecten & ínteflína & renes propter (tranpuream &
dífluríam; Et:oleum decoctíoniseius ualetad au^
res contra fordítatem, Platearius, Serapío eodem
capitulo,. i3 f, TUTTé 21x» ve QUE: rapi Sup br
àoá &
9
AN iGiiio
€Mellifía calida & fícca eftín fecundo gradu. uití7:
dís & fícca magnz eft efficatíe exiccata príus ad fo^ |
lem pofteaín umbraad annum feruatur, Víreatem. |
. habetconfortandi:confumendi:diffoluendí & exter:
endi fímílem habet effectum maíoranz.ltem deco:
ctío.mellife & arthemifiz &matrícarigcínuínocug; | — . |
arum zucatíalbí.colatus dulcore£ & multü uale. ^4 Acre 1
bilbrouocádo menftruü, & mundíficando matrícé :- 4]
6^0^?»e
: : ; | Óóiiib —
E
/ Bi4EkTadx wa
ad conceptionem adíuuat.ad idem ualet ad fomen^
tandum matricem cumuíno decoctíonís mellí(íc &
matricariz S arthemífiz. Ad ídem fimiliter uídelí^
cet peffaríum'ex pradíctís herbís cotufis factum cá
fucco eeparum ínunctum.& uínü decoctíonís mel^
d . Aiffz & corticis citri & parum cínamomí ualet cótra
C 0/& ^15 fincopím quía multumconfortat cor. Auícenna de
519»i - . míirtutíbus cordís.dum fuerítfincopísa caufa frioí^
N . da.Ité melliffaín uíno decocta camaltea & oleo cá
p45 77^^75^ thaplafmatafuper dura apoftemata maturat ea. Et
j^on* 479^, ídemualetcontradutíciem pos & epatís quía ed
| l 5 Qu relaxat& refoluit, Idem confert puncturz fcorpío^
OHRENSES,.. uel morfuí canís membrum]lefus emplaftrando.
j90 77777 Itemmellíffa ore maftícata cum parum píretrí con^
Ka m o* 4. fertdolori dentíum € aqua decoctíonís mellí(Tz 8c
li dla femínís plantagínís confert dílfenterícísfi cu5aqua
| 0 pluuíali decoquantur ualebiteo melíus. Item uinü
decoctíonis mellifIe & radícís yreos & líquirície c
parü zucarí opítula£ afmatícís & anhelofis, et quá^
do fít emplaftrum cuim mellíffa et premula ucrís et
|, 1| ebuli&alteccüoleocaftoriet camomillarumfedat.
E dhor- dolorem fancturarum fcílícet podagre:cirogre &c.
um oen Propríetas mellíffaí cibiscomeftz € letífícarecor. ;
etfacit dígerí cibum groffum aperít opilutíones cez | :
tebri etremouet accidentia folicitudinis et tímoris 7
quz accidunt a melancolía et humore adufto.Par2 |
^. . dectaeodemeáp. Eres | ang
9,
tL
is e i 5D Wb
53 JMILLEFOLIVM | |. :
€ Millefolium eft herba habens folía fímílía folíis
fenículi et plurímiígy folíís fulcitum eftunde fum^
| pfitnomen.et eft frigida et fícca: coplexíonts, V ul^
. neraconglutínat eíus fuccus et fine tumore perfer^
vat; Succus míllefolíis cá decoctíone piretrííaces ,| —
to mixtus confert dolorí dentíü a caufa calida. Dya Z4 Dette
fcorídes autoritate Pandecta capitulo eodem. V a^
let fuccus eius cotra urínz dífficultatem,et ídem
&
waletcontra calculum cum aceto mifcendo.Pandes
éta.Galíenus.vií.fimplícius capitulo de míllefolío |
M dida dícit g míllefolium elt ficcatiuz uírtatís intantum
E. via t confolídet uulnera , Ad Gs facrum fummum
|4* 517" remedíum eft;Succus millefolíi cum fucco femper
| uíux cum aceto míxtus prafidíum praftat magnüe
| Et míllefolíum fecundum Plínium caulís é tener fi^
| milís fenículo plurímifg folíis unde et nomen acce
| s pit.nafcítur eft pali ríbus locís . Eíus emplaftrum
Macenrcs. factumcum míllefolío et edera terreftrí contufis cü
| ^ parumacetíet cum píretro contríto mifcendo et fu
| | petmaxíllamapplícando multü confert. Etfí de ea
EC dem míxtuta alíquíd apponatur dentí dolentí uale
I bít eo efficatíus. Ecfiatemplaftrum cum tmillefolío
E . & plantagíne & urtíca cum aceto & fale mífcendo
Ld lebe 4 applicando pulfuí manuum & pedum ante peroxíf^
. 4,7. mum per horamaufert febrem períotícam.Confert
' m etíam aqua decoctíonís míllefolíi & plantagínís &
l d J- legio burfz paftorís & rofarum contra fluxum fanguínís
E oo cono NB ie
|^. "^ türfuperinteftína míllefolíum contufum cum pláz:
tagíne & buría paftorís cum albumineouorum mi»:
fcendo & fuper inteftina emplaftrando hoc multum :
ualebít contra fluxumínteftínorum; ^^. 505.
: x
* 4 ut " i 3 b *
- * : p, 5 -" m E " ü a
Seu 44 44-4 Fu d 314723. 4 14 3 X 5
* zx X «
^ Aw 1 "*
x yr FEE d owes "ore "opa m s wx
iio om ; R4 : £5 à 235" T4 f$ CE
Wübvetadk s fwe deco 9 ww 56g A € sd sd va Ja 2 5d
KL Valua frígida eft ín prímo: humida í fecundo gra
du.Cuíus duplex é maneríes fcilícet domeftica que 8
Ínottíset fetre ín omnibus locís reperitur. Eté pe ..
ueftrís quz maluauifcuset bífmalua dícíturetcre - -]
fcit altius et latíorahabetíoliaethabetuifcofaphu |...
mídítatem qux eft mínus fríoída, Maluacoctacus
uer mícularí etaceto ín príncipío applícata apofte» //] . —
ma tícalído confert, Ad maturandum apoftemata
; E e o : X!
1 A (d
: t : X
: n
: : A DNE d
S * 3
5 x * 5 5 A d
3 ; 3 i li
a " » L T
-
folia malu cá radice altez et farina fenugt&ci bu
an líantur cum axungía porci recenti mífcendo & ipfa
1 : E $i ,; tollet.Idem confert ad duricié fplenís & n site
E. fomentum factum quantum ad pedes cá decocto»
"7. nemalux& florum camomíllarum & abfintheí ua^
34 Dwwcuti letad fomnum prouocandüm ífebribusacutis(]tes
lo^ (ni... malua cum merculíali cocta cum carnibus aut ole^
Ad coluisse, fibus & comefta foluít uentrem Ífebribus propter
E. ; üenttís ou lioliel té. ad menftrua prouocá^
|. 177" — fdarecipíatur radíx malu ín modá dígíti &alíquá^
| M uei ^/^- tulu$radatur exteríus & ínungatur cü melle & po^
— certum eft remedia( [Ité maluauífcus fiue altea plus
L5 0 o0 ,ualetín prafentí cafu g malua quía magís mollifi^
o4 700^" catetmaturat quas folía uel radix maluz etíam fo^
| laradíxaltex cum axungía porci trita pofita fupra
apoftema maturat eíus durícié et mollífícat et rela
xatéV el fiat unguentum ífto modo. R.ecí. fuccum
illis unguentus quo ungátur apoftemata índurata,
JA duviues term unguentum multus prodeftínduricíe fplenis
| sple fera &« etcontra dífcrafíá pectorís et contra tuffim ex cau^
» H
Ü
| poene monis,Serapío.
j| * 2
jLpt
D
!
1
/ftea afpergatur puluere fcamonex & fupponatur &
malu&tuífcí et puluerís farínz fenugrzci et farínaz
- femíriislíni cum parum butíri et oleiet cera fíatex
| peus: Tum fa frígída.et ualet contra afperítaté pectorís et pul»
*
..;,- apoftemata indurata emplaftrando &'eíus duricies —
TUO LE RN NE ANVERS NE I YA. S P WEEK NE T rw Y. MEA DEPRUEINSCLUU IE 0S UT 2
Q DOSE c co
vw XE à
UU OUR IUS -2 5. U t
* E E r , U A
'ü g^" y ge ix pyI-
Ws] GRIS i NSW P7 $
2 s
donortio oslo ASMBINTAs bois
K Menta calida & fícca éftín fecundo eradu : cuíus
plures funt fpecíes.Eft ením domeftíca & ortula dí
cítur & hzc mediocríter calefacít & confortat & eft
alía fílueftris quz mentaftrum dícitur & hzc mato»
rem habet uírtutem calefaciendi, Menta domeftica
magíscompetit ufuí medicina: & uírídís, & exicca»
ta eit maene efficatie, Debet autem exíccatí ín um^
brofo loco per annumferua£ menta ín uírtute ma^
ES . Vírtuté habet diffoluendi & confumendi & có
Hu Abtnram. es ex aromaticitatd[Ité ad apetítü prouocane
|. '" . düuíiciomateríz frigida & humídx peccantísí ore
ftomachifalfamentü ex menta & cínámomo & galá
T loses tz ortulane cü aceto mixtus ualet cótra fetoré oríse
Q7?
f^
E . . decoctío menta cus aceto & albumíne ouí prodeft
(5 "7" 'contrauomítus applícata oti ftomachí proueníen
. &€ex debilítate uirtutís retentíue ex frígída caufa.
| Coro 201 té uínü decoctíonis ment ualet contra fíncopís fi
E. fuerít fíne febte.Cus febre auté ualetfüccus ment
cu5 parus acetí cum frufto panistoftt & humectati
ín fucco talí naríbusapplícando & índe frícentur 1a
bía & língua & gíngíuz & dentes & tempora. & lí»
cetur fuper pulfatiles;zuenas:téporus & brachíorü,
| 415. &patíensetiá maftícetmentá & humorofitaté tráf2
Ma mudo olicíacfA d matrícem mundifícádam folía menta &
74171 ^5 arthemifize & abrotaní fii üíno & oleo bulíantur &
-
p Jiesuiiss. €ta cumufno & oleo & fuperponatur mamíllís pro
| : deft contra coagulatíoné lactis. Ite5 decoctío. duos;
i" ( £-— * A i f^ * ^f i woe 44 2
Bc ula ucltríü manípulos: menta & fcabífíonzci üínó fup»
T Hu coMd i mr : EE p, s M ^ op |^ 01^ 4t E wd
E. port ínteftinis confert contra colicafftes uini de»
| .coctíonís métz & (coloperdría &abfintheí cá pag.
4, apisfimellis defpumatíualet contra opílatíoné fplenis 8
b|enis ^- epatís & utínaliduiag ex bumore fríoído.caufatà. :
^N
/
5e
[v
b ) V J^ 2
llepheu novrí c
! - VU ; ;
l21422 45:
| ga& pag piperis cü aceto miícendofIté faccus mé
dj: gie ;//4;/ gíngíuag & deritíum os Índeabluendo.Poftea frícé
| 4020254;- tur dentes cum ment? fícca & eo melius ualebítf[Ité
matrícem índefomentandafIté menta & anetum co
; ;
| LXXXVIII.
Mersieoiori "MEELILOTVM, | !
€ Mellílotü calídü eft & fíccü ín prímo eradu aípfo
&ftíptícitas pauca cü refolutíone. pp íllud díoerít,
& ci lquefactíuü fuperfluíitatü. & refolutíuà fubtí.
| líatíu & confortatiuü & fedatíufi dolorís ífto mo.
R ecípiatur flores keumi.id eft lores uíolag: cítrí^
nag: & folía altez cü farína feminís líni & farína fe^
nugrzcí & femínís papauerís cü butíro fíat empla( —
ftru5 mitígatíuü dolorísfup apoftemata calída apo
. plícando.Tdé ualetad apofteimata fdurata da mola
Titicac & refoluít.ídem ülefnicic 5 fplenis& epa
tís & contra afperítatem pectorís.& pulmonís ipfis
membrís ab extra a pplícandof(l tem fuccus mellilo
tí uel oleum mellíloti cíftilati ín aurcs confertapoa
ftematíbus earum & doloríbus(x floríbus mellilo2
ti & abfinthei & maíoranz fiat decoctío cü qua de»
coctíone embraccetur caput & fedabít (odafi te5 dez
coctío lorum mellílotí & farínz fenuerxcí & fur»
furís trítíci cü aceto & applícata apollemati aní &
teftículog; & íuuamentü praftat magnü Auícenna
. eodem ca(Ítem mellilotum habet uirtutem confór
tádi fua aromaticitate € diuretícá ex fubtílítate fub
ftantíz, V nde uínum decoctíonis cíus confortat dí
geftíonem uentofítatem refoluít opilatíonem renü
& ueficz aperít(S emen efus ín brodíís & cibis com
míxtü confert ad przdícta & reddit cibü boni odo^
rís & faporís& fuccus melliloti cá fucco celídoníz
& cum parum puluerís uítídís potíllimum € reme»
díum contra capcrum et fiftulam et emoroídas. té
fuffumigatío camomíllarum prouocat menftrua et
facítaborfumftem meJlílotum coctum ín uíno cà
mientaabfintheo et emplaftrum fuper ftomachum.
fedat doloré cíusi tem flores mellilotí et femé àne2
tíin uino cocta et emplaftrata confert apoftematíz
bus oculorum([tem fi manusalícuíus línfatur fuc»
-có mellílotí fortiter et finelefíone poterítportare
fcrrum càdensíntra manum,Pandecta. ——
"P
| & Matrícaría ideft arthemília quod ídem £utdicít
Pandecta capítulo de arthemifia.& dícítur etíaalío |
nomine mater herbarum.Et efteíufdem complexio
. nis & uirtutis ut arthemifía:exiftit calida & fícca in
tertío gradu. cuíus folía competüt ufuí medícínas,
Et maiorís funt efficatie uíridia à exíccata. Ité ma^
. trícaría confert ad conceptionem perficiendam|&
contrafterílítatem factam ex humiditate, R ecípiae
m
(C eccbro a
s 2d , »
: *
QIZUEFSE S0
tut 'puluis matticariz & melliffz & rafutze eborís
cum uíno potentur non pas; conferre habet ad co^
ceptíonem notanter fumarür poft luxus menftruo
rum.Etíam mellí(fa 8, matrícaria cum fucco fatirío -
. níisín uínobulita & empla(trata fuper matrícé. ucl
matrix índe fumigatamiro niodo confert ad conce
| ptíoné poft purgationem . Prodeftétíam fi balnie^
turmulíeríaqua ubí cocta funt arthemífía mellíí^
fa. Matrícaría. Et pefíaria ex hiis herbis facta fcílícs
conquaffando has tres herbas íam díctas mífcendo
y cü rafura eboris & ímponátur/püdendís & confert
T mo prouocando menftrua. Contra tenafmonem ex fri»
gídítate recipiat patiensfumus colífoníz pofite fu»
er carbones deínde'caletíat arthemífía fuper tectá
addíto taxobarbato & híis herbis calefactis ponan
|^— . - -tutfuperlapídem molarém & fedeat patíens de fu^
d per & anus intrabit. iftud pro experto habetur , Et
ualet contra gabe eir circa aures &
- anii: fíat príus círca ealócafearifícatío poftea fupe
, ponatur puluís atthemifiz & marubii & prodeft:
| fonda
"NC
Zw d £03 Aa 4 X IiVERUCOLESOGOe 4i $7 »
j ld s D NET » & , * y
! »
zi: ^s
£ n I PX X i
* X f ,
4 s a!
vett TA
t ^
2l k :
4
ok
j
: i
Jo ade i
Á * : . ;
€
? E : Z2
d BOT mul. ur
$rhern * Fe y BPHO f". eus
cimo rc EMATORIANIA 08 o0
K Miaiorana calída & ficca ín tertío eradu.uírtutem
. babetconfortandi ex aromatícítate dífoluédí & co^.
fumnendí & mundiíficandi ex qualítatíbus fuís:babet
etíamuírtutem calefactíuam ualde , Et quando fu»
mitur ín potu decoctíonís eíusín uíno cum catha»
putia& ebulo confert ydropícísipríncípio eius &
ftranguríx. Et quando fuccusfolíorum eíus mice»
tur cum melle & fítlínítío cum eo aufertlíuoré fan»
: | | m íi
US |
€ S
: gab morfui qui eft fub oculo. Et quando fit nafta
e uel peffaríum cum decoctíone maiorane & abro»
taní cum albo contufo & prouocat menítrua. Item
puluís maíioranz cum parum zínciberis & parü pi^
retri naribusinflatus purgat caput & confortat, Et
uínum decoctíonís eius ftomachum confortat & di
geftíuam uírtutem,& ínfrígídatum ftomachum ca^
lefacít fímilíter facít puluís maíoranzin cibo fum»
s e A
8"
ptus. Et tota herba etíam ípfius maloranzut fupra |
cum orígano calefacta fuper teftamínfacculo poft^
ta & dolorí ftomachí uel ínteftínorum applícata do
lorem ex uentofitatibus aufett. Capit etíam fuper^
pofita prodeft contra frígídum renua. Item fomen^
tum factum ex decoctíoneimaíoranz & arthemífizc
ín uíno cocta uuluz applícando matrícem mundifí
cat & fuperflua confumit, Item maiorana cum ace»
to cótufa & fale cófert puncture fcorpíonis uel alío^
rum anímalíum uenenoforum, Ites decoctío maio»
ranz cum folíís altez & farína fenugraci & femínis
ídà uel edm aqua ín caufa ca
líní ín uíno in caufa fri
lída míro modofedat dolorem apoftematü flegimas
tícorum uelfüpertortíones lacertorun uelnerdo^ —
— rumapplícata.Tté fuccus eius.cu m melle línítus fu^
pet ueftíoía facta poft uétofitationé deletea neape -
pareant cicatríces . Item caput purgíum factum cü
puluereeíus ut fupra aperít opilatíóes cerebrí ídeo
ualet íepílentía & paralífí & tortura orís&t emigra
nca ídeftdolorcapitis.Serapio. -.-
I
-
2 DN
JR rm
5 f
5
ie
mt
£d ib53i G(Dus
Pei M
€ Marubíum ideft praffium calídum & fíccü ín tet?
A
*tío gradu. Vírtutes habet diffoluendi & confumen^-
'díex qualítatibus fuís & ex amarítudinedíureticus —
teft dílfoluít enís & aperít.Eíus potus confert difcra
fic pectorís & pulmoisex flegmate uífcofo.ídeo ua»
det contta aífma & contra tuílim ífto modo. Recipe
fuccí marubíi lib.i, yfopí: mellí(Iz a&.m.$. ficuum.
ficcarum numero ;víí,uuarum paffularum ,65.í.lí
9€»?
In 111
4quando bíbítur.Serapíoz 50.5 00s
S
femcwsm
PIS
quíriciz.tof 5.1 draganti, 5. i. omnium contufarii
fiat bulítío cum libi. uinialbíad confumationem
tertía partís:colatü dulcoretur cum fufficientí zu^
caro & fíat potustepide fümédus mane & fero pro
qualíbet uíce.05.Hiíi; quo cófumpto fequentes pila
lulz fumantur. Recipe mafle píllularum de agatí^
co.3.íí.maffe pillularum fetídarum.2.í.agaríci.3«
$. falis cemmz gra.í,.mífce cum firupo de liquírícía
& fiant píllulz.ixiAltera díe fumaturdyaprafíium
uel dyadragánttim calídus pro confortatíuís. Et ab:
extra ualet ungere tníneram pectoris cum unguen»:
to dyaltez pro máíorí mollífícatíone materix pec»
cantís,Item fola decoctío práfíi & fícuum ficcarum :
Ínuíno ualetcontra tuffim ex frígída caufa & fiada
dítur fuccus líquírícíz ualebít eo melíus . Ité uínug
decoctíonís prafíí & femínisfenículí confertftrané -
euríz & dílfuríz S contra colícam paflionem. lpfa -
herba cü folíís lílii &caltez fuíno & oleo coctaapa
lícata pectíní & inteflinísin modus emplaftri ua» .
D. ad ídem ex frígida Caufa. Contra emoroidas ínfla
as nomulceratas prodeft decoctío prafíi 8C4neti
xum. uíino:& aquafalía & fíat éukacífma ídeft feflio
fuperípfas:herbas:Cótra uermesautium iniciatur
fuccus eius auríbus.. Item uínum decoctionisefus -
aperít opílationes fplenis.& epatís./& müdíficat.pe
xtüsct pulmonem p fcreanit; ct prouocat menílrua -
4*9 uw AR LAAQA LA QA IM qeu e is
^
£rf2.ftfí
& 54x &s
€ Motacelfi dalcía fantcalida & humida .fedáceto: —
fa funtad frigidítates & humiditatem declínantía 8C.
ílla funt domeftíca. Ecfunt filueftríanomíne mora»
baccí & fant fríoída & fice cóplexionís & funtruz. —
bea in ptímís 8: cum funtnígra collíeuntut.D ome»:
fticà uirtaté habent difIoluendi:confumendi & mü^
dificandi.Confert contrafquinantíam & contra ca^,
fus uulua & brancos & uícía faucíü ; Et electuaríü
| m iíií
FIERE
Kit)»
ín talí cafu conueniens dyamoron det & fit inde gar
garíífima, Recipe fucci morí domeftíci uel dyamo^
ron.ó5.í,$.aqux plantaginís,05.ííif, aceti mel. rofa
rum a5,65.5.miífce & fiac carga, Videlicet etíam lo
co dyamoron decoctío fucci moricelfí cà melle de^
fpurmato & feruatur ad longum tempus.[te5 fuccus
etíam de morís dulcibus aliquantulus calefactus &
datus potui foluít uentrem fi fít conftípatus ex friei
da caufa. Et uinum decoctíonis mororum mundifi^
cat ínteftína.fuccus cortícís uel puluíscortícís efus
cum melle lumbrícos necat.Cortex morícelfi uircu
tem habet confumendí: dífToluendí & mundíficadí,
Mora filuefttía uirtutem habent conftríngendi gra»
tía accetofitatís.Item decoctío foliorum & cortícís
mori ín üíno & parum acetí ualetín dolore dentíus
os inde abluetido. [tem emplaftrum ex folíís morí^
celfi & oleo ualet ín combuftione ígnís uel aqua ca
lida , Item decoctío foliorum & uitís & ficuum ín
aqua pluuíalí denígrat capíllos. Item fuccus morí^
acetofi & foliorum eius confett adapoftemata orís
&üülux&eftultímum adfquinantiam& prafacá.
tionem: Morum malum eft ftomacho cortumpítür:
énímfeo. Etoportet ut comedantut omnes fpecíes ;
eíusante cíbum,& poft cibum fumpta corrumpun*
türt & colerícísnonobfunt, Et morum alíqualíter
" exícéatumretínet uentrem & opilatur diflíntericís, :
Aüícennaeodemcapítulo. |^ ^^ - urb esiiih
kt
P i
»
t
& Mercurialis calída & ficco complexíonts primo
gradu & eft duplex fcilícet mafculus & foemína qua
eft maior & maículus mínor.Et habet rotunda femí
na. Pandecta auctorítate Auerroislibro collíoet ca
pitulo de mercuríalí. V terq; mercuríalís í cibis eli^-
xatus & comeftusuentres foluít. Elíxatura efus ac^
cepta humores aquofos pureat ut. mercuríalis cum
bletibus & uuís pafulisbuliaktur cum fure carni
N
v pU Ps
iw.
recentium de illo brodío multum fumat & fufficfen
ter lubrícat.Fit ctíam eximetcuríali clíftere ifto mo
do. R.ecípe mercuríalís bletís matrís uíolarus mal
uz afi. mi. folíorum fenz pollípodi afi ,65.i. deco»
quantur iit aqua líb.í-5.ad confumatíonem fere ter^
tix partís coletur colatur milceatur caffix fiftulz
extract. $5.1. benedicta laxátíue ;65.5.0lei olíua»
rum.oleí anetíáfi.65.í.falís emm. 5. $.mifce & fia
ateuema ideftclíttere.Dícítur q. folía fcemínztrita -
& peruncta uertehro uelfuccus fcemínz bibítus foe
mínas generare facít; Et de folíís mafculí & fucco
eíus fimili dílcíplína factus mafculos generare facit;
Item mercu.ín caponecoctus & eíuscaponís deco»
&i acceptum purgat humores groflos & aquofos 8.
nigram coleram . [tem confert febribus temporalí^ -
bus & típícís eu interpellatís zeritudínibus tremo
ribus & inflatíonibus ftomachi & afmatícís & arte^
tícís fingulare remedíus eft, Gzalienus.víí. fimplici, ^
um . capítulo de línofoftída ídeft mercuríalí. Vtí^
mur quídem omnes eo ad uentrís fübductiones fo»,
lüim.Étuínüm decoctíonís mercuríalís & calamena.
tí fuíficíens díaforetícam eft, Pandecta eodé cap. ---
P
SS$R SouwlnolbmAa
€ Mandragora eft fríoida & humida íntertío gradu
fecundum Auicenná. fed fecundum Pandectam eft
fríoída ín tertío & eftín ea cus hoc calídítas pauca?
fed in pomís mandragorz eft humídítas p hác cau^
fam índucunt fubet ideft fomnum profundü.fed cor
tex eius radícis eft frígídus multus & cum hoc dez
fíccat. Et quádo ex ífta radíce exhibetur alícuíípo :
tu uclí cibo cá pane íncídít fumens eá ín fubet ídeft
TOPECEKNUNER RN NIU AES APT ETT TR TRUE - CLEURUYCCEVESUU IRIS. "t
v MUTTTUETTE NIRE NEN RE TIR, T PX. 2073 "V
3
fomnü.& ideo utuntur cirogíci quando uolunt m&^
brum íncídere.Et fi radíx nino decoquatur donec
mínuítur tertía pars & colátur & reponitur & fiac»
cípítur ex ea quantitas. 5. f. & admíniftratur ad nímí
as uígílías & ad fedandos dolores; Et quando fíunt
neceile incidere uel cauterizare aliquod membrum
uolumus quod nófentíatur detürerí potu prius.f,
uel.s.i.$. fucci radícis cum mellícratofacít euome»
re flegma & coleram ficut elleborus: fed fi accipias.
tur nimíum occídít, Item quarido cortex fupponi^
turano ficut fuppofitoríum facit dormire. Et quan4
do radix eíus elixatur cum ebore fex horís mollífi2
catípfum & facítípfum abilem ad faciendus quam^
cunque figuram uolderís;R àdíx uero eíus quando
fottíter terítur & fít emplaftrüea 8 aceto curat erí
fipílas.hocídes quando mifcetur.cus oleo uel mel^ .
le confert morfaí uenenofo.Et quando mífcetur fuc
cus radícis uel decoctío cá uíno & fauich ordeí ua .
let ín fedando dolorem iuncturarum & omnes alíos
.dolores.Pande&ta, — mu
€
C Naftrucium domeftícum & agrefte . domeftícum
eftcalídum & fíccum in tertío, & eft fímilís uirtute.
ín apis. Eft refolutíuum maturaríum cum lenitate;
R.etínet calidos cadentes uínus decoctionis eius 3t
líníto fucci eíus fuper crínes. Emplaftrum etiam ex
eofactum cus fucco.eíus S femperuíua & fale & fu
per carbunculum applícando uel fuper ígnem. per
- Íícum confert, Etíamfuccus naftrucií cu5 melle mi?
Í
xtus ualet ad fcabiem ulcetofam.Drodeft etíam 1 do
loríbus íuncturarum uínürdecoctíonis eius. Et em»
plaftrum fa&turh ex eo cus aceto & faních de ordeo
illud confert omni mollíficationi neruorum . Vínà
etíam decoctíonis efus cum fucco yreos uel pulue»
te yreos mundiíhicat pectus & pulmonem ídeo uals
in afmate propter íllud quod eftín eo de incifione &
fubtilatíone. Et uínu; decoctíonis eíus calefacít fto
machum & epar & confert erofficiei fplenís. Et em
. plaftrum exeo & mellefactum fplení ualet.Et quá»
do bíbitut fuccus eíus cum fucco attríplícís & parü
aceti facit uomere coleram rubeam & educit eam,
Item eíus ufus augamentum facit in coítu fumendo
»infalato cum baucia & cum radíce yríngí.Item fuc»
. cus eíus cum fucco ab(inthef educit folutíone uer»
mes & prouocat menflrua & eícít foetum. & uínum
' decoctionís naftrucíi foluit uentofitates & confert
-. colícz paflioní. Et fuccuseius confert puncturz ue
nenoforum anímalíum bíbítus & more emplaftrí fu
perpofitum cum melle; Et quandoexeo fuffumí ga
tür domus effüoat ea. A afcenna.Contra firangure2
am herba ípfa decocta ín uírio & oleo pofita fup pe»
étínem prodeft. Valet etíáténafmoní puluis naftru
ci & címíni & colifoníz, Item femen eíus maftícas-
tum ualetín paralifi línguz. Itépuluís femínís efus
natibus inflatus ualet contra fríoíditatem && hurmí»
ditateti cereBsfy ioo obnssiiad mulps os |
"wa $ * d d
: t : , * j Y aw
: Su ts M» , ws Mode sx kp i24
hoe d d :
4RCCUE
STR VCIVM AQ VATICVM.;
eg
LII FS eR
i 4 t
, i
fL Na(trucium aquatícum ideftfenatío calidum in:
rímo.& (íccum ín fecundo gradu. Pandecta. fed fe^
'—— eundum Platearíum eft calidum & fíccumíntertío.
Naftrucium coctum cus carnibus addendo mellíG
fam mundífícat pectus & pulmoné afrígídís humo
ríbus.Item olera facta ex naftrucío aquatíco & pe^
trofilino & aneto ualet contra colícam & ylíacam
v.
— A pafífiones , Et fomentum factum ex eífdem herbís
!
E nma .—-
cum uíno coctio faper inteftína applícádo ualet ad
,,. eafdem paíliones. Semen riaftrucii aquatíci ftrín^
oít uentrem qui fluit propter calidítatem quádo bi
- bíturdecodtio eius ín aqua pluuíali uel fumitur cá
fucco cítoniorum & ipfum confortat membra. Se^
men naftrucii aquatici crudum comeftum uel míx^
4, tum cum femíneapii petrofilíni cum brodo carní^
um recentium famendo ualet contta calcul & utí
nam prouocat & menftruís imperat;Et díffintericís
. prodeftdecoctío femínís cum aqua falfa & oleo de^
.. :coctionis naftrucíi aquaticí ualetad dolorem ylía^
cum,& ualet ad ftrangutíam & dífTuríam naftrucíü
cu5 uínó coctum & cum marubío cathaplafmatum
7. fuper prn nnda praftat prafidium. Et ílla
. herba poteftcrudefumí ín falato cs folíís fenículí
& petrofilíni cum lactuca & boragíne cum parum
-acetí & falís & parum oleí oliuz fitínde bonum fa
latum conueniens ín prouocando urínam calculus
eícíendo , & menftrua proüirocat & foetum expellít
... etíam quatidofe fola comedítur ;.Ecualet ulceríbus
ínteflínorum.Serapío codemcapítulo, |...
(v3
N ü
1 NA z
; "dx Na dcm Mb 3
g t
: PY
zd d E
«LNigella calída eft & ficca ín tertio. V írtus exiftit
íÍnfemíne. Vírtutem habet díuretícam examarítué
díne dílloluendí confumendíi ex qualítatíbus fuís; -
Item emplaftrum factum ex farína feminís níoella
:cum fucco abfínthei círca umbílicü applícatü pue4
.-." físlumbrícos necat. Vnguentum factum cotra fca» -
bíem fíat decoctío puluerís nígellz ín magna quan
títate cus fulphure ín fortí aceto ad aliqualem fpi?
: ! | á
pew ys REY
i 37 3.4
fitadiínem addito oleo fíat índe unoguentum bonum
ad fcabíem & impetigínem: Etád lentígínem faciei
ualet farina femínis nigella & cerufz cum aceto cá
fecta. Et oleum amiedalarum amarum decoctíonís
farína femiínís nígella ínftillatus auribus uermes au
ríum necat. Item uínunrdecoctíonis nígellz & femi
nis naftrucíi & femínis anctí & femís petrofilíni co»
fert cotra Rete NS diíffuríam & ylíacam pafa
fiones. Et níge
aín mínínia quantítate fumpta ne»
ca.Pandecta.Sed ín magna quantítate cum uíno &
oleo cocta & í facculo applicata pectíní & renibus
ualetad pradícta. Vtína decogtionís fatínz nígel»
lx & fuccí uermículariscirat carbunculum cü ac^
to coquendo . Eszfarína feritiis nigella: cum aceto
cocta mífícendo parunrpíretríàtin oretentum míti
at dolorem dentíum, Et utüum decoctíonís nígela
z & arthemífiíz: pluríbusdiebus potatum menftru
ís imperat:urínas pfouocat & lac deponit quía de^
fíccat nímís. Et pingues & glutínofos humores díge
- tít, Etcaput purgitini factum'cum puluere eius €
püluere rádicís yreosnaribus inflando confert rie
aqua defcendatad oculos.& propríetas eíusé qua
- aufert febreni fleematícam & melancolícam,et con
E *-
Uf
fett morfui ferpentum,Pandecta,
Y (ua P4 nmt Xx
Ya) be jode ed ud i 4 $3 ou 441 i4 su 3 i A JA X. *
* v e
* ir r4 t
1s! i $d.k4
rFRitewy.v s 1 B
H5 ? 14 f zs
: A ; a
jt os .y £^
E * t4 - , 4 & *
* EE ^
De
AS
Yd
domm? SMNERORARRG un cons
C Nenafarfríoídum & humídus ín fecundo gradu?
Et eftduplex quxdam defert album florem quz eft.
melíor.& eft croceum florem producens quod non :
eftadeobonum.Et flos eíus ufuí medícinzx compe»:
e
tit, Etex floribusfitfirupus contta febrem: acutam&sic...- «-«]
& epatis calorem . flores nenufarís & flores uíola»
rum & femen endíuíx & femen lactucz & portula^
€& &Íemína quattuor frigida qux oía decoquáturí
o
goo 1o.
Ibzr^
E...
LC ced
- dHuieoT tf NI ; í ix ei é
15777 ** duebíbítum íd facere nouít.Item radíx eíus & femé
á
25 loda
aqua & parum jn colatutz addatur zucarum
fufficíens & fíat fírupas conueníientés pradíctís díf7
crafíís. Contra dolorem capitis ex calore recípían
tur floresnenufarífs & ínfundufatur ín aqua fimpli^
cí per noctem.mane talís aqua bibatur.& flores na^
ribus etíam applícentur & ualebít. ldem confercad
uerfus ínftantíam uígílarum quía fomnum índucit;
Et eius oleumfedat dolorem capitís uel alíorummé
brorum prouenfentem uítío calorís ; ErHoreseíus -
coctí cum floribus lilíi aceto ftomacho emplaftrá^
do eíus dolorem mítígat.Et aqua decoctíonis florü
. neufarís bíbíta ueficae dolorémitigat . Et fuccus flo
1 à
rum eíus cum cerufa mífcendo maculas corporís de
4" tergít. Et addíta píce alopícíam emendat, Ectumo^
. . remteftículorumtullunt flores neufarís &&rofarum
.coctí ímaceto cum farina tríticí teftibus applícando
fine dubío multum prodeft. Semen eíus etiam affi^
neufarís uirtutem habent defíccatíuam fíne mordi^
catione ideo reuma uenttís RE . Semen uero
//*' eíasín potu datüm fpermatís fluxá reprímít fi plus
- ^ * &raríone fluat. Et eft multum cordíalís, Auicéna de :
| uirtutibus cordís . Vinum decoctíonís radicíseíus:
. & corticis tamariíci ualet
. Auicenna, |
apoftematíbus fplenís, . -
Lo ORIGANVM
€ Oríganum calídum eft & fíccum ín tertío eradu;
catus duplex eftfpecíes fcílícet oríganum filueftre
quod latíora habet folía & fortíus operatur. Alíud -
eft domeftícü quod ín ortís reperítur & minora ha»
bet folía & fuauíus operatur & iftud í medícinís po
. nendum eft, Virtutem habet dif(loluendí: confumé
dí:attrahendi relaxandí, Item folía oríganí cum flo
. tíbus& maíoranaífacculo pofíta & fuper teftá ca»
n 11i
lefacta fine liquote capiti applicetur facculus con»
fert contrafríoídü reüma caput cooperíatur ut íp4
fum fudet.uínum decoctíonis illarum herbarum cá
olíbano mixtum & earearíímatum oíngiuarum &
faucíus confumit humíditates. Et puluís origaní cü
zincíbere & parum falís communis uftí pofitus fu^
per uuluam inflatam ex humídítate confumít eam?
Contra fríoídü reuma utímur uíno decoctíonís eíus
& fícuumficcarum.& uínum decoctíonis eíus con»
' fortatdíoeftíonem cum puluere galanex mífcendoz
dolorem ftomachi & íteftínorum ex uentofitate ex^
cludít. Etípfa herba cus naftrucio ortulano ín uíno
cocta & fuppofita renibus ftranguríam foluít.Idem
confett tenafmoni ex frígída caufa cumanus fue^
tít extra fuum fitum ipfam decoctíonem herbarum
ano applícando & fiat eukacííma, Ite ídem oríficío
uuluz applícatum cumoleo míxtum duriciem ma
trícisfoluit.Ec fomentumfactur ex aqua decocto
nis eius & arthemifia: matríces mundificat & men»
ftrua prouocat.Serapio.Et uírtusambarus herbaz
rum eft calída prouocat urínam.Et quando bibítug
e e DAE TRENT TID.
. decoctío earum laxat uentré & facít defcendere fus.
erfluítates colerícas. Et quádo fumítur ín potu cá.
aceto confert fplenetícís & potuí uenenofo, Sera».
Ü
pío codem capitulo,
S
Ros
25 :05:192537 DIRETRVMC E.
K Piretrum eft calídum & ficcum ín tertío, Aufcen^
na melíus eft quod eft acutum eft & mordíficatíuusg
língux.Et radíx pírettí ponítur ín medicínts . Notà
acutum píretrum prímo cum maftícatur non per
cipitur:fed debetalíquantulum maftícarí & teneríí
ore, habet autem uírtutem díffoluendií : attrahendi
& confamendí. Gargarifmus cum aceto & uino dez
coctíoníis radícís pírettí & zinciberís & fícuum fic»
e902^5^2
n 1111
DT I x 311i71g d LE M mM Pint s S CM : 3
E ddp ea de éd. 33053 : i o is if FEE íce4
4o ox EGEMRA EX? 3] PP P
^" : Seed 5. Ad i | ^ * " 5 iu $.xut ^
ks bs. E Rlx Aum , :
& PORSAN CO a M ) à 12433 A - OR . : / T
"s Hd ie i : " : "d 254 x. BEA. E ;
catum cerebrum a fuperfluitate fleematica mundi»
fícat& humídítatem uux confumít. Ides facit radíx
piretri fola maflícata, Et inter dentes radix eius ma^
ftícata tollit dolorem dentíum. Et maftícatum para
lífim língua aufert. Et radíx píretrí contufa cus her
ba paralifi ín uíno & oleo cocta emplaftra loco para
lítíco & artetíco & podagríco multum confert. [tes
radix píretritrita cumuino & fucco herbz paralífis
cocta ad fpíffitudinem cuí addatur oleum & cera qd
fufficit & fiat unguentum ualensad pradícta optí^
mum.Platearíus. Et uirtus radícís piretrí eft adafti
ua.Et prouocat fudoré decoctío radícís píretrí pul»
uerizati & fucci calamenti cus uífrio € oleo quo un^
a£ corpus.Frícatío facta ex decoctíone radícís pi^ -
fout ín uíno & oleo confert mollificatíoni neruorü
antíqua & ftuporí neruorum & prohibet ceneratío
nem alcufet. ideft fpa(mi ín cruribusautaliis mem»
. bris, Et uehementer aperít opilatíonescalotori &
. conftrictioni narium. Et efus decoctio in uínocon» -
fert dolori dentíum ex fríoída caufa . Ecacetum de^
coctioniscíus confirmat dentes motos fí teneantut.;
. íÉnore.Etquando fricatut cum eo & oleo corpus af .
peroxifmum rígorís confert rígori febrís,
R4
KL Pionía calída & ficca in fecundo gradu. Cuius ras:
díxín medicinís ponítur cum reperítur ín receptís
clígenda eft ílla quac nígra exíftít contínua non per.
forata;& ín hyeme colligitur & per annum feruat,:
Vírtutem habet occultam contra epílentíam & fus
fpenfam collo przferuat ab epilentia:teftante Galíe
noexpetto de quoda; puero cuius collo talísradíx
appéfa erat & non patiebat :radíce,nfubtracta (ta^
1
tím puer patíebatur epilentíam. Ad idem ualet pul
uis pkoníz datus cá uino decoctioníis píonix uelar^
themífiz , Ec puluíseíuscum uíno decoctíonis ca^
ftoreí confertaduerfus paralifím. Contra ftrangurí
am & dílluríam ualet uínum decoctíonís puluis ra^
dícís píoníae ad matricem mundificandam fiat fumi
cium uel fomentü ex aqua decoctíonís puluerís ra^
dícís píoníz & arthemifiac. Contra tenafmonem de^
coctío puluerís radícis eíus & taxibarbatí fiat feffio
fuper talem decoctíonem & con'ert . Efus decoctío -
cum cerufa ín aqua ualetabftereendo ueftíoía nígra
ín cute, Suffumigatío facta cum femíne píoníz con
fert demoníacís & epilentícís & fanat eos. Et fimili»
ter uínum decoctíonís florum uel femínum eíus cü
melle rofarum & bíbatur confertad ídes uehemen^
ter. Auicenna autem dicit plonianr romanam talem
E
efficatíam habete-cofitra dífcraíías pracdíctas ; Sed
| íllaqux penesnosín almanía reperítur non habet
magnum effectum.Et fí bíbantur.xv; grana defemi -
ne pioníz ín uíno aut rnellícrato conferunt ín cubo
ualde; & femé eíus confortat (tomachü & fedat eíus '
dolores & mordícationes.Etaqua decoctionis eius -
ualetín i&erícía& aperítopílatíonesepatis & proa :
1
l ct: * - ; : ( i Í »
5. Pf3 ws KEde44 ^. s à bp $a j Lt d 35439 xe a4 a
) 34 07T? ex iy *34€xr à Ute à
4 AM v uA s, g * dd uv. a 4 &
Á : . Á
-
xo E "- ow pubs Y " 72 yrs nt
3 eo £1 ÜÉX.LXU*G iw pw 4X p s 7 261
i. munit
"e ,
uocat menítrua: & urínam, Auicenna eodem cape:
7 PETROSILINVM/.-
K Petrofilinum eft calídum & ficcum ín fecundo.cu.
íus duplex eft manetíesfcilícet domeftícum & agre
fte.quorum femína prxcípue competuntín medici
nís.Et cum ín receptis petrofilínum reperitur femé
Intellíoítur ipfius domeftíci.femína per annum fer^
uantur. uirtutem habet díuretícam, Ex fenículo &
- petrofílíno & naftrucío aquatíco & boracíne & la»
etuca poteft iei competenslalatum cum aceco &
Céfra clides. param oleí olíuz & param falís(Ejt etías inde falfa/
| AMjenn fn mentum contra calídas dífcrafías corporís humaní,
44 iqffont- (Herba Ipfa ín cibís pofita díeeftíonem confortat &
^vent ^ - $4, : Y (71^ ) 4
P ll; - » uentofitates excladit&[tem fuccus petrofilíni clarí2
Ee ^I" ficatusmíxtus cü puluere thucíc przparateí aqua
; rof fítínde colíríum pro actio femen petto^
Do ealenlia - filíní cum femíne feniculi & apííín cibís comeft co
| fert calculofis, V el ifta femía puluerízata míxta cá
faxífraga cum zucaro albo mífcendoín modum tra
ez & ualecad íd&([tem radíces petrofilíni funt du^
L4 ovi seat re digeftionis ergo potiusconfert eíus brodí üftem
[ n ^ . petrofilínum damus ín opilatíone Ípleniset epatís
D cum fcolopendrí£etleuiftíco ín cibis fumendo. fi^
E - muiter m. uínum decoctionís íllarum herbarum
» cdick tr contra eandem dífcrafías(Decocti o illarum herbas
[ Será uurim rü confert í colíca et ftranguría quía dígerit et refol
D ; uitfDecoaío etíam fentinís petrofilíni et feniculi et
144 yeeria, fcolopendrizín aqua abfínthei cuius colatura cum
[| - &pdarené! zucaro míxta cofert ycterícia uítío opílationis p^
LL Prouo vine. cipue fplenís(Item uírtus etíam totíus herba eft p^
lerAMl uoeatiuaurínz & menftruí et eft conueniésinflatío:
a
Jpéma fflnwts: nibus ftomachi et inteftinorum., Serapío.
Wem o i
Vy
QM MIHI; ;
| Lite. )
xx
| | -POLIPODIVM i
K Polípodium calídum eft in fecundo : fíccusin ter^
tío oradu, V írtus eftín radíce qua ín fapore dulcis
é & nodofa. & quod nafcítur fuper radices quercus
eft efficatíus, Eft refolutíuus uentofitatum & humi
dítatum & ín decoctíone polípodií debet poni ali^
quod exclufíuum uentofítatí ut eft aníi ecfemen fe^
nículi et címíní:quia polipodíum refoluít humores
ínuentofitates, Vírtutem etíam habet ípfum poli,
: |
podíum diffoluendi & atttahendi,&t etiam pureana-
dí príncipaliter leoma 3 melancolíam fecundarío;
undecompetenter ponítur ín decoctíone Hegma €
melancolíam pugante. Et fleematícís & melancolí^
. císfaní daturad preferuatíonem.Contra febré quot
tídíanam & quarta.& dolorem artetícum & contra
dolorem colicz & ylíace paffionus conferre habet,
Et talís eft ufus. Recipe foliorum fena. radícís po»
lípodii et radi. efulx a6 5.5. femínum fenículí pe^
trofilini:leuíftíci a&.5.íí uuarum paffularum: florá
uíolarum boragínísaf.m.s.líquirícía.5.í.omníum.
contuforurm fíat decoctío ín aqua et uíno afi lib.i, s,
ad confumatíonem fere medíetatís coletur et cola
tura dulcoretur cum fufficíentí zacato quod fuffi»
cítet fíat potus et utatur eo modo ur fupra.quo có^
fampto fequentes píllulz fumantur . R ecípiantur
mafle píllularum fetídarum maffe píllularum de la^
píde lazulí a8.5.5.turbíc.j :5.dyagredíi era. iif; zin
. ciberís : maftícís ai era.í, mífce cum firupo acetofo
compofito & fíant pillula.víi.aüt;ix. Recípedya4 |
galangx uel dyacorospro confortatíuis; Ttes radíx?
| polípodíi cum parum anífí decóquaturíh pallo cá;
altísf, peciebus odoriferís & delícatís homibus mul.
t
ínaquamultum prodeft.Auícenna. ^. - "
tum-opítulatur.Contraartetícam bulía£ radíx eíus .
cum femine fenículi & hermodattuli puluerízatum
,
[E i
f1 Y 1 1 : 43:52 : 4 * H
P TUS Hibe4ti Ew rd 3 pee uw dw v dd I . y Cn 4k 241. du. 7I
- A»
uiLosc i iios DABUVEABOEADS 1 en
ene eft effícatíesexíccata uero nullíus, Vírtuté ha^
betdiffoluendí:confumendi: dyaforetíca eft &C exte —
nuatíua uentofitatum, Vínum decoctíonís paríta»
ríx & abfinthei ci parum zucarí confert contra frí^
gíditatem ftomachí & ínteftínorum & dolorem eo^
tundem ex frigiditate € uentofitate. Idem ualet co^
trà ftranguríam & difluríam & ylíacam pa(lionem
& Patítaría calída & fícca 1 tertío oradu.uírídís ma(
-
r
b TEC
parítaría calefactaí tefta fine aliquo líquore.fuper^
ponatur lotío patíentí. ttel etíamíuíno decocta cü
Íemíneanífífuper locum dolorofum te ide applíca
tum miro modo mítígat dolore & xelolait Tof etíá
arítaríafola decocta cum carníbus & comefta con
sm dolori ftomachí & ínteftínos: ex frígídítate uel
uentofitate,Plures moderní homínes faciunt tortas
(ej ex ouis & folíís parítaríz contra pdícta accidentía
"— etconfert.Cathaplafma etíam factum ex patítaría
& aqua falfa & oleo mutuo cocta & pectíni appofi^
ta ualet contra ftranguríam & díffuríam &c. bemé
etiam vaca ined exhíbítum ígnem facrum
extínguít mílcendo cum fucco femperuíux. et etías
. combuftíonibus medícatur. T'umores omnes com
eícít cü aceto & furfuríbus trítící cocta. Et puftu^
Bopssiern eíus fuccus cü oleo míxtus.Succus pa
rítaría cuim cerufa et aceto mixtus ignem facrü ex»
tínguít et herpoftímentum fi inde ungantur.Et po^
.— dragtícismedicatur fuccus eíus cum uíno et parum
crocí míxtus.Et fuccus foliorum eíus cum fucco li^
J. quítíciz ín potu acceptus tuffientíbus antíquís opí
- -Jatur. Et fuccus eíus cum oleo rof .míxtus dolorem
auríum mitígat.Succus etíam eius tumores fauciü -
locogaregaríímí compefcít.Pandecta.
UM UEM M, REST C ET PRWKENN TTE IAEIUTSTTT T TERT T 29 3 NONE TM 2o 0 LPMRAAY UTIMS Tac or EE NLI C
ks
QT ida
RMAdgdpe£ £4
€t.
TTHTED EIE PORTVLACA Igi sb be ;
& ormificaínfigidat ín tertio & humectat ín (ec ;P0 dad
do gradu. uírtutes habet leníendí & humectandi & t
anfrioídandi.Optímus cíbus eft febricítantibus de c) ley A
olera ic visi tiis Símílíterfanisetíam cruda uel - erg
icocta confert.ualet etíam ad calorem ínteríog: mé»
brorus;Confert etíam.contra conflípatíonem uen» «5
&rísaqua decoctíonís portulaca: & acucz&prü^ — .
3 norum & uuarum pa Iularum, Ite. ualetad ínfrígio : P
2i ou li
L
edd?
$^ M»
5
2
C «lor fa Pi
P : !
dandü coloté febrílézuals ét cotra ftráguria & diff
ríá tác operat conflríctioné uentris . Omnia enim í
quantü uríná puocát in tantü dentré cóftípant.Pla
tearíus.Sed portulaca cü.couenienter apponit có4
ftríctíoné uentrís phibet:humectat eni5 & relaxaté
Confert etíá cotra ragadías.i. ícifTuras labíog; & ad
ulcera eos. R.adíces portulacz bulíant íuafe eneo
& fíat puluís cofectus cum melle & labia ide ungan
tur hoc ídé ragadíasleproforü palleat.Confett etíá
portulaca contríta cü aceto cotra apoftemata cali»
daín príncípío ipfisappofita. Ecfuccus portulacz
& ctíátota herba fi comeda£ cofert ulceribus ínte4
ftínorü quíalínit ípfa. Et conuenit fluxuí matrícis
Ímmoderato.& faccus eius € fortíor ín hoc.Et por^
tulace dfus nímíus debilítat uífum.& infrígidat cor
2 cr DURMC phíbet uomitü colericü aufert libidiné, Ites
portulaca maftícata cü parü acetí fluxü fanguís p^
Ili
- ^ hibet nariü uel etíá comefta ardoré ftomachi to
uicío colere: ppterca caufonicís plus alíís febríbus
.. prodeftfup ftomachü etiam iemplaftrata cá parum
Or
lesess oss :acétímiféedo ídé facit.ftuporé ecíá dentíü fanat ma
'ftícata.8/quádoq ftípíca éífapore ídeo ualet. dif^
HL 7009 fínterícísin cíbísfumpta.& qa frícant uerucz cum
ea eradícat eas ppríetate fua non qualítate: elusfuc
01. cusfedatfodá calídá;& confert etíá doloribus renü
' ^. S ueficz eorum ulceribus. & ipfa retínet fluxü mé
»ftruotü S valetalceribus matricís.GC aqua eius ua»
letemotoídíbusfanguís;Pandecta«. IDEM X HIgTIOD -
uu
! * P
; & t4 ga z
T 3 7
siu ns fidi POblBGIVM.u sos duenn
€ Polegium eft multum odorífera. Eft autem fecun
dum Platearíum calídum & fíccum ín tertío gradu.
Cuíus uírtus cofiftít ín folíis & floribus,& debetcol .
lígí quando eftflore. Et eft duplex fcilícet domeftí^
cum & agrefte & utrünque eft multum utíle && me^
dícínale . uirtutem ením habet dí(foluendi : confus'
mendí & confortandi.Et reumafrígídum conftríns
gendí & deficcandí & matrícé mundifícádi: & coatw
p e . o íi
VO
tandi uentris uuluam.babetetíam uírtutem educé2
dí menítrua & frangendi aut calculum & confortá^
di (tomachum.In eo etíam eft uírtus exitandí appe^
títum & exteriuandí uentofitatem.Et eius uirtus mi
rabilis eft mítícandi dolorem ínteriorum membroz
rum fcilícet intéftínorum,Et eius ufus niultum facit
ad conceptum ut dicit Plíníus . Item polegium íma .
pofítum facculofuper teftam calefactum fine líquo^
fe alíquo X facculus adeo calídus applícet capiti ua
let contra reuma frígidum : & fí matorana apponi»
tur cum fcicados arabíco erít eo efficatius,Et carga
ríímus factus ex aceto decoctíonis polegii & ficuus
ficcarum ualet contra frígídam tu(lim ex congluti»
nofo humore uel aquofo. Iternaqua eíus cum thua
cía míxtus ualet contra dolórem oculorum . Et fo»
mentatío eíus fuper aures fedat dolorem earum, Et
uínü decoctionís polegií & ment ualet contra do^
lorem ftomachí & ínteftinorum ex fríoída caufa uel
uentofitate. T ort etíam facta ex ern & menta
cum ouís conferuntad ídem.Efnplaftrum etíam fa^
€um ex polegfo & menta cum uíno ftomachus ap^:
plícatam prodeftad ídem.Fomentum:etíam factus :
€x decoctione polceti & arthemífie humíditates fu» .
— perfluas matrícis deficcat & uuluam coartat;& ho» :
díerno díe plures mulierestali fomento utuntür.Et :
decoctío polegíi & femínísfenículi & anifi í uíno 8€ :
oleo pectini empla(tretur prodeft contra ftranguri(
am & di(luríam.Platearius, .
—
*
c
*
x
^
"Av vf
EN
aA LM DOR.IVMoSS |
KPorrum aliud domeftícum alíud filueftre:calídus
Íntertío fíccü ín fecundo gradu.Et filueftre eft cali^
díus & fíccíus ppter illud é deteríus.Porrum nocet.
ibhése icu inflationem ac uentofitatem. Et
cum (ui acumíne neruos mordet facíet ením fumos.
melancolícos exalare caput obfufcando uifum . Et
eius ufus caufat fomnía terríbília, unde caueant ac^.
coleríci &&melácolící feu ínaníati & opílatíonem ín
299?
9 íí1
" *wov e
Y1Y17 1
capite habétestuolentes ea comedete capiá poftea
lactucá:endíuiá & fimílía ut calor téperet-aut por^
rü cradü bene lotü elíxet cus lactuca: fdeo mundífi
cathumoré groflum a pulmone & opílatíoné epatís
.&fplenisaperít.& porg: cü aceto & fucco plantagí4
nís naribus applícatü ftrineít fanguíné ea, Ité por
rü crudü contufum fuper morfum ferpentis cofert,
Item fuccus porri cum parum mellisfanat uulnera,
Etíuccus porrí cum fucco radícum lilíi foluít lum»
borum dolorem, ltem porrum crudum cum caulí
bus comeftum ualet contra ínebríctates & ftímulat
ad coítum. & porrus folo fuo odore fugatferpentes
& fcorpiones.Gonfert etíáad dolorem dentiü cum
píretro & fucco porrí dentíbusapplícádo & ínter
ficit uermes earum , fed ufus etus ftomachum grae
uat. fitím prouocatfaneuínem íncendit fi ex eo ní»
míum comedatur.& femen porri & alleií potu mix
ta facit ftríngere fanguinem ex pectore. Ite; fuccus
eius cum fumatur confert ueruce, Et fuccus cus fa»
le míxtus con'ert ulceríbus fraudulentís: & porrus
fiacftretn ulcerat corpus:& eíus comeftío caufat fo
| damt&Cprouocat urínas & menftrua & ambo nocét
" uefícz & renibus ulceratis. & conferr emoroidibus
' coctum & more emplaftrí fuppofítum. et eíus ufus
commouet ad coitum et fímiliter eius femen torrí»
factum. Et folía eius cum granis mixti ualet contra
. -tenafmonem.et porrum cum óleo amíedalatum co
&um ualet in colíca.Auícenna,
"ba
*
*
" USC NEM TAM CLER VQUEEIEELST TS TT NES AN T1; V ul YA -PPLUTESNEMNORESONEU TA CUM TTA CMM. - m
TUN * diiit aod T VOV WM TNNT NE ENCEINTE
udesA ums EB APALOUEIN AN ie
& Pentafilon grzce quíng;folíum latine. eíus radix
ficcatíua íntertío gradu minímeuero calídítate ma I
nífefta partícípat.Elíxatura eíus cusedera terreftri —— — |I
dolorem dentiü mítigat ore retenta.& ex decoctio^ . E
ne eíus & pítetrí & parus mellísfít oargarífmus qui - -
putredínem orís tollít, & decoctío eíus cum planta
. gíne uentrem ftríngít : díffinterícís neceffe adhibet?
. attetícís & fcíatícis praftat effectus, Elixatura eius
eve?»
cü aceto & cathaplafmata herpopoftimeno confert
feu prodeft & ígnemfacrum extínguít cüfucco fem
puíuc mífcendo,& ad apoftemata & panerícíus ap^
ofíta ad fanitatem perducit.fcabíem foluit.Succus
radícís eíus caufas epatís & pulmonísfaluat. & po^
tionibus uenenofis occurrít, decoctío folíorus efus
cum uíno cus folíís fenz addíto pipere quartanaríís
remedium eft. Et ab epilentícis accepta trígínta díe
bus prxftat effectum . Succus etíam folíorum eíus -
éerícis prafidíum confert . Et fíftulísfuccus eíus
imifTus praftat fanítatem.Pandecta. Item decoctío
radícíscius cum aceto ualetad ulcera deambulan2
tía. Idem confert erífipílís & pannetítío & fcabíci &
doloribus íuncturarum. Idem confert ad alcola;.í,
apoftema orís,Et uínum decoctíonís folíorum eíus
ualetad epilentíam decem díebus ín potu exibítus:
Succus etíam.radícís confert ad folídandum. ulcera
inteftínorum & emoroidarum, A uícenna., Et fi fuc,
«y «useiusoreteneatur omnes orís curat paffiones.Et
.. fiquísfecum deferatopus dat & auxílíum. A mplíus
fi quisuultaregefeu príncípealíquid ímpetrare co
píam dat eloquentix fi fecum ípfam herbam deferat.
| & obtínebit. Albertus dícít libro fecretorum de uit
. tutibus herbarum. ! VUE
^
2
s oro vmi pIPINBELEBAs:! 50306530898
KPipínellaéft herba (ím:lísfaxifrage non díffer ghi;
nífi ín pilofítate:quía pípínella eft pilofafedfaxifraz, —
3 nonhabet pílos, Vndeuerfus. PípincHa pílos:fa. — |
. xifraga non habet pílos. Et eft calida: & ficcac come T
plexionís, Virtutem habet díuretícam & uirtutem | |[ cj; |
díffoluendí:lapídemfrangít ín renibus & uefíca . có 5,4, , 4]
fert etíam contra ftrangutíam & dí(luriam. Ad hzc. 44 /pjqurwc; |
emnía ualetuínus decoétíonís pípinellar& faxifra» dur. - |
*.
.
!
ls
p
A
s
gx & miliifolis cum radice pettofilini & fpargi Ihzc
cadem decoctío multum prodeftín colíca & ylíaca
affionibus Similiter praftat auxilíus contra opi»
bcne: fplenís& epatís.ueldetur fequens potus — —
uí maioris erítefficatíe aduerfus eafdem xeritudi^
nes przdíctas, R ecípe pípinella:faxífragzcsfcabioo
Íx:cathaticiz afi,m.i.florum uíolargm & boragínis
uuarum pallularum a$.65;$.femínt petrofilínitmí^
líifolíszanifizIiquírícía: radícum fpargí & tamarífci
af. 5i. folíos fenz.05.5.zinciberís. 5.5. omnía con
tundantut eroffo modo & bulíantur ítófib.ií. aqua
adconfumatíonem tertia partís coletür & colatum
- dulcoretut cus fufficiéti zucaro et fat potus mane
& fero tepíde fumendus prp qualibet uícef quátíta
tc medií cíphi.quo potu confumpto fequentes pillu
1x círca medíus noctis exibeatur. Recipe maffe píl^
Tularum fetídatum : maífe píllularum aggregatiua^
rum afi.5.quíinq; pulpegranorum coconidíi nume
to.víi.mifce mallaxando cum fitupo aut potu fupe
tiori:& fiant píllulz .íx. Poftea datur dyacíminum
uel electuaríum ducís pro cofortatíuís;& ungantut.
regiones fplenís uel ínceftínorum. uel renum cü un^ .
guento dyaltez ubídolor expoftulat & fummü erít 3
temedíum; ^^ 5:59 1123 201a 3 Cop |
^t X n 190; 11fi9].
! 3 3l | ;9if5 /22D € UU.
L4 di $14 jo Ghi
Xi SN
&LPapauer frioidü & ficcü i fecüdo.f.albü., fed papa
uernierü € frícídü íntertío. Auicenna.Semé papa^
^ uetis medicínz cópetít notáter albü & femen papa
: ueris nieti no debet darí quía magís mortificat. uír " e D.
$omn4 |
ul coe PAPAVERdgi-! o
'tuté hétínducendí fomnü. fiat emplaftrü ex femine
papaue.& lacthee mulíerís & albumís ouí círca té
pota. & qdà dát puerís pulueres papaue.albí cü Ia»
&c ut eo melíus dormíáat,& feme papa,ucl i fa here
3
fm
dn
iua defun battíta coleo rof & fappona£ aut lígatur apofte^
Jen upmni. Tmati calído ín príncípio fimiliter ualet contra cale^
| ! .., factionem epatís[Et oleü uíolag: cü femine papaue
9»e me" ísalbi conficiat & indefpía dorfí ungatur febríci^
*bós- - : tantíbus:ideoualetcontra ficcitaté membrorum ut
— fethíca &íalíís febribus. Itécontrá ficcítaté pecto
: rís & confumptioné rnémbros: cofert dyapapauet.
uel confícíatut electüaríü ex fucco iquiríciz:gumi
atabící:dragantí.anili & femínís papauere albi iux»
ta quantitaté alíos; & cofíciautur cum firupo de pa
pauere & fiat electuaríum quod ualet tabefactís &
exíccatis feu ethícís ut fupra. Item fi caput laue£ cü
decoctíone femínís papauere & radíce eíus índucit
fomnü i febríbus acutis i quíbus ínftantía uígílíarü
alfitít. [té ex fucco papauere maríní fít opía quod
€frígídü ín quarto gradu & ficcü Ítertío.Ité oía pa^
pauera ín fíeura folios; conueniüt:fed dífferütí flo
ríbus:quía alíquod papauer.f.albü hét floré albus.
& papauer rubeü habet floré rubeü.& papauer cor.
nutü gerít loréglaacü. Et ofa papauera ppducüt fe
men nígrü prxter papauer albü qd hétfemenalbü,
Et ex facco papauere nígrí fít opium forte.Item el^ 3
líxatura papauerci cíbís fomnü índucít. Et folía pa
. pauerís cü aceto exhíbíta rumoré tollüt, & igné fa»
^7 * rüextíngunt & maxime doloréauferüt ab extra ap
-.— "plícádo:Ettulfim mítígat & fluxü uéttís abfcíndit
et frainü bibit líraroícos facit et occídít doloré ca»
spítís ccauríum cum croco raíxtus fedat. Pandecta,
Jl D
IM
e
EC Y M.
KG A.
9 f 4 AN
A. PER.
1 ie
sg
mt r3 VE
: Ui
T rr
i ^ ^ *s : F E :
)— : ; s A
^ ; AT T
^ s A ? ) Y
* 1 X p
nn : i ee Xs ^k iJ
p. n ^
95 53119 umooBORMLMS« i254
€ Populus eft arbor cuíus compléxio eft compofita
ex fabftantía aquea & terrea fubtilí:proptet hoc ac:
cídít q; eíus uirtus eft compofita. Eft uín& decoctio^
nís corticis eius confert fciatícz & diftillatíoni uri
nz.Etdícítur q; prohibet conceeptíonem quando bá. —
bítur de radíce eius: & dícitur quando potat de fo»
líís populi ídem facít poft mundificatíoné menftruo
tum:& fuccus folíorum populi quando diftíllanus i —
autem tepide confert doloribus eius ; It&ab ifta at2
bore fluit refína.& hec réfína à dyafcoríde & ab alíís
medícínalís iudícatur . & fanguinem (tríngít: fudo^
|»... ges & alíos fluxos noxíos compefcít. Ex cis quídam
F- —— fumítatibus ante productionem folíorum folet fieri
| unguentum idus i & calorís mitíga^
tíuum & fomni prouocatíuum. Ethoc unguentum
a medícís appellatur unguentum populíon & í mul
tís caufis neceffaríum iudicatur & hoc unguentum
dícítur populíon quía fit dé oculís populí: ualet có
tta calorem febrilem acutum.Ec ualet híís quí dor^
míte nequíunt unctís temporibus & pulfibus & Us
tís manum & pedum, Hoc ídem unguentus cü oleo
rofarum uel uiolarum mixtus & fuper epar ínunctü
calorem mírabilíter collít; & fuper umbilicum un^
. &umfudorem prouocat. Et tale unouentumfiít ifto
i -. modo.Recipe oculorum populílíb.i.fo. papauere
fo.mádra.fo.iufquíamí:folatri: uermícularís. lactu
ca:lemperuíux afi.05. 5. omnía confundantur & bu.
líantur cum uíno ad uíni confumationem poftea có.
prímaturperannum fortí compreílione cuí colato:
adde axunex nouellz porcíne fíne fale quantü ffuf^
fícit & moueaturín patella íuxta ignem ín modutn ..
anguentí & ín uafe reconde, INícolausín audítorío
(ud Dentplor i 0102:225 15cdoTe L1.
^ OPASTINACA SILVESTRIS. .
« Paftinaca (iluefttis .í, daucus afínínus.cutus uir^
tus calefacít & abftergít.prouocaturínam & men» -
ftrua tota herba facit:hoc maxíme uero femé & ra^
. dix.Sed quando ex folíís eíus fit emplaftrum fuper
ulcera qux incípíunt corrodí cum plantagíne con^
uenít ne amplíentur , »qtem quando fit fomentatío
cum folíís paftínacz filueftrís & arthemífíac cus uí^
|. no prouocat menftrua, Et pofttalem purgatíonem
———4q—PPPCHEPCUUONN D FU
2x
f
| - . ' Pbibatutdeuíno decoctionis feminis paftinacz cum
E. .. raáfura eborísfacitad conceptíonem. Vínum etíam
deco&tíonís paftínacx filueftrís 3€ feminís petrofilí^
E ni:fenículi confert ftranguría . Et ualet eius deco^
| &tío folíorum paftínace cum folíís altez & radícus
! | lilii cus butiro ín patella impaftando ín modü eme
L » plaftrí mínerá pectorís ungendo quod ualet í plau^
| refi. Et radíx paftínaca filueftrís ín cíbís fumpta ad
coítum exítat non fortíter & prouocaturínam: fed
paítinaca filueftris minus ualetín cibís.Domeftíca
uero paftínaca nomíne paucía conueníentíor eft ín
cibo qua multum ínflatíuum eftalíquod uentofíta
tís hét ín líbidinofitatís.Semen ergo paftínaca do^
meftíczx ídeft baucia íncitatiuus é ad coítum.Pafti^
naca uero agreftís non ídeo €ínflatíuazideo díureti
. eumé& menftruorum cómotíuum:herba etíam eft
." furmacum dyaforetícum exterius pofitum cum uí^
.. . nococto addíto calamento:eft tamen herba debíli^
| ^ erínomnibus refpectufeminis propter amixtiones
|. - aquofzhumídítátis.Paftínaca uero filueftris forti»
"oteftad omníamurínasautes mouet & menftrua ge .—
|' | .- "wWoecat:& tota quídem herba & maxímefemen & ra^ ——
EL: J^ díx.Q uídamautemfilue(trem paftínacam uocant
| A *daucumfilueftrem.Pandecta radíx paftinacz apen
PE. "fa collo uàlet ad tumorem eíust etíá ferpens non po
t teft nocere deferentí radícem. Macer, H
A
t
E f , ?j yy fs
& P$6e4 8&5. 424549 wa» , wd
s PASTINACA DOMESTICA, |
&LPaftínaca domeftíca.í. baucia calída eftín medío
. fecundi & humída í príncipio eiufdem. Et éduplex
eíus maneríes Ícílícet domeftíca & aereftís.alío no
imíne paftínaca domeftíca baucía appellatur . efuí
plus competit talís paftínaca d medicinz. V írtuteg
babet generandí fanguínem multum & fpíffum.un^
deaugetlíbídínem conualefcentíbus & malancoli»
cís ual; cruda uel cocta comefta, & uírídis maíorís
P
Y s ; 1 s ^3
ARX X ww
eft efficatie.ficca minoris, Fítautem inde uinum c6
ditum ex radícibus ficut de yrínegís ad coítum íncí^
tandum.& ufus radicís generat bonus fanguínem &
multiplícat fperma. ualet díceftíonem bonam pro^
curandam, Et poteft ifto modo ad condíri . Recipe
radícü paftínaca mundatz & coque bene & coctas
mínütimí(cínde & exprime aquam cui addatur mel»
lísconfumptíonem & contínuo moueatur ne adhe^
reat cacubo & círca fínem decoctíonis appone píne
as mundatas.poftea apponas fpecies aromatícas ut
cínamomí:zínciberis: ealanga:macís: nucis mufca.
tc &c.Et ufus fllius condítí uirtutem dígeftíuam mi
ro modo confortat & bonum fanguínem propagat
& multiplicat fperma ; Eodem modo fit conditum
radícum yrínef uel fecacol.Plateatíus.Et paftínaca
domeftica a quibufdam daucus domeftícus appella
tur fiue baucía. Eft autem talís magís dígeftibilís q
. daucus filueftrís quantum'ad radíces, Et radix talís
paftínacz domefticz eft exítatiua ad coítum quia é
uentofitída & calefactiua & humectiua quz tría ut
glurímü concurruntad carnís líbídines.Pandectas
It p |
922, cd yeso
euqios Senda so RD A f aiistoinyb Enos
€R. ofa frigida eft in prímo & fíc. ín fecundo rà: &.
roía uírídis & fícce copetüt ufuí medícine:eligendx:
funt rofz rubecin medicinis. de rof uírídíibus mul»
ta fiunt.f. mel rofarum : zucarum rofarum & multa.
rofarum: firupus rofarum : oleum rof & aqua rofae
rum. Melrofarum fícfít mel defpumetur & coletut:
cuí mífceantur folía rof mínutím íncífa & alíquanz.-
' tulum decoquít. zucasg: rofas: fic fit recipiant folía: e
j pdf E
1
eq
rofa optime contuíTa uel mínutim íncifa & cü zu^
caro albo & foli pütet ;pípfiusfermétatíone, Síru^
pus rofag: fic fit. ce. fucci rofas; cü zucaro albo mí
Ácea£penesíoné coquédo ut decet & coueníéter da
flegmatícís: melan. & cole.debílítatís pp diffolutío
né fpírítuü. Ad ídé ualet zucag: rofag; notáter cole;
f; legmaticis dat mulfa ex aqua & melle rofa; fca;
uel da£ mel rofag; cá aqua decoctíonís femís fe. fleo
maticis ad müdificandü ftoachü afuís hüoríbus.zu
cag; rofag; hét uírtuté coftringédi & cofortádí io ua
let diflinterícís & lfenterícís feu dyaricis & i calí ca^
fu miícea£ pag; mafticís p cofolídatíone ulceratíonís
Íteftínos; qd ut plurímü cofequí£ dilTintería.Cófert
ét zucag: rof cotra uomítü cü aqua pluuíalí . Cotra
fincopím & cordíacá palfioné qu fit ex calefactíce
uel zucag: rofag;. Itécótra calefactioné epatís & do
loré capítís fíat iunctio regionis epatis cü. oleo rofa
rus uel frons uel tépora ungan£ jp dolore capítís, 8
fpírítualíü Wu det aqua rofas; ut fírupus rofag:
t
" contra dyaforefím ucl nímius fudoré ungat corpus
cii oleo rófagr mixto:cum puluere fandali rubei uel
albí&c.Etoleumtofam fecundum quo(dan fítem^
endo uds uítríum tofas; & oleo & 'aciunt bulíreí
caldaro aqua pleno.Itécontra corofioné orís ualet -
mel rofas; cái aqua rofag; míxtum et clptra fíncopí;
. etcotdíacá paíIiones deturaquáa rof ín potu et faci^ |
— *esirrorétut. Etin colíríis oculoram miícetur, Sera.
» pio;Pandecta;Auícenna deuíribus cordis...
CEI-t
& R affanus calídus eft & fíccus ín fecundo eradu; — «
R.adixautes eíus magís competítufuí medícinz && ^ —— —
uírídis magís d ficca habet autem uírtutemínciden ^^ o9 ———
di& dilioloendi .&exeofitoximelhocmodo.R as »
díx confundagf & mítracur ín aceto ad tres díes po di3 ai 1E
ftea alíquantulüm bulíatur & colaturz deturmele/
Aís fufficíentía.tale oxímel ualet contra quartanam gum;
& quotídíanas, Sed fi prdícte colaturz: mifceatur Quat d
T 929
pii
X wc 8.
* SUM atu
! j SANE a) ^ e$.»5
aa; zucarum fitfirupus conueniens contta quotidíaná
ex llegmatefalío uel contratertíanam notam.í.íma4
B 6. . puram.f.míxtam ex colera & flegma: Item fi fríoidi
Humirtes fà h
r- t^*
'" 1 fq |
e
umorces fint índígefti i ftomacho radíces raffani ín
fufas ín aceto & parü mellís comedat patíens ad fa»
turítatem poft bibat aquá calídam & diítís ín ore
míífis uel pennaín oleo ínfüncta uomítus prouoce
| tur. Et ipfa herba ín uíno cocta & abfintheo & oleo
Phuricits pleni cathaplafmata regioní fplenís ualet contra duricies
| i^ — eius. uel cathaplafmetur pectíni foluít (trangurías
9n & dífluríá Platearíus.Et fuccus raffani uel aqua de
Dus: coctíonís raffaní cum cerufa & parum mellís rofa»
palet! ram cófert lentígínibusfacíei & omní líuorí eíus fa
E cíem nde abluendo.Item raffanus quando comedí
pue vorn tur generat uentofítates & facít eructuare & prouo
cat urinam & calefacit, Et quando comedítur ante
S
^
i
In ubt d cibum ímpellít cíbum ad fuperíora & non facit ci^
| d; Jimi. bum defcendete ad fundum ftomachí,.& ppter hác
| caufam quádo fumitur ante cibum prouocat uomi»
tutn.Ec quando fumitur poft cibum mollít uentres
4 &iuuatcibumad defcendendum.Et quando deco
4 TiJ]tfi *. Gítur radíx raffaní ín cíbís confert tuffi & humor
| hurt 99?" bus oroflis congtegatis ín pectore.Et eft coueníens
12r an cída, Et quando fuccus eíus
yávip Atf- $5 ydropifi de caufa frí 1
doséale /mifcetur cum farína loli facít nafcí pállos ín alopí^
| cR . . Cía. Etgareatifmus ex eo factusrefoluít fquínantí»
ljsoapemiewie 00m
rURSS
X i
e de
dnd OMEN e E
«ER. adix calida eft & fícca ín tertio oradu « & efl her
*
bafis
Jim
il M
ba cuíus radíx (ímili modoappellatur;&radíxufuí ^^
medícínz competít.Et radix raffaní domeflící fímí»
. fem habet uirtutem raffani í capitulo pracedentí 86. —
confert contra eafdem caufas & eodem modo fed nó
adeo efficax. Platearíus, Item radíx eíus ualetcon&
067^? -—
Similiter ualet aqua eius calídafumpta prouocádo
ou]
3$ us * ; á ; ^ gs NM. t DS j
tra calculü fe refoluenté:principalr eíus aqua pdeftt & ^ | eA
&-- Y. 4 4
uomítum cum penna uel cum folío quercus.Et rafz
| fanus domeflícus eft radix:fed qd nos uocamus raf?
|. fanum eft raffanusagreftís. Pandecta. Et folía radi?
|." -*"* eisincibisfumpta refiftunt ueneno. Radix etías íe^
funío ftomacho fumpta comefta uel poráta magnus
praftatfanitatísadiutoríum: fed ínflationes facít &
| 707795. - gucuationes fetídas.femen eius urínam mouet:uen :
Cousooss trem mfálaxatdecoctio ením radícís ín cibis ptíficis ias
- prodeft& flegma thoracís purgat. Et decoctío radi
|^ . . éíscum oxímelle fumpta uomitü mouet. cum mel^
|(277'* *' Jemíxta putredinem orís curat abluendo os. Et de^
(Jw faa coctío radícís ín aqua líuoréfacíei tollít & uím fun
Coa (5q0:: gorum uenenofos; compefcít.Semen uero cíus cus
| 4[..," acetococtum & potatum fplenem mínuit.decoctío
RE totíus herba radícís & altez ín modum cathaplaf2
|^ ^ matísydropícísapplicata confert & fpleneticís. Ec
pr ^^"^ Pandecta dícít nosautem expertí fumus de hac plà
PC ta multotiens q; quando coquítur multum cum kí»
E ftordeí donec difloluatur í decoctíoe & deturí potu
D 4 fers, habet magnam efficatíamít erítudínibus pecto^
| Hsantiquisquafiuntabhumoribuseroffis. Itéfeo
Ki -vee . ? men eius confert uenenisfícut teríaca.G R-alís dicit —
"^. . auétotítate Serapionis oj expertusfuit hoc & ínue
4^ c nítuerum q aquaradícis raffani domeftíci fup fÍcot:
(0$. píonemdíftillatauídítipfum ftatim immobilem. 8 -
| ^ déíndeírflatus eft & crepuit permedium,.Serapio. —
fp
h| 4.14
E. wc.
a 5 pitnt $
j à
du S F ^ e c—- dE M. 5 54 4 Ail po 1 di LrÓCWYos0irerey "
: .RV TA.. ;
€ R.uta CTS e & (icca ín tertío o gra.cuíus Ao Mes
( eft. maneries.f. domeftíca & agreftís qua pigamé. édi» ]
cítur. Ec folía & femina competunt ufui medícinzza.
Virtutéhabet díuretícá & dilloluendi & corifumen . .
dí .Puluís ratz cum píretro naribus ínflatus flepma
educit à cerebrum mundificat:ídeo ualet ad a 4 cen ET
tíá & alias dífcrafias cerebrales uícío flegmatís c caue .
fatas ; , Vínum. etiam decoctíonis ru & ponía. &
e Wn
tofmarini ualet ad idem notaántet ad pilentía;Tté ui^
E uo me decoctíonis rut ín potu datü ualet contra de^
peu fectum uílus. Vinum decoctíonís rutz cum píretro
iBemes . A Galetdolorí dentíum abluendo os, Et contra parali
| Pasallis-.— fím membrosr ualet uinum decoctíonís ruta: & ca^
vla s. . ftoríi & herbx paralífís,Item contra ylíacam paffio
np - mem & colícam dalet fuccusruta cum parurn pul»
|. ^. . werisefulx & mellís mutuo mífcendo & detur patíé
| /ens/7747- tín potu, Item contra tenafmonem decoquatur ru»
, ta & taxufbarbatüs ín uíno & oleo & fíat eukacifma
(00 Mfeffío fapertalem decoctíonem calefactam. V ínü
lopilwrio |j], &tiam decoctíonís rutz & abfinthei & cortícís tama.
| T x ephti rifci uel florum genefte confert opílatíoní fplenís &
|" 4 epatis. Etruta &anetum coctaín uino & oleo & ca
«s: thaplafmata pectíní confert firanguríz & díluríze;
Item ad menítrua prouocanda & foctum mortuum
vun & fecandínam educendam detur tríffera magna cus
| ——fuccorute.Item operatur fuccus eíus folus p os da^
pene 7)?" tusaut pelfarízatus cum mírta, Etcontra lípítudí»
|: 497^. nem oculorum & rubedinem puluís thucía cá fuc»
H id 2- co rute confícíatur, Contra uenenum bibítum uinü
| vo9't15 5 rutz bibatur.Et contra morfum anímalíum ueneno
lov — forumualetrutaemplaftrata morfui.Etfí quís fue»
|«"e7w"^- — pittotuscírcundatus ruta uírídí fecure poteft acce»
|. $ detread bafilífcum interficíendum. Serapio auctorí
cu ud 7 tate Dyafcorídis rutaeftde rebus conferentíbusi»
l Hie /(j,, Hatíonbus & aentofitatíbus & ípía extínguitlibio
-40i, "dinem &etíam prouocatíua urínz G menftruoga.
N.
-
* ui
&c 2:
: ^
à ;
p i
* i
$1 ; ;
hi
m
cai
?
4 3 | $3 7 ORA
NN y
Sw OOROSMARINVS, o5
€ R ofmatínus calídus & fíccus, & eft frutek cuius
excelfusí qualitatibus per Platearíum non determí
natuf, Sed Pandecta autoritate mefue eft ca. & fic.
ítertío oradu, & efus funt plures fpecíes . Etuírtus
omni f
tategra(la, Emplaftrum factum exfolíis tofmar .&
pecierum éfímilis ex hoc qp refoluít: molli
fícat : abftergít & incídit . Et fuccuseius cumaqua ..
mellís curatobícurítatem uífus quz fítex humidi — '
"W
h.
$s i MAE.
Í
I
TUS MAMMDPRUMMANUMNELUUNSY S OCOMRERNEERERORREES VINE VENERE EN TUE EL
fucci plantaginis cófert fluxui fanguinis emotoida»
rum, & ídem fedat ad apoftemata calída aní & exte»
nuàt emoroídas egredientes et maturat fcro/ulas et
apoftemata difficilis maturationís addíta radíce al^
tex. Et udínum decoctíonis foliorum rofmaríni cum
fcolopendría & boragíne confert yéterícíz, & quá»
dofumiturín potu cum dlica i parítáría con»
fert torfionibus uentrís. Et uínum decoctíonis eius
& femínus feniculi & petrofiliní & arthemífig pdeft
. uríná & menftrua puocando.Et fuccus efus expref^
. fus cá aqua fenículi cü thucía mifcendo fit índe co»
líríá qd acuit uífum.Erfemen efus qi fumit ín potu
facit íde3. Et quando decoquit ípfa tota herba rof»
maríni cum calamento i uíno € oleo & ungatur ín»
de corpas ;puocat fudorem.& fic conferti ydropíft.
Ecuínum decoctíonís rofmaríni € rutx ualet Í epí^
: lentía addíto parum píperis.Et puluís rofmaríni cá
farína lolíí uel furfurís cum fucco ebulí & parüace
tí mifcendo ualet ín podagra. & quando abluítur ca
put cus aqua décoctionís rofmaríni & maíoranz &
"Horü flícados confert cerebro & dolorí capitis. Co
— "trafincopím detur dyanthos cum uíno decoctíonis
',- *£ofmaríni, Contra humíditaté uu& uinü decoctío^
mis eius garoaríizetur cái parüm pítetrí. Contra do2
—- orem íínteflinorum ex uentofitate decir uínü deco
^," etiónísefus& címíni . Ad men(ítnia proiiocanda &
, ád conceptionem fíat fomentum círca pudenda cü
áqua decoctionis eius &'mellílx.Serapío,
eh
x0qiigt acis qoi Bella angoo ce : à
KR apacalídaín fecundo & humida ín prímo.mula
tum plus alíís herbís nutrít.durz tamé eft digeftio^
nís.inollem & ínflatam facit carnem propter fuí ué
tofitatem & inflatíonem ídeo augmentat fperma à
rouocat coítum.Et quanto magís decoquantur &
. melíüs nutriunt. & nocumentum earu5 aufertur &
. decoquídebent cum carne pínguíum.|tem podagri
- cí & attetíci fí fomententur in earu5 decoctione do^
P d
3 P
ai i . à :
TITTXEZSEPN ,/
7 E11 ,; Pg P
A »": *
loremfedant. Et uínum decoctíonisfemínis rapard
domeftícarum ualet contta ferpentís morfum et ta^
leuínumíllínitum fuper morfum ferpentís prodeft.
Item rapa ínflat et femenfeu fperma ín homíne gene
rat.|tem duz fant fpecíes raparus fcilícet'domeftí2
ca qux fuperíus dícta eft. & agreftís quac uocatur ra
pola fecundum Pandecta : cuíus fuccus mirabiliter
herpetibus et fiftulísipofítus medetur. et femé cíus
ct ceríaca uenenís, I apzcoctz et comeftz nutrí^
unt et generant uentofitates et íncítantad líbidínes
et augent ín fpermate, Et decoctío raparum applíca .
ta fuper podaegram et fuper fcílluras qua fiunta frí^
gore confert eis, Et quando fít emplaftrum cum ra^
a contríta cü fucco ebulífacítad idem , Et quando
É dins: rapa una ad cuíus cauatur amponatur cera
líquacfactá cum oleo rofarum & ponítur fuper cíne
res calídos & calefíat multum confert fcífluris quac
fiunt a frígore. Item folía raparum cocta cü petro
filíno & fenículo & boragíne infure carníum & co^
medantur prouocant urínam,Item femen rapx po^
nitur ín confectíoníbus teríacarum qux fiunt cona
tra uenena , € femen rapz agreftís adminíftraturín
medícinís qua mundificant facem corporis fcílícet
cum farína lupínorum & cerufa ín aqua. mífcendoe-
Eceftalías fpecíesrapz quz parue quando comedí
tur genetat inflatíones,& eíus nutrímentus eftmí^
nusalteríusrapse.Serapío, ^ 05007 opos
35d | R.IBES. uo
€ Ribes eft frígída & ficca ín fecundo gradu. & eft
frutex cuíus fructus eft rubeus & dulcis. Cus aceto
fitate & ftiptícitate. & ex hoc cotíngit g ínfrieidat
ftomachum & abfcíndít fluxum uentrísszuomítus &
fitím. & rob efus.t;fuccus efus confert cordiacis &
uomituí & fluxuí quí fiunt a colera.et prouocat ap
etítum cibi fua frígídítate. et fuccus eius exprimi»
tur ex fructíbus quando terunt et coquítur exprefe
ORETEVEST C BEA T NETS UU CS RE TR PI SM QU TES ERR TAM IR NITET STEREDRUR TY NA.
&-
futa ílla donec habeat fubftantíá et talís fuccus ab»
fcíndít fitím qux accidit a caliditate eta colera. Ec
confert morbillis et bothar quz fiunt ín corpore fi»
cut funt uaríale cum fimilibus. Et modusfírupí eius
eft (ícut firupus de berbetís. et eft frioídus et ficcus
quí poteft ífto modo fieri. R.ecípe fucci ríbes lib.i -
. fucci boragínís quat.líb. femínis plantagínis: femi
——
nís cítoniorum af1.5.íí. cum parum acetí ad confuz
matíonem tertíz partís et colaturz addatur zucari
albí quod fufficit pro dulcoratíoe et fiat firupus có
ueníens calorífebrilí et fluxuí uentris ex colera; ua
let etíam contra peftilentíam cum aqua acetofe ex^
híbédo et fitím extínguít. Et ftupefacít dentes eíus
faccus or exhibitus. Et fuccus ríbes cum aqua plá
tacínís potatus coófert emoroídibus et ebríetati. 5e
rapío ct Pandecta autoritate raf ,ríbes eft fríoída et
fícca ftrínoit uentrem. et ídem auctorítate Mefue:
frioída eft et ficca ífecando eradu rob eíus.t.fuccus
fructuus. I ibes eft ficut tob acetofítatís cítri calo»
rem coletz ct exaberantíam fanguínis extíngui, Et
ualecapoftematibus peftíferísfeu peftilentiz, 1tes
fuccus ribescá puluere thucíz míxrus acuít uífum
.— "etas fuccus eíus ualet dolorí capítís ex frípíditate;
| j n VaBATTELUHORVIM !
€ R.ubeatintorum eft calída & fíccaínfecundofec —
dum plures autores. Sed fecundum Auerroím ícol
líget ca.de rubeatinos: calídum eft & fíccum ítertío
gradu.Et eft duplex.f. domeftíca & filueftrís uf mas
Tor & mínor.Maíor eft qua maíor habet folía;míor .
qua. minora het folía & mínorís uirtutis. hét uirtus -
tem confortandi fua pontícítate & díuretíca eft fua /. AY
arius ontta debílítatem ftomachí & epatís
156 IN
ex relaxatione detur uinum decoctionis efus & ma^
ftícís, Valet etíam emplaftrum fuper ftomachü fa^
. €um ex puluere radícís rubez tínctorum & pulue
re galanox & maftíce & oleo & cera ad méftrua p
uocanda & faetum mortuum & fecundínam educen
dam confundatur radix rubez tínctorum cum mel»
le ungatur & cus fcámonea femper ungatuti& fíant
Índe peflaría & ímíttatur matrící & ualebít ad prz»
dicta.Item aqua decoctíonís eíus fi caput índe aba
luatur reddít capillos rubeos. Q' uídam propínant
radíces rubex tíncture puluerízatas cum mellícra4
to fcíatícís necnon paralíticis,Succus eíüs auribus
infufus dolorem auríum mítieat cum fulphure míx
tus.Pandecta,V írtus etíam radícís rabezx tínctorü
mundifícat epar & fplenem & aperit opílatíoné eo^
rum X prouocat menftrua & urínam eroflam pro»
uocatíone fortí, & abftergít abfterfione temperata
omnía quz índígent abfterfione.ídeo confert mor»
hez albe puluis radícís eíus cum puluere aloepa^
tící & fuccoallef & parum inellisínde'ungédo mor
phéarn.Et radíx huius herba eft rubea ficut appel^
, latur. & habet uírtaté prouocandí urínam;Et quá^
do bíbi£ fuccus radícís cum mellícrato confert ycte
tícieÍcíatící & parali(i & facít míngere urínam mul
tum eroffas & fortaílis facít míngere fanguiné ídeo
ualet mífcere maftícem.Serapío cap.eodem,
| toro OBATRMM. 706 un - NE
&LSolatrum eft fíccum infecundo., etfunt quattuor $1
fpecíes . una earum comedítur alícuero non. etilla
quz comedítur eft domeftíca et herba non magna.
habensramulos plurímos et folía eíus nigra fimilía : SN
folíísbafelíconís et habet femen rotundum cuíus co o
lor eft uírídís ecníger:fed quádo matüra&fítrubeus — V
etc quádo francítur ínuenítur in eo humídítasmulta.
et granula funt femína eíus et fapor eíus eft flíptícus - If EN
q ii
wet
—
& eft cópofítus ex uirtutibus cópofitís uult fínuere.
Serapío qaíeo funt dua fubftátiz.f. terrea & aquo
fa, Ecqü ficemplaftrum ex folíísfolatri & lappacío
acuto cü aceto & fale factum refoluitapoftemata &
curat fcabíé ulcerofam & pruritü efus, Et ídes ualet
ínflationi ftomachí.& fuccus folatrí ual5 doloríbus
capitis ex caufa calída ab extra applícádo.Et fuccus
eius mífceat cus cerufa & lítareiro & oleo rofas;'&
pag acetí cófert erífipíle & alíisapoftematíbus mul
tum ífenítís.& qü ídem mífcet cum pane ualet fcabí
ei ulcerofx. & quando fit peflaríü cüfucco folatrí &
plantagínís & puluere bolíarmení cofert curfuí hu»
miditatum matricis.Et cü fucco folatri & fucco fco»
lopendríx cum zucaro fit fírupus cum clarífícatío^
ne cuí addendo reubarbag; & maxíme confert! opila
tíoni fplenís & epatís, Vel quíd melíus eft. R ecípe
fuccífolatri.05.5.reubat.5.1.fpecíe.3.5. zucarí.65«
»$.terenda terantut & tepíde ammíní(tret . Et con»
tra calída apoftemata ftomachí uel epatís uel inte
ftínog: confert fuccus folatrí cum aqua ordeí & mul
tü approbat .Idem ualet contra calefactíoné epatís.
pecia panni itíncta in fucco eíus fxpe applícata rea:
gfoní epatís pdeft, Idéfíat cotra colíca & podagrá.:
uel ipfa herba tríta cá oleo uel aquarofas; defuper.
ponatur.contra calída apoftemata ín principio con.
fert folatrum cítaceto contrítum pro repercuflione:
& folatrus raro pro alímentofumit fed ut medícína
gratía ínfríoídationis.Pandecta,.Serapío.&c.
ADS i.
Jo X910.
: ^ dd » s :
€ t!2rt9
*
ag pg
*. 4 "Fx ^
irn
p s
ebE 3i ONENN
£inoD05tioul ordgNt
E E T
dem so. PoE9 cona Fr tho e yc 343
2310. £3 A2 vi UCTERAIS »-
»
VU EUOBDNES
430 t o2ligune oliife
& T !
bo sidosieti ol
* & €
102 dib»sq rt rte t: yz Suus à
"Marr ex ux *4 Vbpithum, pp: $ de B G3WRWA AERA feas ud
$1703 J^. NGIIBSIMBdid 2h ill 3 I psu
ues aus it : AA o o C s pon e
isl 8ngt oup Supe tot 394a er9* 56] 35.9704
Peufists monouic d AMAA s trot
&OIIIRUSIOG 1 PME ARINAEANMTI A5 c ;
^
KS pinachía eft frígída & humída (fine prímí gra»
rx
-" : x
;
:
dus.Leiiíte habet uentrem & confert dolorí pecto^
sisBigialfaanis & doloríbus quí fíüta colera & fan
guíne,Etfiutrímentum attríplícís & € operatío fpí
nachíx prope operatíoné attríplícís & ín ipfis € uir
tus abíterítua:lauatiua.& uincunt coleram & come
dunturín oleríbus uel bulíantur cum carnibus re^
centibus: Conferunt etíá doloribus doift uítiofanz
p: unie sa d M
e eri tr tt.
pu & eftlenitiua uentrís, & fortaffe teftríneunt
ercus a íute eotum ergo auferatur fpínachiz a fu
tefuo & fi comedantur conferantanelitui & pecto
ri & pulmoní calído.Ttem fpinachia íngtedítur opa
tímum genus olerum tempore conftípationis uena
ttis quod notáter poteft fumi tempore zxftatís & fit
ifto modo. R.ecípe fpínachíac & blítu$ & triplex 8
lactuce: borago quz omnía bulíantut míxíme í íu»
recarníum recentium & multum confetunt ad prae
dícta accídentía,Sed ubi eft maíor íntentío ínfrioi»
datíonis ín corpore exuberanter calido poffunt ad^
di portulace.& ubi eft maior intentio lubrícationis
przcípue ín corpore multitu conftípato ex calore
addatur mercurialís cá uuís paffulis. In hyeme ue»
ro conferunt olera facta ex naftrutío aquatíco : pe^
trofilíno & urtíca mínorí et fenículo et fpfachía qd?
omní tempore poteft fumi et nunquam expedit cor
pori temperato g» herba crudz fnmantur exceptis.
. lactucíset portulacíset boragíne temporibus fer^
uidisad cópefcendum faneuínis feruorem et eftua^
tíonem ín ftomacho et epate.Et frequens ufusolesgz
non confert ut patet per Auefroim .v; collíget;om
- nía olera generant melancolíam dempta lactuca et
boraeíne. TUN HIIS UH Lm
SU ANE IERI E. ETIAIN ERAT TL CES
: *
IW 4 ;
o8 c Ads CXXIIII
Y
UJ
E $4
uc
$4 3
SEE pai ) SILERMONTANVM
& Siletmontanum ideft fífelíos calídum& ficcumt
finefecundt gradus fecundum Pandectam & Auicé
nami irtutem habet íncídendí humores flegmatí^ -
cos uifcofos & congelatos. & ppter hocaperit uías
omnes & canales opílatíones € prouocat urínas &
menfítrua. Et confert afmatí & omnibus xgrítudini^
bus flegmatícís, Et femen filerí(montani ponitur ín
medícinís, V irtutem habet diuretícam&RV inum de^
9€2504^^59
q 1111
-
' AIJAG.4w
coctíonís feminis eius confett contra ftranguría; &
diffuríam & contra opilationes fplenís & epatis:re^
num & uefícal[Et puluis fétinis fileos cum fíicubus
fíccísmíixtus cófert ad fdemWI'utmieatio etíam facta
cum herba filerís montani & abrotano menftrua p»
uocat & ualet contra ftranguríam & diffuríam.ipfa
herbz ín uíno coctz pectíni emplaftrataftranguría -
foluídfÉt uínum decoctíonis filerís montaní & radí^
cs yreos confertin afmate & epilentía; Et Serapio
auctoritate Dyafcoríde&V irtus eius eft calefactíua
Ícilícet radícís efus & feminis. Et quando fumitur ui
num decoctionís efus prouocat utinam & coartatio
níanhelitus cofert & faffocationi matrícís. & ín p^
uocando menítruum expellít factum & ídem etíam
- confert tuffi antiqua & debilítati dígeftíonis & tor
fionibusuentrís & debilítati epatis quando fumi
tur ex femíne eíus aut radice efus inuíno & pípere
praferuat & defendít hominem a frígore aerís.& p»
pter hoc confett ítínerantíbus ín hyemef& quando
homínes et alíá'aialia.dehác planta comedunt tem^
pore coitüg eoru5 confert eís flatimadipraenandü:
Pandécta.Serapío, A uicenn 1um decoctionis
radícís eius etfemínis confert ín dolorem dorf. Ec
aqua decoctíonis eius et rofatum ualetiníoda ideft
4- : 4.7 d i: : E : 2
dolose capitis: 2:5 X aogonin'ioo e»lgre2 36 22 nien
«inipuditeh spl o MN Werrilp 3151 o2 3:1] .£xillgorr
ngo Hif enc
» $ jJ Li &
NLIS
A om
sip :ebicdisn sS HNAPISQCL sob Basrorel 7000
& Sinapis eft calída etfícca ín quarto gradu. Et eíus E
düplex eft fpecies. unaécuiusfemínaexteríus funt — — —
fub nfora:ínteríus ueroalba.Alía cuíus femína exte |
ríus funtalba et habent unam uírtuté fed prima fpe
cies eftacatíor fecunda, Eteftelícendus illud quod
nofi éftüíthís fíécam Recéxtenuatum etfít granum.
groffum et frangítur eft album.V írtus folíorum e
ulceratíua propter hoc pungít multum quando tee
ritur et mifcetut cü tadice enulx puluerizata et di?
míttatur p horá et cofertfcíatícx ulcerofz. Et quá»
do mífcetur cus oleo laurí et índelínitur fcabíes ul^
cerofa fanat eam.et ídem cófert dolorí fplenís et au^
fert etíam maculasunguíum, Et quando radíx cíus
fufpendítur collo pacientíum dolorem dentíum p^
deít.Et habetetíá uirtutes attrahendí & confumedi
fuperfluicatescerebrí quando maftícat uel fíat ar^
garíímus cii puluere eius & piretri & zínciberís a&,
ondere cum melle rofarum & aqua plantagínis mí
Ícendo. Idem confett apoftemati orís & ín cafu ual
ux, Et quando fit ex femíne fínapís & uítello ouí pa
ru5falís uneuentü ualet ad fcrofulas. Et puluís eius
mixtus cum zíncibere naribus appofitus caufat fter
nutatíoné & ualet ín epilentía & litarcía.quía exítat
eos talía patíentes, Etíam quando fit emplaftrus ex
eofemíne rutz & eíus oleo confert ín lítareía capiti
applícando:pílís príus abrafis,Et femen finapís cus
fucco abrotaní míxtus ualet ad alopícíam & ad do^
.. letesantíquos .f. fplenís & fcíatica paflionís: quía
trahít materíá ad exteríora & confumít eam. Et quá
do mífcetur efus femen cum cerufa & melle 3; aqua
dí(folutíonís furfurís trítící mundificat ficíef macur
. ]as.Etfemen eíus coctum cum aceto ualet ad fcabié
ulceratam.Et aqua decoctíonís eíus ualet febribus |
períotícísfiue ínterpellatís.Pandecta. Auícenna,
MONET SENSN SRI UIT D AR
1 P P h T X
sIro eimsioa BSOSMIINAINEVM,. asus
— «t Squínantus dicitur palea camellos;: quía camel^
. Yea herbá comedunt calidum & fíccü infcdo.Pá^
decta & Auícenna. f arabía reperít.Elieendüéfube — —
- albídum & quod dug exíftít circa ftípitem abícia£z
- N'irtátem habet purgandí llegma princípaliter non
qd' perfe ponítur fed cá purgantíbus flegma ut po^
lipodío efula &c. In ípfo eft ftíptícítas quare'co.ert
ín fluxufanguínis ínteftínog renum, Et quando bíe
m
bítut aínum decoctionís efus cum polipodio & fuc
cofumíterrz cum zucaro mífcendo confert ín ydro -
ífi de fríoída caufa, Ec uínum decoctíonís efus cus
- pípereualetínfpafmo & dolore lacertorü. Confert
etíáín dolorematrícís uicio eius nímix lubricatio^
nis fíat ex ipfo & plantagíne & buría paftoris cá uí»
no eukacífma,Etíquínantum eftberba (rmilís cipes
to & reperítur ín pratís, Et fortaflis ex eo tota het
-baubí nafcí£ & quando defíccatur fit album. Et qd
ex ipfo ammíníiftrat funt folíarflores S:radícés. A ui
cenna dícít g; fquínantum eft duarum fpecies;. una
earum eft quz non habet fructum nígrumfed appa
ret ut cauda equína. Alíud'eft arabicum & eft boní
odorís & eft maíorísefficacíz. Squíndtum ín uíno
decoctum cum arthemífía et cathaplafmatü puden
dís menftrua educít:ftranguríam et dílfurías foluit,
Et prouocat urínam uínum-decoctíonís cíus et fe^
mínís fenículí.et f radíce cíus eftftipticitas et pro^
pter hanc flíptícítatem ammíniftratur ín luxu fan^
uínis, Serapío.Fosetus eft pauég ftiptícitatís cale
factiuus.rüollificatíaus:frangens lapidem apetítíp
uus oríficíoram uenag;.prouocatíuus urínat et m&z
| ftiaorum et refolüícínflationes.et conferrfputo fan
quíhnís et dolori ftomachí. Et oleüfquináti. prodeft
A prarítu.Auícenna;Squinantum eft (típtícum qua
propter confertefus losfluxui fanguinis undectinz
quet; Pardecta. ,41 H9 olei t 225 &1uls oiboqil -
C
., CXXVI
3
Ay
am
^ :
P e!
-
Af ()3 P |
|
|-xdoxm SERDBBINEARIA: c]
K Serpétaría.i.dragütea maíor ca.& fic.herba € cu^
fus radixufuí medicíc copetit exceffus eius no deter
mínat ab autoríbus.Sera.f5 Pan.auctoritate.Sera; -
ca.de luff.i. draguntez dícít q; draguntea eft maíor
& minor, Maíor eft qu uocat ferpéraría quía habs
ueftíoía ín modü ferpentís uel quía uenenü ferpen4
tís fugat.Sed mínor eft illa qua uocat aaron : & eft
ílla qua hét folía plana, Pandecta etíá auctorítate,
N
Galie.vii.fim.ca.de ferpétatia.fubflátia radicis etas
fubtílior éfubftátía radícís aaron & ín fapore eíusé
acuítas & amarítudo & füiptícítas pauca. & é calídü
& ficcü ín prío. V írtuté hét díffoluédí & mundífícá
. dí;Etfuccus cíus míxtuscü aqua tofag; € ci parum
cerufz & ín fole temperet & índe facíes perungatur
. ípfa.n.clará reddít & pannü eíus deponit. Et pdeft
fiftulz puluís radícis eíus conficíat cumfapone &
fíftulz imponat foramen eíus dílatat íntantus q» os
fractum feu putrefactü extrahí poffit. Item confert
etiam cancrum ífto modo, Recipe puluerís ferpen^
taríz duas partes & tertíá partem calcís uíux mífce
antur cü pas uíni uel aceti ín modü pafta í tefta fu^
per carbone exícce£ & puluís índe factus cácro fup
ponat cácrü corrodítmüdifrcat & curat, Ad apofte
ma maturádü & rümpédü & ad méftrua puocádum
folía uírída cá oleo cocta cathaplafment fup apofte
mata.et fuppofitoríü ide factü puocat méftrua. Ser
—pentía hét quídé aliqdfímile aaron tà ín ind Íra
| ... dícefed acrius eft eo et amaríusídeo magis calefa^
P étínü.Et radíx eius expurgat uífcera oía eroflos hu.
mores et fíícos fübtilíat: ideo uinü decoctionís eius:
etícolopédríz mundiíficat et aperít opílatíones fple:
nís et epatís et renum ga fubtílíat humores groflos,.
Pádecta.Sed Albertus de uirtutibus herbas: dícít, .
ferpentaría cü trífolío ínhumata generat ferpétes ru:
| ^ .beosectuirídesdequibusfiat puluis et ponat ínlá^
n" padeardentesuidebitur copíaferpentum, 57
STQe!
-—
M TREO COMETE RUE E
: .. CXXVIH |
y
ein i aT M ors
voondpog 0 SAEIRIONG oz
KLSatírió.í.teftículus/uulpísé calídus et humídus
in prímo .habet folía fímilía folíís albí et etíá ínflo»
tíbus conuenit.et quod de ipfa ammiíniltratur é ta^
díx quz dulcís eft.et ín humiditate eíus eft ínflatío:
fuperfluus gratía cuíus íncitat ad líbídínem.Et uí^
num decoctionís radicis cíus íncítat ad libidine. Et
tadíx eiuselíxata cum carnibus recétibus uel affa
ta magís cóuenit ad carnis líbídíné, et Dyafcorídes
"deae:
i
oar:
| oYC
| Lx» 2
AIDE
/ : 1] d ; , A ^ ^
llLesórt vt". membtísneraofis.Pandecta auctorítate Auicenne,
dicit capitulo orchís.1.fatíríon; quod fi uit comedat
Ec maiorem partes radícís fatiríonis generat maículos,
Br & (í mínorem parté generat foemi; Et mulíeres par
| tíum Italíz dant eam radicem tríam cü lacte caprí^
E. 4^. moadíncitandumlibídíné, V irtus etias radicis eius
|^ 719^? eftquzrefoluít apoftemata ínflata quádo ponitur
€ 49577" fuperea decoctío radícís cum oleo . Et eíusfuccus
^al coo cammelle rofarü mundificat ulcera fordída & apo^
| ftemata frauduléta putrída curat & erífipilam qua
|l wl. eftdefedatíocutís uícío fanguíníscolericí. eti ípfa
E^ eft (típticitasídeo retínet parum uentré quando bí
bít prxcípuealía eiusfpecíes quz fímílí modo ap^
paret : fed illa fpecies habet florem purpureum. et
illa fpecies tríta cum fale aperít emoroídas.Et quan
do xdimíoirata ficca prohíbet dílatíonem ulcerü
et abícindit putredínem eorum et curat ulcera frau
dulenta qux funtín ore.Sed eft alía fpecíes fatírío^
nís qux uocatur palma chriftí cuíus folía funt fimi
lía folíís prímz fpecíeifatíríonisfedfuntgracíliora —
cü nfotís ma culís. quz uenenís refiftit quáfiqs pe^
Znesfe habuerit a malefícíis etuenenís fecutus erít;
Pandeéta.Et ílla fpecíes eft calída etficca ínfecun»
'do.et eft cí propríeras mundificandí cuté et confert
/
$ ki 4 ii í
&.f
4
*$3
e
e í 3
"e — PE RS
£2 -- V. ak
P
—
-
^el s
(s SCICADOSCITRINVM,
MeL Scicadofcítrinum eft abfintheum marinum calefa —
icin fecundo oradu & deficca íntertío: habens mí»
nutum femenfimíile femíne herba: quz dicitar abro
:tani.& eft plena femíne & habet folía flrícta & non
'eft ita amara ficuc abfíntheá & hábet odorem eraué
& non eft tante ftíptícitatís ficut abfintheü:fed uíir^
tus eius eft díuería a uirtute abfínthei. nam eít mala
ftomacho & occídít uermes tuentre plufquá abfino —
£
uut MÀ 9 9 09
wm peg rr
P DUAL
P IY.UMPTO
theum quando apponitur extra & quádo recipitur
ab íntra, Et quando fumítur cü melle ínterficít uer2
mes & expellít eos cum láxatíone leni & quando
coquitur cus entibus & bíbitur facit idem. Virtus
etíam fcícadofcitrini eftincifiua refolutiua uentofiz
tatum,Et eíus cinís cum oleo efus uel oleo amigda
líno línítus confert alopicíg.& efus oleum facít na»
fci barbam quz tardatur. Et eíus oleü prohibet her:
oftímenum & carcunculos. Item ob talmíam ua»
Ie uapor decoctíoníscíusíaqua tof & refoluít edz
Confert dífficultatí anhelítus uinum decoctíonis
eius. Item decoctío efus & abfínthei ín aqua & exi»
beatur cum parum mellís extrahit uermes & afcarí
des & ínterfícit eas. Ec uínum decoctionis eius cum
arthemífía & femine petrofilíni prouocat urínam &
menftrua. Et eíus oleum confert frígorí rígorís fe»
brílís pulfuum manuum & pedum ante oram rigo^
rís índe ungendo. Idem oleü confert puncture [cor
píonís aut aliorum anfmalíum uenenoforum., Item -
uinum decoctionís eíus & draganti fpirítualía cale^
facít membra mifcendo cum parum zucarí propter.
eius amarítudínem, Idem ualet contra ftranguríam
& di(luriam & ad opilatíonem fplenís et epatísad»
dendo fcolopendtíam; Item cum ínfírmus furgit ab
infírmítate ad neruorum cofortatíonem ualet aqua
3 à cw wr X » "
decoctíonis eius lauendulz. .
| |
Ie
i Xi V ipi 71
| SCICADOSAR ABICVM.
K Scícadosarabícum eftcalídum & fíccus ín tertio:
radu Pandecta.Sed fecundum Io. mefue capítulo
de fcícadosarabíco eft calídum in prímo etíiccum
ín fecündo.et eft compofitam ex partíbus terreis fri
idís dantibus ei ftipticítatem paucá etex partibus
igneis fubtilíbusa qbus ínfunt eí acuítas & amarítu.
do.fed acuítas plus éfua amarítudíne et amarítudo
plus eft ftíptícitateípfius ppter qd eft fubtilíatíuüs
y
ug ;—-.
[
,
tefolutiuum aperitíuum opilationum: abfterfiuum
& refolutfuum naturx & eft prxferuatiuum prohí^
bensa putrefactíoe,& eft ex parte ftípticítatis pau
cz confortatíuum cordis'& cerebre & neruorum X
uífces;, Et prohíbédum efthabentibus coleram í fto
macho:conturbat.n.eam índucens fítím & uomitü
& eft eftuatíonem laboríofam.Et etia5coletícis ob4
eft.Et eft ex debilíter foluentibus propter. quod mí
fcendum efteí fal cemma aut mírabolaní índí feu ke
bulí magnificant.n. operationem eíus . Et fcícados
. arabícum folutíone educít melancoliam & fleoma,
mundíficat cerebrum & neruos & membra fenfuum
& propríef zgrítudínibus capítís. Effufio flos fcí^
cados arabíci.f.65;$.uel 65.í.in aqua cafeí cum uuís
paffulís addítís mírabolanís nígrísuel kebulís . 5.1í.
| ftecín fufione pernoctemcoletur & colature adda»
: tur dyafeníconísuel dyafenz .5.1. cafT. fíftula. 5.1,
mífce & fíat hauftus conueníens profolutíone hu»
mos: ut fupra. Et fométatio facta ex eo & maíiorana
& fpícaceltíca cam aqua decoctíonis cius:zuellotío:
capitís cófert eerítudinibusfríoídis capitis.Et oleü:
fcícadosara.confortat cerebrüm & neruos € os ca».
lefacít & 'aíuíficat, & euaporatío decoctionis. eius.
aperit opílatíones naríum.Et uínü decoctionis eíus:
& Ícolopendría: cü fquilla eft medícína bona ín opi .
latíonefplenis:epatís & uífcesg: & eft (edatíuum do»
loríslacertog; S neruos; & functurasg: fecundi ome.
nem modum admíniftrationis, Mefue, Serapio,
- A
Jo BRA Cn
€ Spargus calidz & ficca; complexíonis: habet uit
tutemaperitíuam opilatíonü fplenís &'epatís & r€^
nuin.& habct etíam uírtutem abfterfiua'& 'proprie
femen eíüs & radix. Et quando decoquít radix eíus
& bibítur decoctío ipfius cófert flranguríz & ycte
tícia: & fcíatícac paflionibus ín uíno decoquendos
Et quando ex decoctíone eíus cum uíno addíto pí,
retto fit míxtío & inde abluat os confert cotra do» -
29 €
t ííi
WU gos mq um
* s
Au onu Ius uy
lotem dentíá Et quando elixatur una elíxatióc feu
-ebulítíone & comeditirmollít üentrem & prouo^
cat urínam.& quando coquítürín uino prodeft de
coctío eíus$ motfui aninialium uehenoforum. Et fe^
men eíus quando bibitur facit operatfones radicísz
& dícítur qj elíxatura eius occídit canes.& dícüt alí
quí g; quando cornua aríetum fepelíuntur ín terra
nafcuntur índe fparaí.& propríetas eíus eft remoue
te dolorem luniborümiquí lita legmate & uentofi
tate. & etíam remouet dolorem colíce paffíonís. qa
mollíficar uentrem.G fí homo utítur eo multum fa
cít naufeam. Radix & femé fparei funt díuretíca mo
dícum nutrimenti habentes & non bene dígerütur? :
Eft etíá abfterfíue uírtutís nó tamen calefacít mani
fefte nequ ínfrícídat ídeo tamen renum d epatís opi
latíuus eft magís femen. & radíces d herba. Pande2
éta & Serapío.Etfccündum Platearíus fpareus cft
calídus & ficcus íntertio & femen et radíx ufui me^
dícínz competunt.ct extremítatesfpargorum ante
productíonem feminis cum carfiibus elixate.uel cü
fola'aqua ualent contra opílatíóriem fplenís et epa
tis et contra ftranguriameet dilluríácet fimiliter comi
trà dolorem ftomachi ecínteftínórum et cótra ylíaa
cam pa(Iionem. Iteni uniuerfalítér aqua decoctíoa
nis feminis eíusualet ad. pradícta.Ecfemen eíus pet
annum fetuatut; JOCSBOUIOI. 5G 1243 6121.20 7458
X * ow $ * (0 P
d s " c omr9 do oT *. aet (x Dowd ami rs, on 1 Y e xd
a $c "Pytit, 4x b d roro 45r.ft 1
oii c Wd Y 4 244 $4 4X 18 PIOGE NJ SUMA Io4.0 324 Kuod
zt 1 ^ e iat eub umso T ut -de f. wg k oseb des Du s 2e $ A - «s €
*. yr» fo ? E 3 *971£E Pob om. [ERA i ; yaif4r 24904 r o3
12:2 Eo y éd uy a AE E ey uc AS DE iA GRE E Lal dm cub Lu idi d A4 del t ABI e
X j " «
7».
$t et -
ÉL A
^ -
S : co m
E. V * , v» "es : i TIPS f * s 0 UNE
veteres 2:Ü 9» UPOQGSO. Ue peg pp e LA uz. d A 1 e
y, ZARB 4.221] GERI CGITIIOIJ.2Q0 3 5 di» A yr $op4evue
j ass Jw dad wb s
eO gg F-
"-- WW E on
£7 :
*u. E
A s 2S
*
rd dus
wo om
Wo
2 1121753 Ltoih
* C 2
e. €. MS o WS :
x "€ CIO, ÜPYuktrer lE YR prnikbqguceo "ug c9 i d
i 5S BRDIBMIGIIB (B0: 301910
4 xn m ro. -m NN s "A *h T i " !
i1 Ó ;iB DET SA ^SAVMINA :
moro x* S Bu yos SA zs í
KSauinacalida & ficca ín tertío gradu. folum folía. P
medícína competunt, V ínum decoctíonis efus ual, to
. eontra dolorein (tomachi & ínteftínorunr & ylíacac |
| paífíonís & contra ftranguríam. Et auia cocta cum,
- femíneanetí & folüsaltez ín uíno & cathaplafmata.
fuper pectínem ualet contra ftranguríam & díflurí^
am.& inde prouocat urínam fedando dolorem uefí^
ca, Eft ením fauína dyaforetíca & díuretíca fomen»
e. 47€
K.1111
qe P FP *
y "-
bu
tatio ex ea facta ex aqua decoctionis eius uel uino
ualet contra przdícta fcílícet prouocádo urínam &
menftrua & fecandíná educít decocta in oleo.& co^
. tratenafmon ex frígída caufa decoctíoí uíno & ace
to cum taxobarbato mífcendo & fíat eukacifma íd^
'eftíc(fio fuper talem decoctionem & multum uale
bít.Ponítur etíam fauína puluerízata cum fulphu
re & lítargiro & fucco lappací acuti & parum axun
ix porci & fíat unguentum contra fcabíem ulceto
um feu fanfofam. A abot etià5 decoctionis fauine &
bethoníczín uino decoquédo prodeftaduerfus reu
ma frígídum per nares fumendo.Pandecta, Ité uit»
tus etíam eíus difToluit & difpereít putredínem ul^
cerum putredorum malos; corrodentíum antíquo^
rum,& fuccus eius cus melle míxtus mundíficat ul»
cera melancolíca fordida & aufert erifípilam. et pro
| pter caufas fuz fubtilítatís protiocat menftrua plus
omní alía medícifia. Et eiusufus nimíus facít mínge
tefanguínem etínterfícít foetum uíuentem et expel
lítmortuum.Serapío.etfolia eíus contufa cum ace
to prohibet dílatatíóné aleerum cofrodentíüet fe»
dat apoftémáta corroft aa; Et aqua decocti onís eíus:
cum cérufa aüfert líuórem cariset aufert efcaras fa»
,
"rgtyvt ek. 27.6 2 MT ys ^
"d
à i
^e h3132101E 25
*
jx ME
tw OU.
$349 —
pod
f A- t
3 CKETIIACOU 27 : S
«o A-XEO
qe S Ls é "ONVAS X .
S EImid T z. : À
v ) SEMPERVIVA.
€ Semperuiua eftherbafic dícta quía femper uírí^
dís.frígída eft íditertío gradu cus ficcítate pauca.Et.
uirídíseftmultz effícatiz et fmedícínis no ponítug
exíccata( Virtutem habet ínfrígídandí et alterandí
eathaplafmata cum aceto uel agrefta míxta fup mé
bra multus calefacta et apoftemata calída quia ex^
tínguit calorem extraneum et fedat dolorem factus
ex caufa calída cuíuflibet mébrí ín príncipio applí2
m;oT
| : cando etatía repercuffionis iced tse pofimo^
(onmi combadum abfit ínfpi(latido materíam(fG ontra combuftío
| $hó*— — - nemaquz uel íonisfíatunguentüm ex fucco eíus.&
r oleo rof & patus cerz fed nón debet poní ín prímís
tríbus, ed calída ponantur ut fómofítatís fíat euapo
ratío.ufi príusínungamusfapone & fimilibus. poft
tertium uero díes ínungímus unguento ut fupra ad
i líníendumQ[Ttem fuccus femperuíuz uel eíus aqua
in confert fluxuí fanguínís narium ungendo frontem
| natus, — — tempora & guttur & epar mífcendo pas: fandalí ru^
E bei.Et ex experímento habetur q» multum ualet no
tanter lluxuinaríum proueníenti ex ebulítione fan»
i — 4 Sguínísín íuueníbus & epate calefacto([Et func dux
| EUM 58^ fpecies fcilicet maíor qua ut plurímum nafcítur ín
|^"- — ^]ocís edíficatís exlateribus quídam facíunt ea nafcí
'ín domíbus fuís fupra tectü. Sed mínor(cilicet uer^
mícularís nafcít inmurís & ín locis petrofís, & fub»
ftantía efus eftaquofa & fapor eíus ftíptícus((Con»,
2 fertetíá fuccus eius erífipila: & apoftematíbus mul»
| tum calídís quz dilatantur ín corporeltem femper
Inofra due, ida coctacum radíce plantagínís pofita fupra. po
ET dabramcoafert & (edat dolorem eidlitem fuccus cá.
cola Eau áceco confert ín placa fancti antonií. Mas '"5bisup
| À gris
| Afi
LE — 3 Ks : »
Sect 114 B8 4d. pi (OIDQ(DIO UB rfitdv lm
* RE
* - 1 i v » 7
N1ii um4^5iUEL mil) 3:3005i3511:£0135 vs ^ £F dre hun PISTE mon ge ers M
Y 3 : VA mo dw P UM wie iis y842R5as Rad b2i1jo3
& cw «€ gi 4. yu —-—f ze "iudi. 4 » pu , ; t
To iR hé if $2145 LEA es 5.»i ? : : EE 49 Qui SE
5 *i s 244A 4343.8. So 4o wo. E ES o»ig C £1 1 4
an» * o sa $ 1 - .
e.reEToeT 3-6 S am f ?feg £^ MG 2 pdf 5 É ^ » ; *
t4 SbÀI GISTARUIQII S S2: 33 ID TSTIXOS HSIGIROIUSa 11
: 32.5.54 AX s ;
eloig&ds Kolaebérrra * l isÜJ" E & 5 "^ d
áo fESE NEU SGITTACI- fT 234 Pr C4€Wi6] iur f£ :4e cire iw
1 4 á i Kw oS PAR do, Iu ER A e dae Forsan duo epate Fi sl AA
»
i
-
CXXXI |
* e. "Ss à
&. 5o Pec wb ORESQU- — WM RES dpa aou. d, am
L4 2.
vw :
ported
. ts ^ s t v 2
i i » ; ^ gre ra i B m
A Lii a 234 i? ISILS p HE : $ gstE
—M ; P
eiu » d f » /
«Pu oLAA. 3 : is E ee Jod zd i) i / A41 ImÉ 323 E y.
eodf Ia Eno or SQ! NITBENO Go 1: 025. ,
€ Squilla eft calida & ficca tertíoeradu & dícitut ——
éepz murís quilymures ínterfícítcEftenim compo
fíta exieneis partibus ín fuperficíe dantíbusei acuí-
tatís uehementíam & ex partibus terreís adufts dà
tíbuseiamarítudínes & ex partíbusaerísdantibus
eídedulcedíne alíquíd&E(t ením íncífiua & ulcerati
tátaduftiua : refolutíua materierum. attractíua ad
exteríora.fubtilíatiua partíus ero[Tarum & uifcofas
4 -
*
E. rum a putredine cófetuatíuac rectificatut cusa? -
| 1 fatíone & prz parat cum aceto ut materías groflas
et adherentes PEE a facile potetít'expellere. et port
.melíus eft q; cepa fquilla affetur ucl coquatur et po
ftea adimíniftretur et fic mínueturjfortítudo et acui
| . tasfuz uirtutis et a(lata habet multa et maxíma iu^
4i [ira spilie- uamenta(Et affatur ínter prunas uel inuoluatur pa
E llus. fta uel lutoín futno donec coquatur deíde extraha^
| tur(etacetuim fquíllítícum fic fit:cepa fquillz ícín»
datur ín lamías et cum filofeparatgim affigantur et
Án ficcentur ín umbra.xl.díebus,poftea fumatur quan
p títas unius manípuliet ponatur ín uafe uitríato et
| roícíatur defuper acetum fortíflímum et ponatur
Bi nas Iano fole.xl.díebus(Et cum aceto fquíllítíco fit ablu»
^ ^p acis tíiorís et refttínoít oíngiuas laxas et confirmat den^
| wc ovo. teScommotos et aufert puttedínem orisfet elixatu»
| do; oc ra (quíllz praeperata cü melleín potu adiminiftra/
| ,j; tà fortífícat trabeam arteríam et clarífícat uocem et
; - confertad debílítatem ftomachi er ad malícíam di^
Delos. iae geftionís et opílatíoes eíuset ad melancolíá et apo^
| ins: pileum plexíám'et épílentíam et frángít lapídem üeficaé et;
WA Lapide sul. confert fuffocationi matricis etapeftematibusfple
mama Aga wis ctad ícíatícam et meliorat colorem et acuít uia
per^ cebrr famfggius fuccus proícíaturad auré et confert pra
: A dur" uítatfduditus; Ec unfuerfalíter ualet omnibus egrí
Ji jus tudínibuscorporis prater ulceribus ínttíníccís,
I" E. M ^ etconfertí ydtopifi et yctericie et ftrangurie ct pa^
| ralíft, Autcenna,Pandecta.Set apio iddul.ttoitszx-
D A d E ME E á
D.
n
n/d
j
|
T.
628 "SAMBVC M uus: aS eut RR
€ Sambuguseftcalídas & fíccusíntertio graduseft — —
quoddam díuretícim ídeft aperítíüm & dyaforetia ^,"
cum.ideftfudoris proüocatigu olfSfambucí hu. "te
mída non ficca quando cótuía cum dceto & fale po», iate
nuntur faper empetícínem ideft malam fpecies ícaa v Pt
bíei & pannum facíei multü confert &rdoluitom& 5," |.
nem (ur erfluítaté cutísQliies aqua decoctíoníscíus
cum cerufa & odor florum fambucí índucít fodam, * Biol 7:
ídeft dolorem capitis illorum qui funt calídz com^
lexíonis.& fi tales odorent nimium de co fcurrunt
| 3 i us fanguínís naríani Et uínusdecoctíonis eius
19 CM TWYW: a lauendulx confert ín catarro S, omníbus abundá
pyuem 2 tibus flegmate falfo & feníbus fríoide complexionis:
| $6 £a lulw. & confercdoloríbusq fiuntex flegmate uifcofo. fo^
lía uel lores fambuci & folía altex cum uíno cocta
"T . &emplaftrata prod oleum florü fambuci co^
Jae Yrs £erc &erítudínibus fríoídis ín neruís.& odor eíus lí»
| « * cetcaufet dolorem capítis uerumtamen cim hoc re
Se ^1, 7 foluíitfodam factama flegmate quando odoratur.& P
pe facit poffidere rubedínem ín facie multítudo odora 4. pm
n lega menti cius folía eius quando coquuntur cü alíis ————3]
E. oleribus laxat fleoma, Símilíter fumitates ramorus
- cec elíoe & comeftx faciunt adíx uero eíus perfe ucl
, Mes cü radíce ebuli ín uíno cocta & datur ydropícis mí»
] ro modo confer& Et quando coquítur ín aqua cum
aDw hit arthemífía & fíat enkacilma ín quo fedét mulíer la^
»»wmno. xatdutícíem matrícis & dílatat orífíciü eius X mun
W cébuhur, dificat eam & fecundínam expellit cft bonufs có
; &. buftioniigfis & rotfai canis fuccus eius E
"s , ^ eius deníorat capillos &; onglutinat ulecrà conca»:
v na etcfiltulasfft g Se tin etfepo frcío addíto fuc: !
9€) coaltez confert podagra &t fuccus eíusimíflusau: — ^
"W sí fedattínitü eíus & occídítuermesíneis, Serapíog; —
n
1 ot rit 43 : *y d xj) ryxwv. d
x : e cc» I RER.!
con
Hren 009 SALIXS- | jut Ou
€ Salíx eft fríoída GL ficcx complexionis ín primo
gradu. Vírtusfolíorum & cortícum & fructus fali^
cis & fucci efus eft ftiptíca.Et quando bibuntur fo»
lía eíuscumuíno & pípere conferuntcolicepaffío^ —— —
ní.Et quando fumítur aqua decoctíoníseíus prohá —
betípreenatíoné.Et aqua decoctíonís fructuseíus —
s ats fanguínís quando bibítur* Etcortex —
eíus fimiliter hoc facít, Et dococtio eius adminiftra
i d
S
| tafupet pcdes podagrícorum confert eís multum
Idem mundificat furfures capitis líxiuíum índe faz
.. &um.Et aqua feu humídítas reperta íntra cortícem
abfteroít oculum & aufert tenebrofítate eius.Item
faccus falicís elutínat ufnera recétía.Et fuccus eíus.
confert fluxui fanguíms. Item cínísfalícis.f. cortícís
eíus é exíccatíuus multum ín omníbusí quibus me
dícus Índigetexíccatioe. ltem fuccus eius cum aqua
plantagínis multum confert í díflintería. Et fuccus
folíorum falicís cumaceto temouet uerucas & no»
dos & püftulasí corpore genítas , Item fuccus eius
confert ín doloreaurís.uírtus fructus & folíorü eft
ftiptíca fiue punctíone & deficcat exícatíóe oculta,
Et ex aqua decoctíonís folíorum falícís & corti»
cum eíus & plantagínís cum boloarmeno fit clífte^
re illi quí egerít fanguínem & fuccus eíus mittit ín
aures ex quibus emittitur fanies.etfuccus eíus con
folídatet conolütínat ulcera magna. et operatíoín
híis rebus eft fortíor quando bíbitür cü uino ftipti^
co nígro. & quádo ex folíís recentibus eíusfolis fit
emplaftrü confert luxuí fanguínís undecung; exeo
at, Et faccusfolíorum eíus cum aqua endíuiz cum
. «patum zucatí albí ualet contra caloremfebrilemí
potu exibítus;ltem aqua eíus ualet contra yctericr
aim; & opílationé epatís, Ic folia eíusí cubilífpere
"fa fcbrícitantes refrigerant, Auícenna.Serapios sd
Ga,ameeeTtbrerbtese É iA cw e, -
DAN du iiiskli, s. £x bg 4-9 4
x
t ibo SNNIBREAGAS o uciu sal,
«€ Saxífraga calida & fícca ín tertío.fic dicitut.quía
faxum frangít: V írtutem habet díuretícam & diíffoo
.. lutíuam.lapídem frangit ín renibus Gt uefíca, V alet
* etiam contra ftrácuríam & difuríam & uítíum lapi
dís.Vínum decoctíonís faxífragz & femínís fenícu.
lí.petrofilíni.milíifolís confert multum talíbus dí2
fcrafíís íam díctís.Idem ualet contra colícá & ylías
ca5 paffioncs.Et puluís faxífragz ín ouo forbíli ex»
"bm
m—— 7
DUTSRE ^
LE
Vel Tn Ie nsnm S gum
rr i erree NUM Errem er a tenen remp en trt
" d
VAM E 1 yo C jg x xs
j pi
INC S RE
— híbítus ualet ad ídem. Vel detur fequens potus quí
LENS
. máíorís eft effícaciz aduerfus praedictas difcrafíass
Recipe faxifraez.fcabiofz. catapucizx a&i.m.í. flo^
. rum boraeínís uíolaram uuarum paffularü afi,654
- $.femínum feniculi: petrofiliní apii milíífolis & aní
fi líquirícía a8. 5.ii*omnia confundantur & bulíane
tur ín duabus lib. aqua fontalísad confumatíonem
tertíz partís & colatum dulcoretur cum fufficienti
zucaro albo & fíat potus mane & fero fumendus
qualibet uíceín quantítate medíí cíphí tepíde fumé
do:quo potu confumpto fequens euformatum exhi
beatur circa medíus noctís.R ecípe benedíctz laxa
tíuc dyafeníconísaí. 5.fí.caffíc extracte.65.5.mifce
cum decoctíone communí & fíat hauftus:poftea fu
matur electuaríum ducís ucl dyacímínum pro con
fortatíuís & fuper ínteftína dolorofa uneat unguen
tum dyaltex & míro modo conferre habet; Item uí
num decoctíonís faxífrae & florum tamarifcí con
fert multum aduerfus opilatíonesfplenís & epatís;
Item uínum decoctíoris faxífraez & radic. feniculi
-iBUefule necnon. hermodattulí a8. 5.íí. poft coletür
et détali colatura míxta cum parü zucarí detur pa
stierití in tnane ftomacho fetuno exiftente et confert
:adüerfus ydropífim ex frigida caufa | .
a liit Mi Eee os B 1/5)» TuPOCTI! 00
OCVIL
P
e
wg
V
/
"A
^l
1-1
-
ihe
i
"NN:
M
«(
A XM
D. SCOLOPENDRIA,
€ Scolopendría calídaeftín prímo & ficca ín fecun^
do oradu. V irtuté habet íncídendi & refoluendí du^
tíciem fplenis.Et fcolopendría flíptícítate cumama
fítudíne partícípat.quía propter confertfplenibibi |
ta cum aceto. V el uínü decoctíonís efus confert ad.
ídéaddito tamatífco de quo pote£ quadragínta díe^
bus refoluít & extenuatíplenem. Et hzcherba cre^—
fcítí muris & fontibusilocis petrofis, Et folía fcolo
p íí
Me
T
m JUVAXXO |
ndríe cum folíis altex ín uino cocta & cathaplat, -
uper fplenes & confert debílítatí eius . Ec ui^
ecoctionís fcolopendríe & petrofilíní confert
. . difilationi urínz.Et uinum decoctionis efus cü mé
: tafingultuí.& uínum decoctionís eius ctm endíuía
prodeft ycteríciz. Et uínum decoctíonís eíus & fa»
xífraex bibitum franoít lapídem uefícz: & renum
.sEt putant quídam g» ipfa prohíbet Ímpreenatíoné
fi fufpenditur fola ad collum mulíerís ; Ec oxímel
factum ex oxímelle & aceto decoctíonís fcolopen^
dríz magnífíce confert opilationi fplenis 8 'ycterí^
cíx & fingultuí. Ethzc herba nafcitur in murís edi
ficíorum & ín petrís, Et non habet ftípítem neq; flo
re5 neq; femen et folía eíus funt ficut folía polípodií4
et pats eíus ínferíor eft quafi rubea et pars fuperior
uirídis , Etfubftantía eius eft fubtilís . et uírtus eius
príma eft calída et fecundá uírtus eft quz íncídít et
refoluit.et tertía uittüs eft qua franoít T ette^
foluit duríciem fplenis.Et ex puluere fcolopendríz
et puluere tamarifci eíufde5 ponderis fcílícet .5.í, et
cínamomi,5;5.et pluerísfenae.3. i; mutuo mífcean£
cum duabus uncís zucari albí ín modum tragez et.
utatur ín cíbís confertad fingula pradícta; Auícen.
na. Serapio.Dandecta, A OH Smbrn
f. (CXGE — eS à RON Y : :
- Co GSC ABIOSBAÍ suis bs cam :
€ Scabíofa calída eft & fíccaínfecüdooradu. ualet «5. .
contra fcabíem, Succus eíus cum fulphure & lítar |
giro & oleo laurífit unguentum contrafcabíem, Et !
idem unguentum addito puluere abrotaní confert. ^ 9/107
alopícíz.Et fuccus eíus lübrícosnecat & eo magís L buds
: D ? , Sul b ín b yf a
quando cum fucco abfintheí & parum mellismifre ^ — ^
tur & potuí exibeat. V el fíat cathaplaíma fuper ué
trem exfolíís decoctíonis eíus & abrotani & abfíno —
: f ííi
WES UL TKMPUNSC NONU TA WEN AR Mm AT TUN RE HA POTIUS SE
vi um melle & aceto mífcendo.Et decoctío toti»
de ín uíno confertad emoroídas conftríngen
1 citur qfanctus V rbanus ad petítíonem cu»
am fororis faac anhelantís füpet fcabiofz: uírtu
es quoníam pfe utebatur contínue mífit fibífuper -
| : petitionem ínfra fcríptos uerfus, V rbanus profene.
Armin s, — Ícit przcíus fcabíofa, Nam pureat pectus quod có 1
4 [e&bi2/4- primit erga fenectus Lenit palmonem purgat late»
P . . rumregiones. Apoftema frangit filocü bíbíta tané-.
it; Tribus uncta forísantrace liberat horís. Ex íl^
E, io habetur q»fcabíófa eft herba magne uírtutís.quía
| ] Fecews-: confert pectorís uítío flegmatis ibídes peccantís 8
2051 o precipuefenibusconfertín pectore difcrafíatís, Sá
» Dunes milíter eius fuccus cuim, líquirícia lenít pulmonem
E eot doloremdáterum fedat. Et aqua decoctíonís cíus
| , &betonícz cum paras zucarí bíbíta apoftema dil"
j id *- foluít.Et fímilíter emplaftrata fcabíofa cum planta^
E gine ín aceto & aqua rofarum decocta fuper antra»
lnc ^ cemautalía apoftemata íeníta applicata líberat pa
BE tíentem ad alíquas horasa talí difcrafía.1tem bane
sj, Uütdecoctíonís fcabíofz Gt taxibarbati faper tales:
^ ^. herbasfedendo confertad exítumaní & ad reftrína- 3
jl ^ od 2» : P 1 £ :
| -.. gendumemoroídas.Pandecta.Platearíus, —
Ii
Id enertide-
-.
LU »
- fiei:3rt1 n
T1 : 4
t EA «e
$ "
: PLE
* às
-w- ;
Cw i
* » . i d RES is E acu - T
g tin!imtov)p?prr s? T amid * £rtf epe UPqub erpecdb rei ue " t
23 5 sap Bud bu Eiii li! id ALS wd Lis Ji & I!)&f£32 4. LÀ Jd4 5 & ns CS € 3
à F "A à 3
*a 24 , ;^ /9 Wu ow ww E E
«LSaluíaeft calida &tficce complexionis; Succus ,, . — |
faluix & fuccus herba paralifís cá oleo caftoríi ua» Ad 1957 n8
lecad merbra heruofa & ualet ín paralífí angendo «4 ^: fs]
loca & membra patalítíca. Ad idemconfert uinum |...
decoctíonís faluíc & rorífimarínf& herbeparalifip^ — ^ — —
20 príefcluffelblommen.Etaquafaluícualetíntremo ' ^ ^
£emanuum.undelauentur manuscumaquafaluíge, "^ ^^ -
Item fuccus faluíz confert ad confortandum gíngi» 7... TIT
-
bi
s.
f ííii
ndo cá pas; mellís tofati mifcédo.Et fal
comefta confortat ftomachum . Et uínü
onis faluíze & petrofilíniaperit uíam urína
caput purgíum factus ex fuccofaluíc cuí
! mífceatur píretrum íftud maxíme educít flegma de
capíte. Decoctío foliorum faluíz & ramorum eius
(777 7 . &arthemifíz quando bíbítur prouocat uríná & mé
7577 ftrua& expellítfeetü. Ecfuccusfaluía confert mor
: fuí uenenofo . Et fuccus faluíz deníerat capillos lí»
inco; Qu) RÍendoeoscum fucco. & confert apoftematibus. &
| pille; . . abfcinditfluxü fanguínís, & mundificat ulcera frau
de Je; dulenta.Et decoctiofaluízíaqua am mel^
IY
.. lisrofarumcum aqua abluantur genitalia uirorum
e | & mulíerumfedatipforum membrorum prurítum:
rar Virtusfaluízeftdiuretíca ídeftaperítíua:menftrue
E. . Ísímperat. aborfus facít &fanguines & uulneribus
E fluentem ftrínoít.fordída nuInera purgat. V ínü de»
| coctíonís eíus confert patalítícis.& cathaplafmatus
(5 faper partem paralítícám.Etdícunt magní de faluía
Hus: def cp ipfa putrefacta fub fímo'generatur auís quxdam
(quos o habenscaudamferpentínam & albamde cuíus cine
|. v refiponaturinlampadeapparetq; domusfit plena -
bo ferpentíbus: Pandecta. Idém dícit Albertusde uir^
[ tutibusherbatumii b A .£oilereg micro mos kso
Á
Z:54
F4À
iy v »
j
^ HR
«ea goliq. AAPICANARDDE:..:5 50)
C Spécie ttes fantfpecíes.quadá eft fpícanardí que
etíam aromatíca dicitur. & eftcalída ín prímo & fic
ca ínfecundo gradu. Et alía eftfpíca romana & dící
tut celtíca. Et eftalía montana. Hic itellígícur fpica
natdi.cuíus fubítantía eft cópofíta ex críbus fubftan
tii5 unà eas eft uirtus ftiptíca.& fecüdaeftacutana ——
nímís tertía declínat parum ad amarítudínes.Et ui^ -
nu5 decoctíonís fpecie bíbíta urínas mouet & more
fortat.confert epati & oríftomachi.Et
y fpícenardi eft abfterfíua autorítate Serapio»
onfert epati & orí ftomachí.& quando bíbí£
& ponitur extra prouocat urínam & deficcat humo
tes qui adueníunt ad inteftína € confert humoribus
qui congregantur ín capite & pectore.et fortíor fpe
cierum fpícef hoc eftíndíca de qua nuncloquímur;
Et ídemautorítate Dyafcoríde. V írtus fpícenardi é
calída et fícca ét prouocat uríná et propter hoc quá
do bibitur ftríneít uentrem.Et quando fit ex eo na^
ftalefiue peffarium cum mümía.et parum oleí rofa2
tü tríngit méftrua etdefíccat humidítates qua cur
runt ad collum matrícís.et quando bibitur cá aqua
fríoida fedat fíncopím et confert cordíace pafftoni et
| inflamatióibus epatis et ycterícíz et zoritudínibus
renutn, Et quando decoquitur ín aqua et fedet ín ea
mulíer confert apoftematíbus calídís quz fiuntín
matríce. Et confert talís fpíca cafuí capillog: et pal^
ebrarum cíus ftíptícitatem et facit ípfos pilos na»
| Eicetebuter medícíiais oculorü fcílícec puluís fpe^
.. €iecum puluere thücíz mifceaturin aqua rofarum
etfiat colíríumiContra debílítatem cerebri applíce
tür fpíca naribus.et contta fordítaté ex fríoída caua
fa ualetcoleum defpíca, Ecuírium decoctíonís fpica
cónfert contra opilatíóones fplenís & epatís. Et.olez
um defpíca optímum eft paralítícís 3t artetícís, Aui
cénna,5erapio, - | 53 jioegl2igot]
€ 4
A
x
"us
314 | SPIGAQELTIGCA : 5s
KL Spícaceltica éfpíca romana quz nafcitur ín fíria,
& eft calídz: & fíccc complexíionis.& eft planta ha»
bensfolía longa cuíus color uergít ad rubedinem?
Etflosé cittínus, & melior ex ea é recens boni odo
tís multarum tadícum nó facíle frangíbilis.et quod
de ípfa am iniltratur eft radíx eíus et ftípitesetflo
ressquía ín eís eft boníras odorís et ípfa cucllítur cá
radicibus et funt fafcículifplene manus. Etuínum
s ; n
cíus prouocat urinam et multum con^
ho quando bíbítur eum decoctíone ab2
.aqua decoctíonís eius confert apoftema^
5 calídís epatís et ycterícia etínflámatíoni fto^
machí. Et quando bibítur cum uíno confert apofte
etacetum decoctíonís cíus confert morfíbus uene^
noforum anímalíus.Et proprietas eíus eft cj retinet
menftrua fuperflua quádo fumitur í potu.Et fecun^
dum dyafcorídes eíus uirtus eftdíuretíca et prodeft
Íecorís tumorf,et ycterícis confertaqua decoctio^
nís eíus et abfinthei.Et fplení uefícac et renibus me^
detur.Sed et morfibus uenenatís cá uíno data opí^
. tulatur. Etfpíca celtíca Íngredítur ín confectioni^
bus unguétorum calídorum. Et omnes fpecíes (pi^
cecum bíbuntur cum uíno conferuntfplení, Et om
nes fpíce prouocant urínam et prohíbét omnía apo
ftemata matrícís fedendo ín decoctione eatü. et co^
erunt doloríbus renum et prohibent curfum ma^
. terícrum ad ínteftína et hàbent ptopríetatem ín re^
tínendo fluxum füperfluuth matrícis. Et fpicaceltí»
/"acft calídíor fpícamontana et eft ín uírtute fímílís
fpícz montanz nífí quía prouocat plus uríná et con
"eremagíisftomacho,Serapío;Pandecta, — —
LA 5 i
matibus fpleníe et dolori uentrís et uefícac et renus.
N A
DENIQUE REONIATTNUS T REM 7 S PTT CN"
NU E z N URL
um or P , » T SEN
; KS o - " — MTS " MENS
fe^ "m E NT pet. ————
d Ty .
CXEIPR
Vos 45 1
| !
l
SERPILLVM; |. | P
KSerpillum calefacít & deficcatíntertio oradu. Et —
dícítar ferpillum:quia ferpit fuper cerram, Et eftfee.
(píllum domeftícum & alíud filueftre. Domefticum
ramos díffundit fuper terram, fílueftreílongücre^ ..
fcít.Serpillum prouocat menftrua &urínamquana ^^ ^ ^
dofumíturín potu.Etídem conferttorfíonibusué^ ^ «e$ M
trís & attrítíonibus mafculorum & apoftematíbus ^ |
epatis calídís, & eft bonum contra nocumétum ue» .
ít. [-
4 *"
S
wee ow
quando bíbítur . Et fit emplaftrum fupra
imalium uenenoforum . Etc quando íct^
m coquitur cum aceto & parum olei rofarus &
ítur fupet caput fedat fodam ídeft dolorem ca^
pitis . & eft conuenfens propríe lítargíz & frenafí,
1" * Et quando fümítur acetum decoctíonis eíus ín potu
fedat uomítuim faneuínis, Et uínus decoctíonis eíus
ín potu exibítum confert contra fincopím & contra
díftilatíonem urínz.f. contra firanguríam & díflurí^
(2o Q am& contertlapídi renum & ueficz. Et emplaftrus
(Uo "447* exeocum acctofactüualetcontra puncturáapum
pue & aperit opilatíones uíarum urínz.. & deeo bibítus
lOPHAr^- — tumorem epatis copefcit.Ité emoptoícís mederí dí» -
qune «sci citur acetum efus decoctíonís datü.Pandecta. Aui»
I6 cs, Cennadicít.quando pecudes deferpillo pafcunt fa^
Puer moten emulcere fanguíneri, Et decoctio ferpillí cum ra
|. . Gdíceyreoscüzucaro pebídiidulcorata extrahít hu
d ur^*?** míditates uífcofasa pectore & pulmone. Et confert
» y
| V^^* - - conturbatíoni ftomachí & naufec & prouocat men»
Jj
tosrorisss ftrua & urínas fortíter.quía uírtuseíus eft fubtílía,
"wy TO
0v
^199$7 | (fAY*
[. ora | tíua & refolutíua & aperi tíua.quía aperit opílati o^
P | nesnàrium, Etfolia & flores medícinz competunt:
E. E. quce ín olla calefacta'& ífacculo pofíta & capiti exi»
pieióu ve bitoualetcontra'frícídam reuma; Et uinum deco»
(Wes. . Coníseiuscüfuceolíquírícia ualet contra tuffimz-
us v Ftuínus decoctionis etus cum anífo ualet cotra do.
E. loréftomachi ex uentofitate; Plátearíus.Pandecta.
^
OCCONPEL. n
«usos qTAXVSBARBATVS.. |. 4
| & Taxuíbarbatus eftfrígíde & ficce complexionis,
Et duo funt eius generafcilícet mafculus & fcemía,
Vna eft imaículus & eftalba;& alía eft focmína & é
níera , Mafculusautéhabet folía oblonga & angu
fta & haftam tenuem & femen tenue.Focmína uero
habet folía caulículofímílíafed afperíora&latíora ————
. & haftam longam uníus cubítí albam & afperá Ho»
tcSuírídes & albos & femé nigrum, Iadix eft dura
3T) 4 q^
etoflitadínem pollicis liabens & nafcitur f campise
radíces omnís génetís funt flíptíce, fluxum ué
;cum uíno ftríngit.Elixatura earum bíbíta con»
quaíTatíones & dolores laterum/tollít. cuffim mítí^
| gu uínum decoctionís etuscusfucco líquírícía mt
cendo & dolorem dentium compefcít fuccus efus
cum píretro os índeabluendo uel gargarízando, &
folía eíus cocta ín aqua & cataplafmata fuper durí^
cíes & tumores oculorü conferunt, Et malígna uul
nera fuccus eíus melle'& uíno míxtus ad fanítatem
perducit. Aceto.uero míxto uulneribus recentíbus
fingulare prafídium eft, Et füccustaxibarbati pun
ctum fcorpionís mítíoat.Etfolía contríta cum ace»
to combufltioni opítulátur. R adíx fluxíbiles paffío
nes íuuat, Q uídam garearizant radícís decoctío^
nemcum aceto & píretro addíto ad dentíum dolo
rem.Folíauero dyaforetícefunt uírtutís cum deco
quantur cum calamento ín'uíno & cathaplafmétur
fuper ftomachum.Decoctío etíam florum taxibar
- batícapíllospurificat. Fomentatío etía facta ex ui^
no decoctíonís eíusualet contra emoroídas fluenz
tes. Ad ídem ualetfi anus ex: uino decoctíonis eíuis
teroacar poft alTellatíonem. V aletietià ad. tenafmó»
nén eukácífma exaqua:decoctíonís eíüs et arthe»
fnífic Pandecta Platearíus Kc.
LITRO IM ib J411151511 [CH 2
w—MCT€M€AVAT AVARANCRRTNEETENN TT CTTESEBQUR. T TUNES SUM CGNNUNERARRAT ESENENTq. IU. S. To HOMER LWOT UN Xo e Pie uS 2 Pa. TET TD ET INE TNR TT T TREE
Y » EON
: TORMENTILLA. .
Tormentilla eft herba fímílís pentaffilomi: ífi quía
habetfeptem folía utraq; pílofa. Cuíus radíx rubea
& tortuofa fimiliter ealangz fed non habet acumen
flos cíus rubeus.Etipfa iudicatur fríoída & fícca ín
tertio, & habet uirtutem confolídandi & confortan
dí conceptum.Puluís eíus cum puluere yreos fuper
uulnera fpería confolídat ea, Et uínum decoctíonís
radícís tormentíllz & fpíce bíbítü multum facítad
t f ^ i
. €onceptíonem, & fimiliter fomentatío facta ex fo^
- Tíís tormétílle & mellífz & taxíbarbati í ufo ad fex
ueladfepté díes defuper fedendo notanter poft pur
gationem confert ad conceptíonem. & ualetad fu^
ríam & dilluríam cum uino decoctíonís etus, Ad có
ftíngendum menftrua fíat fomentum ex aqua plu^
uíalí decoctíonis puluerís eíus; Vel ex duabus par
tibus tormentílle & una parte fpícz: cum melle mí
cendo & fuper uentrem ungatur fuuatad cóceptío
| nem. & puluistormentillz & líniatut cornu cerui^
E e ni cum parum zucatí albí ínmmodum tragex ín uíno
i datus multum confert ad conceptíonem. Item pul
| uistormentíllz cum albumíne ouí coquatur fuper
b. tegulam & detur patíenti confert contta uomítum
| & debilítate (tomachi,& tormentilla ualet cotra te
- mebrofítatem oculotum coquatur ín uíno & cüthu
cíaín lapíde calamínarí tríta & colatus exhibeatur,
Idem ualet ad lípotomíam & ín obtalmía & rubore
oculorum,& aqua tormentillz ualet ad ídem.Item
puluís efus ualetad cancrum & contra uenenü aní^
. male aut peftilentíaleab íntra fumptus cum aqua
.acetofe;Pandecta, 215 ted T
A Víola frígida eft & humida ín prímo era. De flo
| tíbusuíolarumfit fírupus & zucarum uíolarum &
oleum uíolarum . & fírupus uíolarum fít fíc , flores
. üfolarum coquatur in aqua & ex colatura & zucae -
- ro fítfirupus. uel ex fucco florum uiolarum & zuca:
- ro fitfirapusuíolarum; Vel flores uiolas: dímittane.
: turínaquatepída per noctem ex cuíus colatura &&.
| zuéáro fitfirupus uíolag. Sed ex uíolarum fucco &
t íi
pg
1
| oe
zucaro melíor fit firupus. & oleus uíolag; fít per de
coctíonem florum uíolag ín oleo olíuz & etus cola
tu:a dicitur oleum uíolag.& ínunctiooleíuíolarus — -
exteríus 'acta epar confert contra calefactíoné cpa
tís. V ntío etíá facta fuper tempora & fronté doloré
capitis ex calore factum remouet & fomná inducit:
Sírupus erco uíolas uírtutem habet leníendí ínfrí,
gídandí humectandi.ídeo ualet í febribus acutís no
taater ín tertíana contínua feu íterpellata. & zucag:
uíolas: fit eo modo quo fítzucarum rofas;ut uta
| faccus uíolag mífceatur cá zu. albo. V el folía flog:
. ufolarus mínutum incífa cum zucaro albo míxta &
folí prafentetur ín uíno albo per díes .xl. pro ípfíus
fermentatíone. Item uíolx contrítz fiue ípfa herba
applícatum fuper calídum apoftema confertín prín
cipio , Fomentatio etíam facta ex decoctíone ípfius
herbx u:olaríz & fuper pedes & frontem applícata
fomnum inducít ín acutis febribus. Flores uel folía
uiolas; comefta cum boragíne & lactuca cus catní^
bus recentíbus elíxata conflígunt ín aflíctíone febri
lí. Decoctto etíam uíolag bona eft fcábíei loco fcaz
bíofoapplícata. & odor flog uíolag: uel fuccus cage
frontí íllinítus fedat fodas fiue doloré capitís ex cau.
fa calída. & decoctío eas; cá zucaro penidií confert,
tuífi calídelínit pecus & confert ín pleurefí & perí^
pulmonía.& ídem ualet inflatíoní ftomachí . & fíru
pusuíolagzconfert dolorí ren & ptouocat uriná &&
foluendo educít colerá. Auícenna.Plat.Pandecta,. -
Y
)
ipe"
Á " ? X
ET | |
n E VIRGAPASTORIS; Hess ^.
E Virgapaftorís: efusuírtusínfrígídat &deficcatt — — |
príncipio tertíí oradus, Et radíx eius deficcat i fecü 1
do gradu; Et funt dux fpecíes .f. maículus & foci» |
na. Succus eius mixtus cus lítareíro curat fciffuras ]
ani & fiftulas € emoroidas interiores, Et uermes j À
' incapitehuíus plantz ínueniuntur ín coríolígat & d
collo fufpenfí dicuntur febrem quartanam penitus |
curare, Et uírgapaftorís habet uírtutes repercutíé, 4
| T - t iii [
WAT UA ENSE UTYUNRUAECTYNERTEO DU CUM CONTE TIPS TESTO T TENES COURS TNUCNES TTC T TT SO NENNT
de di & íncarnandi, & confert inflamatíoni orís floma
chí quando ícilícet apponítur extra contrítí cum
i aqua rofarum.Et ídem confert apoftemnatí quod erí
fipíle appellatur & apoftematibus antíquís.& ídes
repercutit & prohibet humores quí fíuntad mem»
bra.Et eft ex melíoríbus medícíniserífipile quando
dilatatur & quando extendítur atiibülans de mem»
bro ad membrum.& confert ulceríbus alíís ad quae
Buunt humores. Et fuccus cíus conglutínat uulne^
ra recentía cum fuo fanouíne , Et confert ulceríbus
aurís, & fi eft ín ea fanies defíccat eam, Et abfcíndít
fluxum menftruorum ímmoderatum fométatío fa»
cta ex uírgapaftorís & arnoeloffam contufís & ma»
trící applicatís , Ecdecoctío etus cum boloarmeno
Ín potu data curat ulceratíoem ínteftínorum & fpu
tum fanguínís.& fíftit fuxum humorus undecung;
Huxuí fanguínís ant(quo uícío colore . & decoctío
eius cum uíno confert díftilatíone urínz quía pro»
uocet urínam prouocatione fortí, & quando idem
bíbítur ín febribus períotícís ante acceffíonem pe»
toxífmí per horam confert multum ídem. ualetín
morfibus uenenofís.& fuccus.cíus confert in fiftula
-mattícís.Pandecta.Serapío. - e
'. CXLVIII
roc "s 36
LoupgiRq girar NFERCPTICOAG, zi
KV rtíca & femen eíus funt calidaín princípio ter^
tii & fícca in fecundo; & femen eft mínorís ficcítatis
d ípfa herba.& uirtus urtíca eftulceratíua. attractí-
ua.refolutíua & uirtute aduftíua.& inípfa etíam eft
uírtus aperítíua & abfterfiua fortís. V rtíca cus raf^ -
fanococta & fatína femínís líní dífrumpít apoftema
ta maturatíoni propinqua. & cínís cóobuftíonís eius.
confertín cancro, & cínístalís cus fale míxtus pro» |
s Lt IP 7x d
deft ulceribus qus accíidunta morfara canus & ul^
. ceribus malíenis & cancro .Etemplaftrum ex ea &
fale factum ualet contrítíoní neruorum.Et folía ur^
tícz contrita abícíndunt fluxum fanguínís narium,
Et femen eíus contrítum & naríbus ínflatum aperit
opilatíoném colatoríi fortiter, Q uando bíbítur fe^
men tritum cum aqua ordeí mundifícat pectus edu
cendo humores groffos.Et femen eíusín uíno coctü
exitat coitum. V el puluísfemínis urtíce in ouo for
bilifumptusualetad idem. Apetitetíam orífícum
mattícís ut matríx recipiat perma. Et fimiliter fí co -
medatut cü cepís & ouis ídem facit. Et quando fup
onítur cum mírra prouocat menftrua & aperít ma
trícem.Et (militer quando bibitur eíus decoctio cá
parum mírrz., uel folía urtícz contríta cus mírra &£
parum uíni ín modum emplaftrí confert aperíendo
matrícem qf ei applícantur foluendo educit flegma
& hümorem crudum fua abfterfíone non cum uirtu
tefolutíua quz fít ín ipfa urtíca,Et oleum urtíca có
- fertad ídem.& confert etíam ad membra paralítíca
ungédo ea. & fuppofitoría facta ex melle & puluere
urtícz foluunt, Et uttíca hétínfe alíquod uentofita.
tem ad luxuríam prouocandüm maxíme fi cum fapa
bibítur.i.uíno dulcí,Auicenna.Pándecta.Serapio,
t
AT
VALERIANA4; . |
€ Valeríana eft calída ín fecundo gradu.ficca in fine
eius. Et uírtus eius affímílatur uírtuti fpícenardí; Et
multí ualerianam nardum agreftemappellant.& ta.
díx efus ín medícína ponitur. V Írtutem habet díure -
tícam, Dyafcorídes dícit.fu.í. ualeríana feruentís €
uirtutis iníctualís ín prouocando urínam . Vinum
decoctíonís efus cum feminefenículi € apii multus.
| uocat uriná , Et cíuselíxatuta mítígat laterísdo/
m-———m C WE NET TENET ELO TS UN RU M ETAT A ^A RMUIM M. Y, EN RP IVETMSRSCWTPET
lorem & fncitat ad prondiMigutin menfiraorumi
Confert etiam contra ftranguríam & difluriam, De
tur uinum decoctionis eiusaddita radice petrofili^
ni.Valeríana etíam cum uino €octa cum apío & em
plaftrata pectíní pr ouocat urínam. € uínum deco^
étíonís eíus confortat dígeftiuam. & confert dolori
ftomácht ex fríoídat caufa & uinum decocttonis ua»
leríang & mafticís & menta eft maíorís efficatíe ín
confortando uirtutem dí ;eftiuam &in pacificando
dolorem Ttemachi.C ontra uítíüm pectorís & fríoi»
da cauía deturuínum decoctíonís uàaléríanze & radi
cís yreos & líquírícia & dragantí. & inultum uale»
bítínfcindendo & eradicando- humorem crudum &
fifcofum per uíam fcreatus, Ides confert contra tuí»
fim ficcam exfrigída caufa. Etad fuperfluítatem ma
tricis defíccandum fíat fomentum ex aqua decoctio -
nís ualeríanz 8& arthemífizc, Contra opilatíoné fple
nís & epatís ex frípída caufa. V ínum decoétights. ua
leríanz & florus tamarifcí ín potu peret radios
Dus CARA
*.* »-—
v T it
; PEE!
L dis uae ^
Ax
€ V fnea e(t res nafcensfuperarborem quercus üel
nucis uel fuper lapídes Et melíus horum eft quod
reperítur fuper arboré nucü & quod eft magís odo
fíferum & albidíorís colorís. & peíus ea cft quacad
níeredínem eftendens.fapor eíus € (típtícus tempe
rate, & uirtus eíus eft quz nó ínfríoídat fríoíditate.
fortí. fed prope tepídítaté Et uíttus alía eft quac te^
foluít & mollífícat & propric íllud qd & fuper arboe
eM
*. temnucum.Et eftímauerunt quídam gy eft calída ín
ptímo gradu & fícca ín fecüdo gradu quod Pande,
inuítí cap.de ufnea auctoritate Auícenng.ubí dicit
uíneam cor confortare . quod ídem uult Auícenna
de uiribus cordis. Et uínum decoctionis eius & ar^
themífiz confert doloribus matrícis.ut quádo mu»
lieris fedent ín decoctíone efus confert multum ín
dolore matricis. & ídem facit fomentatio ex ea fa»
&a . Et decoctío ufnexz & herbx per alifís propríe
Íchluffelblomen cum oleo de caftoreo uel líni mul»
tu5 confertí paralifi & artetíca paffionibus. Et quá
do ínfundíturalíquod díebusiuio facítíftud uínü
dormíre dormitione forti.Et quando ínfunditur ín
uino flíptíco confert ftomacho & curat fluxum uen
trís & abícíndituomítum.& aromatichum eft. ape
rít ofc & ftríngítcarnes molífícatas & líní^
tut faper apoftemata calída & fedat eorum inflam^
matíoriem & tefoluít durícíes functurarus.Ecuínü
decoctíonis eiusabftereít uífum.Et confert tremo
tí cordís & dolorí epatís & cófert dolorí matrícís &
prouocát menftrua, Pandecta, Auícenna.Serapio,
-
«Particula fecónda defimpfi/ xxviideuifeco, ^^ 7 0 9
cibus laxatiuis linitinis fea lu. xxviii.de zincibere: UTE. a
bricatipis fuperiorib? antiquis 6 Quarta particula d- ^24
deferuientibus, ' bus & fcmimbus érbirei i"
Capitulum.idealorpatico. ^ ortis ab eis.
Secundum deagarico. ^ ^^ Cap.xxix, de amigdalis duci
Tertio de coloquintida, Busan nnn
Quartodecaffiafiflula, ^ — , xxx.decitonüis& pitis, ^ ^^ -
Quinto deeuforbio. . . Xxxi.de caparis, n
Sexto de emblicis kebulis mira xxxi.de caftaneis.
bolonis citrinis, M xxxiii, de ficubus & pineis &
Septimum de manna, ^^ — uuifpaffulis,
Odftauum de reubarbaro, xxxiiii.de iuiubis & febfle, :
Nonum defícimonea, . xxxy.de brunis,
Decimum de fene, xxxyi.de anifo. :
"Vndecimum detamarindis. ^ xxxyii.de baccis auris, -
Duodecimum de zucaro, xxxviii.de cubebis. Ae
([ Tertia particula de fpeciebus xxxix.de carui. 2 us
aromaticis cófortatiuis & aliis. xl.de fabis,
confimilibus confortatiuis, xli.de fenugrzeco.
Cap.xiii.de cinamomo, xlii.de femine lini,
xiiiidecardamomo, . . Xliii.de lupinis.
xy.de croco, xliiii.de milio: :
xvi.de calamo aromatico, . . x]lv.de nucis & auellanis.
xvii.de garioffilis, ' --Xlvi.de ordeo.
xviti.de galanga, xlvii.de orobo.
xix.de gentiana, x]viii.de oliuis & oleo oliuage.
xx.de liquiritia. ! . Xlix.de pomis granatis.
xxi.de macibus, l.de uino & aceto.
xxii.de nuce mufcata, - ^ (Quinta particula de gümis
| xxiii,de pipere, | & aliis uerifimilibus, ; au id
'. . axiiii.de reupontico. li.de camphora. i
— ^. A xxv.de fandalo albo : citrino& lii.de draganto. A B
^. . gubeo. lii.de gummiarabico. — '
xxvi.de tamarifco, liiii.de laudano,
»
* fy.de tmaftice,
lyi.de miira,
lvii.de pice.
fyiii.de refina..
lix.de ftorace ficca & humida.
Ix.de ferpentina. !
(i Sexta pticula de generib? fa
hs & mieristerre & lapidib?,
exi.de albumine,
lxii.de argento uiuo.
]xiii.de bolarmeno.
Ixiiii.de cerufa.
Ixv.de calceuiua, -
Ixvi.de coralis rubeis & albis.
ixyii.de emantite,
Ixviii.de litargiro.
lxix.de lapide lazuli,.
Ixx.de perilis.
cdAxxi.de fulphure,
- Ixxii.de fale communi.
Ixxiii.de taitiro,
Ixxiiii.de thucia,
iIxxv.de uitrjolo,
"RF OUO C CHARME CS UV T A v IERTRCT ORIUNE
[xxvi.de uiridi erís,
[Septima particula deanima,
libus & ortis ab eis.
Ixxyii.de aneta & anfere,.
Ixxvini.de bobus,
Ixxix.de capris,
Ixxx. de cancris;
Ixxxi,de columbis, |.
Ixxxii.de caftorio.
Ixxxiii.de ceruo,
« . Ixxxiiii.de hedis:
Ixxxv.de lepore:
Ixxxvi.de porcis.
Ixxxvii.de uitulis,
Ixxxviii.de uulpe,
Ixxxix.de butiro,
xc,decoagulo.
- xci.de cafeo.,
xcii.de cera, .
. Xciii.de lacte.
xciiii.de melle,
xcy.de fpodio,
xcvi.de fapone,
ed N pe
et iotnmimos "t Capitulüm: ^ primu. BDnd piu
dun Loepáticum calidum eft & ficcum in fecando gra
fao] du:& fit ex fücco caiufdam herbze qu fimili modo
Al appellat. Et funt tria genera fcilicet cicocitrind epa^
AES ticum & caballinum. Optimum aloe dicitur citrind
& difcernitur ex citrino colore feu ruto:& praecipue cum fran,
gitur apparet crocei coloris.Epaticum autem colori epatis at d
fimiliatur .i. fub nigrum & citrinum & habet foramina & ob; P
fcuram fübftantiam, Caballinum autem nigrum eft & amari. : D
fimarm & fecalentam habet fub(tantíam & horribilem odores, - UM
Aloeuirtutem habet purgandi flegma & coleram & mundifu E
candi melancoliáma.Habet etíam uirtatem confortandi omnia : ü
membra neruofa:unde ualet contra fuperfluitatem humorum
frigidorum in ftomacho: contentorum quem confortat € ip:
fum caput a dolore praeferat qui ex groff uentofitateftoma, ——
chi caufatur, Vifüm clarificat cumr aqua rofarum mifcendo:
opilationem fplenis & epatis aperit:meuftrua prouocattulcera,
cionem uirgz confolidat & fcabié curat.Et ualet contra ydro,
pifim ex caufa frigida.Detur aloe.5.i. & mafticis.5.5.cum fucco
abfinthei inebdomadaá bis in maae amminiftrando.ltes puluis
eiuscum melledatuslumbticosinterficit,Platearius, —— — -
Cap. d s NY
Eu Garicus calidus eft in fecundo : ficus in tertio; Et
y!ll agaricus eft fungus qui circa radicem abietis crefcit?
MAI & funt duz fpecies. Aliud eft mafculinum: aliud foe,
* ed! mininum. Foeminind eft melius & haber formam ro.
tundam & cum deficcatur fit albiffimum . Mafculinum habet
formam: oblongam & non adeo album. Et agaricus principa
liter purgat flegma fecundario melancoliam . Et ualet contra
quottidianam ex flegmate, Detur agaricus in quantitate dua.
rum dragmarum cum fcf.i. fquinanti cam decoctione fenze &
radicis efülae : & ualet idem contra yliacam paffionem: & con.
tra diffuriam accipe faxifragam [coctam in uina in quo diffoL
ue agarici 03., & da. patienti, Contra fiftulam , Recipe aga^
d
Y
ricum puluerizatum cum fale tartari cam fale communi mix,
tum cum melle conficiatur & cum tenta inuncta mitte in fi,
ftulam & offa fracta extrahit & malam carnem corrodit & fi,
ftulam fanat.Et contra morpheam accipe fal commune uftu
& agaricum & tartarum zequaliter & fcarificatione facta fup,
pone puluerem & fortiter frica. i
ii Cap. . iii.
:
zx Oloquintida calida in tertio ficca in fecando.pomü
fx sw] eft cuiufdam fruticis quod etiam cucurbita alexan,
S3; drina appellatur:& fola recepta mortifera e(t, Valet
| Contra quartanam aqua decoctionis coloquintidae
3:5.8.63.5.fenze cui? colatura dulcoretur cum zucaro & detur.
ante acceífionis horam.Et decoctio coloquintida in aceto cu;
quo abluatur os in modum gargarifmi ualet contra dolorem.
dentium: & paluis coloquintidae cum melle mixtus ualet con,
tra lumbricos,Er pueris fiat empla(trü ex coloquintida & fuc,
'€o abfinthez circa umbilicum applicandoxX ad menítrua pro
uoranda fiat fomentum decoctionis interioris coloquintidae
: . cá arthemifia:& ualet etiá contra duriciem fplenis & epatis de,
E romiiho. coloquintida: cum aqua fcolopédrize & zuca,
j i |
TO mi p» Q. E Y
Cap. jiii,
rz) Affafiftula calida & humida temperate habet uir,
SI tutem. muadificandi : leniendi feruorem fanguinis
mirabiliter mitigandi: coleram depurat a fanguinez
^ e unde ualet in acutis paíTlionibus ucl febribus & ante
E purgationem üentrem mollificat & aptam purgationi facit. Et
caíliafi(tula gargarizara cum mellerofato apoítemata fauci:
mexszem umdiloluit, . 10 08D) nf
ouod d Cap. y. | 3 £T
Vforbium calidum et & ficcum in quarto gradu:
gummi eft eiufdem arboris in indía qd i diebus ca
€. 3 ^
f H : e :
» .
fg
ees
gt
-
tticularibus colligitur: habet uirtutem purgandi flegma & at,
trahendi.Contra arteticam & podagram ualet:& datur i mim,
ma dofi cum bdelio mifcendo & parum gerepigri Galieni prae,
cedente digeftione cum oximelle fquillitico. Cótra fiftulam ua
let euforbium & maftix puluerizata cum fapone mifcendo &
ori fiftulze apponatur. humiditatem cófumit & fternutatio fit
inde optima cum quo euacuatur materia a capite:& pracipue
ualetinlitargia puluis naribusinflatus, «^ ^^ ^ -
moie mitbenicrapot cocti ricas 175610 26d2t
2: Mblici fant fructus crefcétes ultra ssare & mirabo;
4! loni citrini & kebuli &c. Emblici purgant flegma &
M melancoliam cum decoctione radicis efülze minoris
M5] Gt fene.Et puluisemblici cum decoctione taxibarba
ti mifcendo ualet contra émoroidas fuper annum füppofitum,
Item puluis emblici cum puluere aloes in oleo diftéperatus & i,
de inungatur caput ualet contra cafum capillorum.Omnes mi
raboloni funt frigidi & ficci in fecüido gradu: & mitaboloni ci»
trini purgant coleram: fed kebuli emblici bellerici purgant
flegma:fed indi purgant. melancoliam, Autores dicunt c om,
nes miraboloni purgant colerá:fed quidam minus.Citrini prin
cipaliter coleram fecundario flegma:kebuli principaliter fleg,
ma fecundario coleram.Indi principaliter melancoliam fecun.
darnocoleamPla. | : |.
C o vii. : ;
Anna calida ef & humida temperate.Eft autem ros
j4 9; inuentus fuper quafdam herbas diureticas qui cadit
it pin quadam parte gtzecize & indiz:& inuifcatur circa
— 7 herbas & colligitur poftea ficut mel & eft magna ef
Éicatize; Quidam fophiftícant cum melle & zucaro: quidam cü
fucco liquiritiz. Pura autem manna eft fub albidà & interius
habet quafdam concauitates.Et nil dulcius eft pura manna.So
phifticata autem dulcis eft in quoddam acumine: uirtutem ha;
bet mundificandi fanguinem: unde ualet in acutis febribus cd
calliatitulamifcendo. 0005 0055 zx
pomi Caprio wili;ocs gos i
| Eubarbarum eft calidum & ficcum in fecundo gra,
du. Dicitur reubarbarum: quia in barbara regione
'repperitur:uel in india uel in tranfmarinis partibus
& eft radix in pondere grauis non perforata cum frà
gitur habens uenulas interius diftinctas hinc rufas híc fub pal,
lidas:& cum mafticatur tingit iítud eft eligendum: contrarium.
uero non eligendum:uirtutem habet purgandi: coleram princi
paliter:& confert cótra calefactioné epatis & fplenis ex humo»
ribus calidis.Confert etíam contra tertianam fimplicem & du»
plicem ito modo.In aàaua decodiionis quattuor feminum frigi
dorum ut citrulli melonum & cztera refoluatur caffiafiftuIa Gt
tamarindi & ii colatura mifceatur reubarbari puluerizati .3.
ii.& fpice.fcp,c.& fumatur in mane.Idem ualet contra ycteriti
am cum aqua endiuie mifcendo. o3 39s € "a
| Cap. ix. ( Its »
Cammonea eit calida & ficcze complexionis.Solitio
ne educit coleram cum fortitudine attrahédi eam a
fanguine & a uenis uehementer. Et dofis eius e(t gra
|; nistribusufcg ad fcp.«. cui additur parum mafticis
ppter claudere orificia denarum quz fcammonea fe folo fum,
pta aperire habet.Confert etiam adtnifcédo fibi medicinas cor;
diales ftomaticales & epaticales:ficut funt crocus cinamomurm '
& fpica & de fandalo rubeo.
E, | isq Capi boat
Ene calidae & ficca eft complexionis:& crefcit i tráf
marinis partibus:ualet contra: melancolicas paffio, .
4! nes € contra epilentiam & fincopim & contra opi
Me] lationem fplenis& epatis Confert eti aduerfus fe, .
bremquartanam & contra fluxum emoroidarum. Er fi rupus .
factus ex decoctione fene & fcolopendrie & boraginis cum zu. :
caro mifcendo conuenienter conuenit ad predictas paffiones.
| Et dofis eius € a 03.5.ad 63.i.cum parum zinziberis mifcerdos -
TON
; i5 mo
usa Amarindi folutione' educunt coleram & reprimunt
73! feruorem eius & mundificant fanguinem & confe
5| runt inflationi epatis & ftomachi. Eft medicina uera
febris acute quz indiget lenificatione. Dofis eias eft
abo 05.5. viens fucco feniculi uel fucco endiuiz uel apii
ucl fero caprino ammini(trando.
Cap. . xii.
Vcatum calidum eft & bursiddwi: temperate circa
Jiprimum gradum. Virtuté habet humectandi:lubricá
di & aliqualiter infrigándi fi fuerit album uel trium
decoctioum: & uirtutem habet lenitiuam & abfterfi
uam & lauatiuam quia inteftina reddit lubrica & lenit pectus
& confert ftomacho,
€ Tertia particula de fpeciebus aromaticis cófortatiais & iliis
confimilibus confortatiuis,
Cap xiii. | !
Inamomum calidum eft in fecundo gradu; & fic cus
ll in tertio.eligitur enim per guftum & difcernitur bo^
WI num,Virtutem habet confortandi cerebrum ex aro
maticitate : confolidandi ex conglutinofitate, Valet
contra debilitatem ftomachi ex frigiditate. Detur puluis cina,
momi cum puluere carui in cibis. Competenter etiam in falfa;
mentis ponitur ad appetitum prouocandum,Cinamomum ma
fticatum reddit os aromaticum.Contra fincopim & cordiacam
paffionem detur puluis eius cum puluere RUE in for
bur déouis,
Cap. . xiiii,
Ardamomum calida eft & ficcz in fondo: Semán!
eft cuiufda; arboris:& funt duz fpecies maius & mi:
j nus, Maius dicitur domefticum minus dicitur filu
-— ticum. Maius eft melius quia magis aromaticü & in:
colore di cofumere Virtuté hét cófortandi ex zrérmaticu diffoI-
"d
fion ex frigrida ca:fiat decoctio eius i uino aromatico cü pari
aqua rofag; mifcendo de£ pacienti, Ad digeftioné cofortandá
& debilitatem ftomachi puluis cinamomi cum femine a nifi dé
turi cibis, Contra debilitate cerebri ex reumate.puluis eius cü
puluere cubebarum naribus inflatus confert, 1e |
| initig9 o5sGC abu roov 02501 c.t
zx P.ocus ca. fic, eft in primo gradu. Cuius duze 'fünt
4| fpecies fcilicet ortenfis quiin ortis reperitur & cro
9| cus orientalis qui in partibus orientalibus reperitur,
es uirtutem habet corifortandi ex qualitatibus fuis ex
áàromaticitate fua. Confert cotra debilitate ftomachi & contra
fincopir.Et ualet contra yliacam ftranguriam & diffuria; pa
fiones:fiat decoctio croci in oleo & melle & loco dolenti catha
plafma fiat :5 550i Cabos: cxlo cop usseusE 95 rtisnn
pee Alamus aromaticus ca.eft & ficcus i fcdo.gra. R adix
(me s eft cuiufdem fruticis & ualde aromatica eft. Virtuté
ESO habet confortandi & confumendi, Contra dolorém
2i ftomachi& inteftinorum ex frigiditate & uentofita;
' tecertum eft remedium.Puluis eius in quantitate.55.5.cum füc
co abfinthei & parum uini mifcendo detur pacienti ad: digeftio
pem confortandam : & fi addatur puluis cinamomi ualebit eo
melius.Idem ualet ad cordiacam paffionem. 4
Ft Cap. ivi io^ vic forfer 2j
Atrioffili calidi & ficci in tertio quidam dicunt i fcdo
4| gra.Habet autem uirtüté confortandi, ex aromatici :
& 9| tate & uirtuté diffoluendi & confumendi ex qualita :
L i tibus. Valet ad digeftionem confortandam: detur ui :
num decoctionis garioffilorum & mafticis mire pródef(fCon, :
fert etiam ad dolorem ftomachi ex frigida caufa uel ex uentofi
^ tate:detur uinum decoctionis eorum cum femine foeniculilV a.
letetiam contra fuffocationem matricis, puluis: garioffilorurm
conficiatur cum uino odorifero & fuperponatur uelipitiatür |
per peffarium fumus eorum & receptus inferius ualetf/Ad prz,
' cipitationem matricis odorentur garioffili. Et uinu3 decoctio
nis eoram etiam deturfid cerebrum confortandum applicem, :
turgariofflinaribus& confert. ^^^. 13(t165 1m
i.
dia
. *tum mortuum et fecundinam excludit,
'SEg
";agüa contra omnia uitia pectoris et maxime pleureticis et peri / | s[.. i resrzos -
S
-
bul dhb S11 irdffamorr exierit mier aote
2 Alanga calida eft et fic.in fecundo grada, Radix eft
eteligitur qua fubrufa eft nodofa et ponderofa et
?4| acutum faporem habens, Qus autem fub albida et X
Ae] feuis et fere nullum faporé habensetperforata abi,
icienda eft.Habet autem uirtutem confortandi ex aromaticita | d
te fua diffoluendi et confumendi ex qualitatibus.Detur uinus A ib |, '
decoctionis eius ad digeftionem Von es et dolorem fto Y. lom "T
machi ex frigida caufzeuel uenrofitatdEs ad cerebrum confor. ^* eeefhent:
tandum puluis galangze applicetur naribus(Ad cordiacam paf. 11-2, /,5.-
/fr- 3. fionem et contra fincopitn detur püluiseius cum fucco bora,
Decr MEE E
: Entiana calida eft et fic.in fecundo gradu.Eft herba
'cuius radix eodem modo appellatur et radices ufui :
"medicinz competunt, Et quyfolida citrinum habés ]
D | colorem et nó perforata icolumior eft fimiliter muL. 1
-tàm habens amaritudinem bona eft, Virtutem habet. diffolué P
di:confumendi attrahendi:é enim diureticim((V let aduerfus /4 Antiquis a mal
antiquum afmadetur puluis cum uino addita aqua ordei: epilé Ál za |
ticis detur puluis eiüs cum fucco pioniz(Et füppofitorium ep m j
'uel peffarium factum ex puluere gentianze cum fucco arthemi Á Aenfirat -— |
fiz: cum parum mellis üalet ad menftruum prouocádum et fos. 4j feni mov- |
M seuaitnA- 1
dn Cap. xx :
.Iquiritia calida eft et humida temperate. Eligerh eft
qua tota interius crocea eft: et cum frangitur non
i844! puluerizatut:et quz ponderofa eft:quze autem fub . |
I3) albida uel fub nigra et leuis uel uiridis abiicienda €, x
faccus eius eft eiufdem efficatize(iValet decoctio eius cum Ad-visiá efori)
pulmoniacis(Et uinum decoctionis eius ualet contra tuffim et Àd Tufsm -
liquiritia mafticata et fub lingua retenta fitim et afperitarem^/^ ^ / A
Tene 'tomachi etgutturis mitigat, C geseeng] Ád TN OF ^
ni Cap: 00x: d tat fle a eu
3 i Acis cali. etfic.in fecundo gradu flos eft, Et maces
-! reperiuntur circa nuces mufcatas in circunferentia, -
u iii '
wget mE RUE Fere rt C EN. € Aa era DM
Virtutem habet confortatdi ex aromaticitate: difoluendi con
fumendi ex qualitatibus fis. Eligendus eft qui fübrufus quit
| -etiám acutum habet faporem cum aliquali amaritudine: niger
Ü*e d eff , autem terreus qui noh habet acutum faporem abiiciatur.Et
|t A ; " xiinum decoctionis eius ualet contra indigeftióem ex frigidita,
(Ce 0673?" mgeEtmaflicatio macis ualet ad confortandum cerebrü.Et pal
du.vimeeso. uismacisincibo & potu datus ualet contra cordiacam paffio,
| | amem. Cap. Kxib:i ioci bs 201) *00155055h
Vx müufcatá calida & ficca in fecüdo gradu: fructus
| eft cuiufdam arboris quz in india nafcitur: eligen,
da eft quze ponderofa eft & cum frangitur: interius
| non puluerizatur:& é acuti faporis fiifta defunt nó
eft ponendá in medicinis. Virtutem habet confortandi ex aro
| . ^5. . smaticitate & confumendi ex qualitatibus,Nux mufcata media
"m4: 27* qwelintegra in mane comefta ualet contra indigeftionem ftoma
(L9 ^. .chi& difcolorationem faciei ex frigiditate iftud patet per expe
i Tous t Xxiétiam.Et uinum decoclionis nucis mufcatze & mafticis ualet
|ui. | conua frigiditatem ftomachi:epatis & irteftinorum, ^
rs zy gubt. stib eapstu co xxdiilua s fü:
3, Iper ca. eft circa quartum gradum fic. in medio eius
& funt tria genera piperis:eft enim piper nigrum qd
FI melio piper dicitur:& piper longum quod macro pi,
2/1733! per dicitur:& piper album quod leuco piper dicitur
& eft fructus arboris in india nafcentis.Dicüt quidam piper ni,
'erum fieri per decoctióem:cum enim debet colligi propter co,
/piam ferpentam apponitur ienis circa arbores.Piper nigri uit,
^ : «tutem habet diffoluendi principaliter & confumendi. Pipet aL
D A. bum fecundario & longum.Puluis piperis in cibis mixtus dige
n acie **. dftionem confortat & pracipue piperlongum fed fanguineis
qiii u4 oit cedi- Colericis nocet ufus piperis:diffoluit enim nimis & quibufdam
| peer nons. «quando lepram inducit.
H T Diui» VEDEIATI EN Cap; xxiii: | Dn
e Eponticü calida & ficcze é complexionis, Et € fere fi
fnile reubarbaro tum ad interiora, Virtuté hét mü
dificádi ex poriticitate:& diureticü € fua amaritudi,
neue ex qualitatibus foi ind decoctionis eius cü
bilitatemftomachi. ^ Cap. ^ xxv.
. Confert ad idem & cortices eius funt maioris efficatiae.
pf
fucco Hh parüm zucari mifcendo fobrie datuti fol. 201/446
uit opiléntionem fplenis & epatis ex frígida cauf AE puluis ei9: à "bw
cum melle datus ualet contra lumbricos(8t cerotum feu empla: A Do
ftrum factum ex puluere eius cum oleo & cera ualet contra de^ 7 00665 57
*
nene tta
ww Andalum frigidum eft in tertio ficcá in fecundo, Cu,
$a jus tres funt fpecies fcilicet album:rufum citrinum. ; E
Wit melius ex fandalo eft citrinum pingue: poft citri, .. eai
1 P d : & ^ev $ fv Jj
| numrubeum.poft rubeumalbum.& conferuntdolo ^ . ^ -—
ri ftomachi & epatis ex colera rubea: & rubeum eft e E "1v
bo & citrino & eft magis iuuatiuü.Nam ipfum prohibet fluxu? TTuxws Áa-
humorum ad simili canhus cordíace paffionicumfe^ ^ 7; 4-04
(he sms ratito aqua endiuiz & ind n cor:& C7 Haa :
talis linitio fuper epar applicata cum panno linio confert epati 7997 UT.
calefacto ex breit quando puis Fandali rubei micas cü £ , s " r1
. parüm camphorz & aqua rofaru; & temporibus applice£ con -» 4 /« » «6:14
fert dolori capitis q fit e caliditat fg puluis fondolt jebel mi, vnda E 1
ednaer? 7
xtus cum aqua folatri uel femperuiuze uel portulaca ualet i do
lorepodagracalide, . |.iplo 106103 m t
j i: ovtbbrCapo ss xlybo lins 35:51 54
Amarifcus calidze & ficcze eft complexionis. Vinum — .
decoctionis eius ualet ad opilationem fplenis & epa
tis & ftranguriam & difluria; & diureticus eft.Et pul
uis corticis eius in cibis decoctus:& frequés el ufus
eafdem paffiones.Et potus in quo bibitur tamari(c?
Y
| "Cap. |. . xxvii. | ;
Ifcus nafcitur in arbore glandium : & reperitur eti,
am in arbore pirorum.Eft autem optimus qui in ar,
bore quercus nafcitur : & manet diu uiridis. V irtu^
tem habet fobtiliandi attrahendi & difoluendi. Et q.-
CA
ex eo bonus eft recens planus coloris porri interius uiridis ex^ -
terius : & non calefacit nifi poft moram & in ipfo eft humidi,
. tas fuperflua indigefta: & eft calidus & ficcus in tertio:& eft re.
folutiuus: refoluit enim hurmiditates groffas ex pfundo corpo:
ris propter fortitudinem uirtutis atradtiue & lenit po(temata. A
u iili.
- & maturat cum rafina pini mifcendo.Idem duriciem fplenis cu:
wonest. rat&lenitiuncturas cumtanta cera quátum eft ipfum & cum:
| xafina pini mifcendo. — | "welripouoob olism mua
Cap. xxviii, unt
7» Inciber ca.in tertio & hu.in primo eft radix in tranfz:
| marinis partibus nafcens. V inu decoctionis eius et
ficum ficcarumet paffularum ualet ad tuífim frigi
(0 o2 0,5 UEEEREM) dam et fpititualium frigiditatem; Et puluiseius cu3
"me I. y ft. - ficubus ficcis immiffis et comedatur confert ad idem. Et uinuj
E , Jdecoctionis zinci.et cimini ualet ad dolorem ftomachi et. intez.
." | — flinog exuentofitateet digeftionem procurat.puluis zinci; coz:
/77*- — baubace fuppofitusualet contra tenafmoné: et puluis eius na^:
Ro j es , à
Eurus dvid-
| Jrer'- -»« Fibusinflatus confert contra appolexiam actu affligentem.
ES. (Quarta particula de fructibus et feminibus herbarum et or.
tis ab eis. 1 Qapuc! suxxixobasu:
eI Res n
y Migdale dulces et amarze. Dulces funt calidae et hu;
aw mida in primo gradu. Amare calida et ficcze in fecüt
| IE W| do gradu.Et amarz competunt medicinae.Dulces có
E999 feruntefüi. Amara ualent contra afma et. tuífim ex
frigida caufa : terant amigdalz: amarz et addito zucaro jppter
amaritudinem et fiant pultes, Oleum amigdàlarum amararug
ualet ad forditatem aurium. Et ufus amigdalarum amararum
ualet contra lumbricos.Et emplaftrum ex eis fadum et applica
. tumfüper umbilicum ualet ad idem. Et peffarium factum ex
eius oleo et trifera magna prouocat menítrua, | te
No Cap. | xxx À )
Itonía fant diuerfagz qualitatum:quaedam funt dul
j| cia:quaedam pontica feu ftiptica:quaedas acetofa. In
dulcibus eft humíditas temperata:in acetofis: et alíis
eft frigiditas manifeíta.Et uirtus citoniorum eft con
glutinatiua uuInerum : & prohibet illud quod currit ad aptata
in principio eo5:& fortificat os ftomachi:& confert (tomacho -
. . laxo & cotra fluxu; uentris ftipticitate eoge:fed dulcia funt mi
| nus ftiptica.Et oleum eius ualet ad idem & femen eius eft initi.
uü fine ftipticitate:& eius ufus ualet contra fudoré;& oleü eius
ualet fciffuris frigoris & eft utile ulceribus (cabiofis, Et fuccus.
citoniorum ualet contra fputüm fanguinis.Et femen eius ualét
contra afperitatem gutturis & lenit pectus feu cannam pulmo,
nis. Ad idem prodeft ipforum mufcilago.Et citonia ualent con
tra uomitum & fitim fedant & contra ebrietatem ualent, Es fi
rupus citoniorum confert ad eafdem pafífiones.& pira ualent fi
militer licet remiffus, : | | iri
4i 3135 1hroGapin od hat | ru gi: eg
2| Aparis ca.eft & (ic.i fecundo gradu. Radix cortex fo,
WA4 lia fructus & flores conferunt ufui medicinae. V irtu»
Jx| tem habent confortandí appetitum infrigidatu fto
D 33 machum calefaciunt, Contra epatis & fplenis uiciug
& corüm duriciem conferunt.uinum decoctionis corticis capaz
ri optimeualet. Ad idem ualet ele&tuarium factum de pulueri,
bus corticüm capari & tamarifi cum zucaro. Ad lumbricos có;
ferunt fructus caparorum & ad fplenis difcrafiam. Valent etià
ad yliacam paífionem i(to modo. Accipe lib.s.corticum capari
& coquatur in fücco radicis ebuli& addatur zucarum & fiat fi,
rupus & fumatur mane & fero,Idem firupus ualet ad artetica;.
3516 Cap ^ xxxib : d
gradum caliditatis & ficcitatis exiftit & in compera,
iS!) bus funt nociuz caftanez..dolorem capitis praeftant
propter duriciem digeftionis.nocumentum aufertur.cum affan
tur funt cóftipatiue, & cóferunt medicinz mortifera, Serapio,
tin |. Cap xxxi. Es ,
; Icus pineze & uuze paffulze.ficus funt recentes & ficcae
3 ce T G uirtusrecentium eft debilis propter humiditatem
3 EX] earum fuperfluam.& ficcz funt meliores & maxime
& lic in principio fecundi, Et alia eius uirtus eft maturatiua &
refolutiua apoftematum qfi mifcetur cum farina ordei aut cü
medulla panis frumenti.& recentes & ficcx laxant uentrem. Et
aqua decoctionis ficuü fimilis eft melliin uirtute fua. Et ficcze
Aftanea eft frigida frigidatione pauca & circa primi
tione ad glandes funt maioris digeftionis, tuffienti
568 carnofz & uirtus ficuum eft calida in fine primi gra.
4: D
valent efüi & inducunt fiti & molliunt uentré & funt cóuenie, -
tes gutture & cánz pulmonis & ueficze & renib? 8t finaticis 8
ibis dateualent contra uomitum colericum. .
difcoloratis.Et decoctio earum cum yfopo purgat pectus 8 fü
perfluitatibas & confert tuffi antiqua & dolori pulmonis, Pan
dect d Dinez funt calidze & humida in primo gra. Valent áfma
ticis € in dolore pulmonis & conferunt etiam comfumptis V ir
tutem habent leniendi mundificandi & humectandi,Et eft opti
mus cibus laborantibus in dolore pulmonis & apoftematibus
pectori&Vuz paffulze uirtute; habentlebiendi & humectandi,
Vinum decoctionis earum ualet contrá frigidam tuffim, & in
21 Cap. xxxiiii, | ^
Viube€& febeften funt calidae && humidze.luiube ha
v) is) bent extinguere acuitatem fanguinis colerici-.& con;
) Jferunt pectori & pulmoni & conferüt ueficze & dolo;
,ri renum & pectoris ex caliditate,& eft malum ftoma
cho & nutrimentum earum eft paucum & digeftio earum dura
& generant flegma; Serapio. Sebeften eft medicamen medium
in complexione fua in caliditate & frigiditate.laxat uentre; fe,
bricitantiü & conferunt tuffi calidae & leniunt pectus & fedant
catharrum calidum & conferunt ardori urinz quz fit propter
mordicationem colera in uefica & renibus,Pandecta, |
tof mibi Cap: XXXV. Ad
Runa funt frigida & humida, Prunorum alia funt
nigra alia rubea. Quz nigra funt & aliquantulü du
FB! ra magis ualent praecipue damefcena. Virtutem ha,
z43*: bent infrigidandi & leniendi inteftina. Et ualent acu
tefebricitantibus.& profunt contra conftiptationem uentris &&
ficcitate uel ex colera rubea deficcante.Platearius,
ü Cap. xxxvi
CPU) Nifum calidum & ficcum in tertio, Eft femen dulce
| n Á 23 LAN cuiufdam herbze fimili nomine appellat, Habet uig
Cóma "véto|unie- IPS
Gta. and eruat
"frd idieefhaés nem & indigeftionem.uinum decoctionis anifi & mafticis & ci
p stmomiJAd
Ji oes diffoluendi uentofitatem extenu,
*w$! andi| Valet contra uentofitates & aridam eructuatio-
d menítrua prouocanda detur triffera magna cum
— -
bs "e. POEM ins [2
decoctione anifilContra opilatjonem fplenis & epatis ualet de, Cófva pia Jor *
coctio ani(i cum fcólopendrie] Ec puluís anífi fumptus inci, 76^: ^^
bo ac potu ualet ad augmentationem fpermatis & lactis, —
: z02 4 H3 gi ; : iJ ! i s : Psi. Abhur *ül
"oCap. .. xxxvii. D EE
1 Accalauri eft fructus arboris lauri.funtea folia quz
,etiam medicinz competunt. & funt. calidae & ficcae
'complexionis:fed grana funt fortiora. Virtutem ha 2l
.bent confortàdi ex aromaticitate & difoluendi & có 4 l : " » ;
fumendi.Fructus lauri contriti & in efca calefacti & cum facea." em í
To capiti applicati multum confert cerebro flegmatico.Et con, A Pocum«
'tfa frigidum reuma capitis decoquantur baccelauri & rofz in Á i ws
aliquo uafe ore eius opilato & recipiat patiens fumum per os; ^ 5f9- m
:& ex illa aqua lauentur frons & tempora.oleum bac, lau. ualet 7/2 Arreticá.
contra dolorem ftomachi ex frigiditate & contra arteticá. Fo,
dnentum uw s decoctionis ms ice o A | 1
tat & mundificat.& conceptü impeditü ex frigiditate adiuuat, / | .-..,,. 7 7,7
: Pandecta,Platearius, : E ds | ud disi T 1
cn RTESGUDMK xxxviii, |
Vbebe funt calidae & ficcze temperate: funt fructus
cuiufdam arboris in india nafcentes,, Virtutem ha,
7]! bent confortando ideo ualent contra fincopim cum
| aqua borraginis exibendo.Et uini decoctionis eiüs
tnultum ualet cordiacis.Idem confert epilenticis.& cótra frigi,
dum reuma.Conferunt cubebe cura zucaro confectae & earu;.
odor fimiliter multumprodeft, ^ ^^. ? fi ves
Cap. ^ xxxix,
B
Arui calidam & ficcum in tertio gradu. Et feméuni
us herba. fic appellatae. Virtutem habet diureticam.
9» Vinum decoctionis ualetcontra (lranguriam & dit
furiam. Pulnis etiam eius in cibo fumptus digeftio,
nem confortat. Ventofitates fecluditSemineifalfamentisut, —
mur, appetitü prouocat, & femine tátum i medicinis utimur.
e
| Na t xlico nno, tre P6335
Aba eft frigidz & ficce complexionis, Et cum eft ui,
Jl ridiseft bumida in primo:parü nutrit.humores grofz
fos generat & ftomacho nocet. fanguinem groffum
.& melancolicum creat & fumum groffum.ideo cere
brum offendit & fomnia tiana inducit, fed per decoctionem
& affationem remittitur earum malitia.Et aqua decoctionis fa
barum mundificat facieni cum amigdalo mifcendo. Aqua flo,
gum fabarum ualet contra obfcuritatem oculorum. Ludi
»
Cap. . xli Ln ol
: 7» Enugracum ca.& fic.complexionis eft. Virtutem ha
B sue A bet copgultinandismaturandi:relaxandi. Ad maturá
i dum apóftemata exterius accipiat farina fenugraeci
! Z/cum uitello oui conficiatur & fupponatur maturat
& attenuat. Ad maturandum & rumpendum conficiatur cum
termentina maturat & rumpit,G fi mifceatur cum farina femi
nis lini & cum feminis altez maiorem habebit efficatiam. Ité5
fiat decoctlio ex farina fenugraci & feminis lini & alteze fuper
OE | apoftemata ftomachi & inteítinorum applicata ualebit. |
P
| Cap... - xlii; nu) M
, Emen lini calidum in primo & in humiditate & fic -
: V/A citate mediocre inflatiuum € ftomacho nociuum &*
E. | (parum diureticum eft parum nutrit/ad tuffim frigi
|j 1 Tulsem fr VE dam ualetpectus purificat a flegmatica fuperfluita,
E sad besfus p^ te in cibis fumptus/& ab extra farina eius ceum-farina feminis Ti
E Lj X 1. micum butiro mifcendo ualet cum tali ungere pectus/mollifi
E'C. 'cat materiam flegmaticam ibidem peccantem(& idem fedat
| dolorem uniufcuiufqy membriffdem ualet in fpafmo (& uirtus.
feminis Jini proxima eft uirtuti fenugraci, :
o-- Cap. xliii, oue
» [EI Vpinus calidus & ficcus in tertio. Virtutem habet
Dx diuretícam. & funt lupini dulces & amari. Et ama,
zi ripracipue ufui medicinz competunt,.Er farina du,
pinosz amaroge confecta cü melle confert contrà Iübricos. 8 fi'
puluis abfinthei ael eius. fuccus additur fit eo:efficátius 8 enia
plaftrum factum ex farina lupinorum amarorum & fucco ab^
finthei addendo parum atoepatici ualet pueris contra lumbri^
cos füper umbilicum applicando. Vinum decoctionis eius ua»
let ydropicis & contra opilationes fplenis & epatis de caufa fri
gidao1::7: 51 Cap. . xliii,
in Ilium frigidum in primo: ficcum in fecundo femen
J| c(t. Ec uirtus eius eft deficcatiua ideo deficcat uentré
i| feu conftipat. fed quádo ponitur exterius infrigidat :
in primo & exiccat ín fine tertii.Et milim modicu;.
dat nutrimentum.Et quando applica ab extra in 'facellis acta
calidum fuper inteftina ualet contra fluxum uentris & prouo;
caturinam,. - T | P-
CUL 20 254 Cap. xlg: i5 do
ER V'ces & auelanz.Nux ufüalis indigeftibilis eft & co^
leram nutrit & dolorem capitis commouet, tuflienti -
cat.uenenis contraria eft comefta fi fuerit. Et nuces
cum cepis & melle & fale mutuo mixta morfu3 homis & canis
ad fanitatem perducit; Veteres nuces contrite & cancro cathaz
pla(mateprofunt.Nuces calidae & ficca funt quz multum co;
meftze faciunt paralifim lingua & prouocant uomitum & la^
xant uentrem. Auerois, Auellanz in cibo fumptz dolorem ca;
pitis incutiunt. ftomachum inflant. corpori fano pinguedinem
conferunt & fedant moleftiam tuffis uentuftiffima.& auellana
nutribilior eft nuce. Auicenhia.quoniam eft magis folida & mi,
nus unctuofa.declinat ad caliditate; & ficcitatem, & e(t tardio.—
ris digeftionis & exitatad uomitum.Pandedta,
| qiu Cap. . xlyi
«x3 R deum frigidum eft & ficcü in fecundo grada. eius
LI nutrimentü minus tritico.Ex farina ordei. & aqu
J| fit mixturacu5 zucharo albo & uuis paffulis mifcem
47 do confert loco cibi febricitantibus & aqua ordeilo :
co potus.Ex farina ordei & aceto fit emplaítrum coria apo»
Z1
bus contraria eft a ieiunis comefta naufeam prouo, ..
|! ftemata calida inprincipio ad répercuffionem.&' aqua ordei mi
D
xta cum amido ualet pro mundificatione facíei, -
Cap. — xlvii,
d Robusin primo ficcus in fecundo. Habet uirtutem:
aperiendi.abftergendi & infcidendi. Habet faporem
amarum & prouocat urinam.& qui nimium eo utü
222) tur facit urinari fanguinem. Et quando boues de eo.
comedunt inpinguantur.Farina orobi laxat uentrem & prouo^
cat urinam & meliorat colorem corporis.ex quando mifcetur
cum melle mündificat ülcera & lentigines.& facie; mundificat
eius mixtura cum farina ordei & amidi. ldem uale eraritá mé.
brorum.Et farina eius cum aceto cocta & pofita fuper pectine:
confert ftranguria & curat teriafmones; & punctiones méílruo
rumSerppio, ^ ^ NE psu |
gm Liua 8 oleum oliuarum.Olidize uirides funt frigidae :
T i| & ficczeftringunt uentrem.& oliuz aquatica excori :
, wsuy J| ant ftomachum propter eoge ponticitatem & quádo
ui) ponuntur in aceto funt plus excoriatiue ftomachi.&
nigre ex eis funt calida cü pauca ftipticitste indigeftibiles plus
aliis, Et humor qui genera£ ex olíuis uituperat & quze comedi :
tur in medio prandi acuunr apetitü & magna ex eis funt maio
' resoperationis.Oliux paucum dant alimentum corpori. & qfi :
funt maturz completze funt calidi caliditate téperata & imma, :
turz frigida & ftiptitiores. Et oliuz nouz ftringunt uentrem :
& funt bonz ftomacho:fed nigtze oliuze maturae funt parte cor
ruptioni & funt male ftomacho. Et emplaftrum ex eis factum
prohibet ulcerá quorum nomen eft antrox.ideft apoftema igni
tum,Et empla(trum ex foliis oliuze cum melle fuper umbilicu;
- occidit lumbricos. Et quando fit ex eis emplaftrum cum fari,
naordei confert fluxui uentris antiquo & fluxui humiditatum
quas a matrice emanant, Oléum oliuarum maturarum confert -
fanis & eft bonum ftomacho propter ftipticitatem qus eft
jn eo.& reftringit gingiuas & confortat dentes quando tene;
tur in ore.& prohibet fudorem & lenit corpus & prohibet ad,
üentum frigoris corpori & rale oleum debilitat uirtutem medi
cinarum uul nerantium,& datur in potu cótra medicinam mor -
tiferam ut uomatur ab eo,Serapio,Pandecta, |
(Cap. — xlix.
Oma granatarquaedam funt dulcia: quaedam aceto
| fa& acetofa funt maiores ftipticitatis. Omnia gra;
* B! nata funt boni humoris & funt bona (tomacho pau
33! ci tamen nutrimenti.& dulcia quidem funt boni fa^
poris nifi quia inferüt caliditatem ftomacho licet paucam ideo
non funt multi conuenientia febricitantibus, fed acetofa ma
gis conferunt.Et fuccus granatorum uentris compefcit fluxus
& infüfus in aqua & potui datus emoptoicis & diffintericis me
detur, Et füccus eorum cum melle ualet ad ulcerationem oris,
Granatum quod dulce eft frigidum eft in. primo à: humidum
in fecundo.& acetofum eft frigidum & humidum in fecundo.
& acetofum reprimit coleram & prohibet curfum füperfluita/
tumad uifceram proprie uinum eius,Pandecta, Auicéna &c,
| 25 mapo ccm io n ieri
xp num Secum Vlpain efl calidum in fecundo gra
ANZ du. et uetus ex eo intertio. Et muftum in primo, et
m 7 manifeftatur unumquodq; uinum i quo gradu eft p
Jal! ef(timationem caliditatis inuente in eo, Vinum imo -
derate fümptum nocet neruis et fenfibus.et uinum uet? album.
pxouocat urinam nifi quia facit dolorem capitis.et qua ex eo
bibit fatis nocet ftomacho. Nouum uinum generar inflatione3
et eft difficilis digeftionis inducit fomnia mala . Etuinum aL :
bum fubtile eft bonum ftomacho et conuenit ufus eius magis
in fanitateet zgritudine à rubeum quod inter albumet nij
grum medium e(t . Et uinum nigrum eft groffum et tarde dis :
geftionis et inebriat et ingroffat carnem, et confert in fluxu
pedum cum fale & aceto,platearius,Serapio &c, ^
nentris 8 eft inflatianm. Dulce uinum eft tarde refolut ionis,
inflat ftomachum.laxat uentrem ficut muftum & confert ue,
fice & renibus. Acetum frigidum eft in primo gradu ficcum in
tertio. Virtutem habet penetrandi & fubtiliandi & conítringe,
di ex qualitatibus. Valet acetum contra uomitum & fluxum ué
tris buliantur in aceto rofz; & cortex quercus & imbibatur in
tali aceto lana & ponatur fuper ftomachum uel fuper umbili,
cum.Et appetitum incitat .carnes cum eo comeítz. Et acetum
ftomachum cum inuenit plenum laxat:uacuatum auté reftrin
git.Et ualet cotra frenefim fricátio facta circa uolas raanum &
€ Quinta particula de gummis & confimilibus,
iso Gapot m dieti 5:9tat cuo ilr
Amphora frigida eft & ficca in tertio gradu. Eft eli,
I genda alba:& lucida. Valet contra geomorream.i.in
un noluntariam fpermatis emiffionem, Diftemperetur
| A camphora cum fucco folatri uel lacte &c. & fuppos
natur pcdini uel renibus & confert. Idem ualet contra dyabe;
ticam paffionem & contra calefactionem epatiscum pannis
humectatis apponatur regioni epatis,Et camphora mixta cu;
fucco fanguinarie ualet contra fluxum fanguinis nari; Et có;
tra libidinem odoretur camphora per nares.& camphora fatis
competenter ponitur in electuariis contra acutas zegritudines,
Cap. —1lii,
3) Ragantum frigidum eft in fecundo:humidum Í pri
| mo gradu.eít gummi. & quod album eft clarum &
purum eft maioris efficatiz, Contra: ficcitatem pe,
oris detur patienti decoctio dragáti & gummi ara
"]
u
Er op
bici in aqua ordei.Item aqua decoctionis ordei & fucci liquiri,
tiz in qua diffoluatur dragantum ualet contra tuffim ficcam,
. Ele&tuatium etiam confectum ex partibüs,ii.draganti &.i.par.
teliquiritie cum zucaro conficiatur quod ualet cótra tuífins
ex calida caufa. Et aqua ordci decoctionis dragáti ualet cotra.
/
fitim & contra diffinteriam ualet aquapluuialisiniquadiffo — , ,-
lutum fit dragantum.Dragantum cum albumine oui mixtutg celulla i qi "
contra ignis combuftionem optimumfeft;plateariusSera, — RN
Cap. ^l ^ c 5
EV V mmi eft arabicum calidum & & humidum fimile e | :
vM draganto:& dicitur arabicum:quia in arabia reperi,
LA tur melius eft, Habet autem uirtuté relaxandi & le^
J niendi. Valet contra afperitatem linguze.diffolutum - .
gummi arabicum in aqua in qua frigetur lingua.Contra uomi.
tum ex debilitate uirtutis retentiue detur puluis eíus cum pul, .
uere cinamomi.Puluis g ámi arabici mifceatur cum fucco pla»
taginis & confert.Et puluis eius cum puluere fanguinis draco^
his in aqua roforum: mifcendo confert. contra fluxum men»
ftrüorum & fanguinis, : [5119 0.2107 endi
/Audantüm calidum & humidum i fecüdo- gradu eft
rosin quibufdam herbis inuifcatus & eft eligendü -
|| quod eft ponderofum & nigrum.Odor eius ualet có
itra catarrum ex frigida caufa, Et landanum & ma,
ftix mifceantur & circa gingiuas & dentes intus & extra pona»^
tur dentes relaxatos confirmat. Ad fuffocationem matricis re^
cipiat patiens fümum per inferius , & contra przcipitationem
matricis recipiat patiens fumum laudani per os. Et fuppofito,
rumex eo factum & matrici immiflum confortat matricem. &
innauat ad conceptionem, | gu S eu GE
| Capi? nidgosza Y ioosuigi e
3) Aftix calida eft & ficca in fecundo gradu.gümi € cu,-
AW iufdam fructicis. eligenda eft maftix qua alba eft &.-
I| clara.quze uero obfcura abicienda, Virtutem habet .
i7 confortandi:conglutinandi: confolidandi & cóftrin . -
gendi.Et uinum diffolutionis mafticis& olibani cum albumi-
ne oui mifcendo & temporibus fuperponatur ualet contra hu,
mores fluentes ad oculos & ad dentes, & confert etiam contra .
^
-
*
/
x
. dolorem temporum qui fit ex fumofitate afcendente a ftoma,
«cho ad caput. Maflix mafticata deuoluta in ore comprimendo
in dentibus pluribus uicibus facit defcendere. humiditates per
fputum eiciendo.Emplaftrum factum ex maftice bolo asmeno
- & albumine oui & aceto & fuper orificia ftomachi pofitum
| *uomitum colericutii. conftringit pofitum fuper renes & pecti,
.nem fluxum colericum 1eftringit, - N td e md
kcroni enoapssnt dui (5i
Irra eft calida & ficca in fecundo gradu. gummi | eft
4| cuiufdam arboris ín india nafcentis . Eligenda eft
ii qua clara & citrina & lucida eft Virtutem habet. có
M £u. fortandi ex glutinofitate conducendo partes i unü.
-Et uirtuté diffoluendi & confümendi mediocriter ex qualita,
tibus fuís.& etiam perferuat a putredine, unde corpora condi,
ta cum mirra cóferuan.et ualet mirra cótra fanié oris: ftóma,
chi & inteftinorum,8 mirra ualet Miteibutrida ulcera Et fu,
"mus eius pet o$ receptus cerebrum. có ys per uulnam:ma
: tricem calefacit & confortat ad conceptiónem, Et mirra ualet
c contra foetorem oris uicio humorum putridorum, Et.uinum
. decodionis eius & ficcum ficcarum ualet contra afma & uitiü
pectoris & cotra tuffim. & pillulz de ftorace calamita & mirra |
.'malent contra.catarrum & ualet etiam ad digeftionem confor, |
«tandam, - cem 6not S oanies sq t *t dddies ys fiiv
.osiloqqi! 3 9 9] 1:008 BI eod smt o |
Ixalia naualis alia liquida; & eft calida & ficca in fe,
cundo gradu. Naualis minus eft calida & ficca.& pix
| liquida uirtutem habet confumendi laxandi & dif;
foluendi. V nguentum exea factum cum litargiro &
. oleo lauri & .:parum aceti ualet contra fcabiem: Contra dolo,
xem fplenis fitemplaftramex pice refoluta cum puluere abfin
:thei & cera & oleo,& pix naualis in emplaftris ponitur qua fi,
b «unt ad uulnera;Et dicitur naualis quia abraditur a nauibus &
| ipfa deficca fuperfluitates & diffoluiteas propter moram qua;
.: facit in.aqua maris.Dicunt quidam diffoluit fuperfluitates ga
. a€quifiuit uirtutem ipfam ab. aqua marina.Serapio,
OUS REA EU 1
à
eror i —
s ^
- 74
A "t * 2 ; [ 2 2 EL V
c Cap. ^. lyiii, Hnsass sb sb Ere cud
7, Efina diuerfificatur fecundum díuerfitates arborum
Wi a quibus coligitur.& omnes refinze fünt calefactiuz:
4| & diffolutiuze & mundificatiuze Et eft in refina res 3.
zn! abftergit adeo cy curat fcabiem & ipfa quidem attra
- hitab interioribus plus d aliz fpecies glutinis.& dicunt quida;
refina fit fudor arboris pini. £t refina ingreditur unguenta faci
ens ea odorifera & bene colorata, & confert ad ulcera corporis
humiditates putridasattrahendo,pandeda. |. ^^ ^ ^
Torax calamita ficca & liquida, funt calidae i primo
& ficca in fecundo gradu. Eligendo eft ftorax cala,
EI mita rubea..nalet contra frigiditatem & debilitates:
iA l| cerebri cum Ídüdano & ftorace liquida mifcendo in.
modum pomi ambre naribus applicando multum cofert cere^
bro. Ad idem ualet melius fümigiam de ea pofita fuper carbo,
nes, Vinum decoctionis eius gargarizatum humiditatem uuae
feu uuele deficcat.Et pillulze de ea factae ualent contra frigidi, -
tatem fiomachi & frigidum reuma capitis.& fümigium eius da -
let contra fuffocationem matricis: per inferius applicatum . Et.
ualet etiam contra pracipitationem matricis ide(t cafum eius p -
fuperius applicatum. Storax liquida multum ualet i emplaftris
contra tineam & puftulas &' fimiliter ualet ad plura emplaftra
ta & reddit eà multam .odorifera. up ficub SAVA Nn
: | Erepentina calida é & ficca. Fumus eius receptus cit -
3)1 (9| Ca anum curat tenafmonem;Similiter ualet eius fuc;
23 P2 | cus contra fuffocationé matricis inferius recipiat, &.-
ies contra przcipitatione3 matricis fuperius recipiat fur
mum terepentinze uel fiat fuppofitóriu; matrici cum:bombice
ftema fiat ex ea & farina ordeiemplaftrum, 5550:
$e ! x ii
inuoluta termentina in füffocatione matricis; Ad rüpenda apo.
([ Sexta pticula de generis falis& is terre & lapidibus,
PY Ls P. xi, d
à Lunten calidum eft & ficcum in quarto grada, habet
AW uirtuté confumendi & fortitet deficcandi puluis eius
JEN | fperfus fuper cancrum malam & putridam carné erà
1 373: dicat.Et alumen mixtum cum parum mellis cus quo
liciniurm ungatur & immiffum fiftulze multum prodeft.Priusla
uetur ulcus cancri cum aceto inflationes girngiuarum fanat fi
fiat ablutio earum cum aceto mixto cum alutniné praecedente
uentofitatione cum factificatione circa caput & fpatulas, Cor
tra fcabiem fulphur & litargirum & alumen buliantur in aceto
«& oleo & inunge in balneo.poft ea ablué cü aqua calida & poft
iterum inunge.Dalneum aqua aluminis ualet ydropicis fcabio
fis arteticis, ' ^ sbiemi 6 cmretiens Ies v3 minm
GA v
S -
A "s
cure P. gentum uiuum calidum eft & humidum in quarto
MÀ e gradu.Quidam dicunt g fit frigidum in quarto ex ef
VEN Eli fectu eius calidum proba£ quia diffoluit infcidis pe;
3) netrat.licet actu fit frigidum potentialiter eft calidü;
. Contra fcabiem recipiatur litargirum & cerufa & oleum lauri
mifceantur in patella circa ignem infrigidato adde argentü ui
uum & ufui referua.Contra pannum faciei poft partum accipi -
; Sar avngia gallinx cum ceru(a & argento uiuo & inde ungat
acies. a TACCE
AL WT z
Olus armenus frigidus eft & ficcus in fecundo gra
du.Eft quzdam uena terrae. Virtutem habet conftt?
gendi. Et eligendus eft qui fubrufus fecundum om.
'nes eius partes, Confert;bolus contra emoptoicá paf
fionem ideft fluxum fanguinis per os fumatur aqua ordei i qua
fit diffolutum gummi arabicum uel dragantum cum bolo ar;
meno,& prodeít idem contra diffinteriam cum fucco plantagi.
pis amminiftrando. Vel fiat emplaftrum fuper inteftina cum al
burhine oui & boli armeni & emine plantaginis. Et contra fl
xum fanguinis ex naribus mifceatur bolus cum fucco fangut,
»
parie ex imponatur naribus & cofert,
&
Cap... liii,
& Ervfa frigida eft & ficca in fecundo gradu. eft flos
plumbi.Habet uirtutem mundificandi: extenuendi
ASSI füperfluitarem & extergendi. Aqua refolutionis ce;
NM A vufze & amidi mundificat faciem.mulieres ea utun,
tur.Et cerufa ualet ad creandum bonam carnem in uulneribus
& ad fananda uulnera. qui cerufam faciunt fzpius incurrunt
apolexiam. epilentiam. paralifim, arteticam propter malitiam
uaporum plumbi. à; du gite
| "Cas Nw eu i ;
PD Alxuiua calida eft & ficca in fecundo gradu. Mixta
AY fS cam fepo& oleo uidelicet ad putrida apoftemata.
"M! & uirtus calcis eft inflatiua. mordicatiua aduftiua
ü cauterifatiua, fed fi mifcetur cum axungia aut oleo
fit maturatiua;& opottet cj fit noua uiua quá non tetigit aqua
& eft fortior d illa quam tetigit aqua, & quando lauatur calx
: fit fine mordicatione.Pandecta, | 4
Cap . lxyi. (
3 Orallus rabeus & albus frigidus eft ficcus in fecun.
4| do gradu. Et autem eligendus rubeus groffus & cla
bu rus & quapto plus accedit rubedinem tanto melior -
3 zi) qui nulla habet foramina uel pauca. Albus fimiliter
eligendus quanto albior tanto melior: qui etiam non fit perfo,
ratus foraminibus. Virtutem habet confortandi.depurandi có
ftingendi. Virtutem habet occultam contra epilentiam,contra
fluxum fanguinis narium imponatur puluis coralli rubei cum
fucco fanguinarie naribus & confert,& puluis eius in ouo for,
bili ualet contra diffinteriam.uel datur cum aqua plantaginis.
Etcontra emoptoicam paffionem ide(t fputum fanguineum
fiant pillulae ex duabus partibus pulueris coralli rubei & una
parre draganti cum aqua ordei mifcendo & fiant pillulz quae
tenentur in ore :.& trafglutiat poft refolutionem earum,
Cap. xvii
x iii
-
Mantites frigidae & ficcze eft complexionis eft lapis,
Wl Habet uirtutem conftri ngendi fluxum fanguinis in
teftinorum.Fiat'emplaftrum ex puluere emantitis &
zJ albumine oui & oleo rofarum & aceto & applicetur
fuper inteftina.Idem ualet cotra fluxum menftruorü cü aqua
uel fucco planginis.Idem ualetcontra fluxum fanguinis nari,
um cum fucco fanguinarie naribus imponendo. & fiát pillulae
ex puluere emantitis € gummi arabici &. draganti cum aqua
& tranfglutiat tranffolutas,
xofarum conficiantur & teneantur: pillulz in ore fub Jingua
Cap. lxviíi a
3) Itargirum temporate frigidum eft & ficcü fecundum
l| quofdam frigidum & ficcum in quarto, Et litargi,
|| rum eft duplex.quoddá dicitur fpuma auri.& quod,
dam dicitur fpuma argenti, Virtutem habet confo,
lidandi depurandi conftringendi.puluis litargiri unIneribus itm
pofitus faniem confumit & ulcera confolidat. Valet contra fca
biem praecipue cum fit ex flegmate falfo fumatur litargirum :
büliatur cum oleo nucum & parum aceti & inde liniantur lo,
ca fcabiofa.Et confert etiam litargirum contra ulcerationem
uirga: puluis eius applicatus ulceri pri? cü aqua aluminis mun
dificetur.Confert etiam contra pannum oculorum cum aqua
xofarum fiat colirtum, Et ad faciem :depurandam fiat ungue
tum ex axüngia gallinze cum puluere litargiri & oleo rofarum
mifcendo, 1iotule o bases
| Apis lazuli frigidus eft & ficcus fimiliter lapis arme,
nus fed eorum exeffus non eft determinatus ab at
|| toribus, Eft autem lapis lazuli eligendus qui multá
affimiliatur colori coelefti.purgat principaliter melá
€oliam,V let lapis lazuli cótra uicium fplenis & emoroidari,
Detur cum uino decoctionis fene & feminis feniculi, ualet con
:tra cordiacam paffionem.detur cum fucco borraginis & pulue
xe offis de corde cerui. Et ut breuiter dicam, ualet contra om
nes paffiones factas de malancolia..
WOMNSMAMUUTNERN NE LUN ELALN T p RE PNE I RENRAERISET. IT IIT UNTER C X ANNIS NEN THES VETT SNC NSCIRNE ES SEIEINET TO NEUE TNR
Erili fiae margarithz frigidae funt & ficcze.lapis qui.
jin quibufdam pifcibus reperitur. eligendae fübalbe, .
1 a clare & lucide. Virtutem habent confortàdi. con,
MesUS ES tra fincopim & debilitatem ex medicina uel fluxu ué
tris uel fanguinis & contra cordiacam páffionem & in febrib?
? detur puluis — cum zucaro rofarum, |
unu dec Cap. Ixxi. |
Viphur calidum eft & ficum in quarto , Eft aliud |
fulphur uinum quod ex terra. fulphürea producif ac m
aliud eft mortuum quod artificiofe prEparatur, Et E d
4| illud non eft tantz efficatiz, Eft autem eligendum
quod uiride eft. Virtutem habet diffoluendi confumendi. Vn,
guentum factum ex puluere fülphuris & ellebo, albi & oleo li
ni & cera multum confert contra paralifim arteticam podagrá
& epilenticam &c, Valet etiam contra afma inueteratum det
3.5. in ouo forbili, ; |
| Gapicuo doatib . ooi stone ee
3 AI calidum eft & ficcü.Ex fale & aceto & oleoiaqua , .
| pabeme poteft prouocari uomitus dictus in ore im^abequeus
2 ymiffus uel penna.ad dolorem ex uentofitate fiat fa,——— —
m tellatio ex fale torrefacto & calefacto & fuperpona — —
tur loco patiéti, & ex fale & melle fi fuppofitorium ad uentris -
Conflipationem. — Cap. lxxii, —— AVI QUU ON
Artarus calidus & ficcus í quarto.Q uod de uino pu
| riore exiftit melius eft.& fit ex tartaro & litargiro &
E2»|| oleo nucum & parüm aceti commixtio ad ignem i
E34, modum upguenti quod cófert ad malas fpecies fca i
biei & puluis tartari in cibis datus pinguedine; confumit & ex ie
tenuatur.puluis etiam eias fcilicet.5.ii,datus cum melle rofage |
uel conferuat rofarum uel alio confimili ducit ad.s. uel.vii, a7 E
fellas puluere maíticis addito. E Iricr su TOS S
» Cap s Odxxiiii c 2 dà
Vthia € ifrigidatiua ftiptica repellet ulcera carne &
d conglutinat & eft deficcatiua, Er tuthia praeparatur
$ qi pluries extingui£ in aqua rofage tunc ingreditur
: x iilii
. €oliria oculorus. Et uirtus tuthiz ablutz initum confert oca
lis fluentibus & ad plures alias aegritudines oculoru;. Et puluis
.. tüthiz deficcat ulcera MS & humiditates ibidem content
| : P ande cta. 1
: Cap. ^ kxxy.
: fes Itriolum eft mingraleeft aduftiue confrictiue uirtu
0r iris |
1| tis.calidum eft & ficcum in qne d fumi,
j| (ür ex eo in potu.5.5. ci ydro melle expellit lumbri^
M) cosiE.t quando fumitur in potu. 3d. aufert nocumen:
7 ez, tüm fangorum faciens euomerdfEt puluis eius immiffus in na,
| cis cUm res conftringit fanguinem fluentem ex eis & mundificat ulcera
| - marium(Et puluis eius pou in aures occidit üermes eatum.,
E Pandecta, cy
» Cap. Ixxvi. |
idferis calidum & ficcum carnem (boil con^
itundecung; nafcitur. przccipue in naribus cung
e mixtum , & mixtum cum aqua mellis fiftulag .
$24) curat & gingiuas putridas fanat & canceratas carnes
Vohemendat;Ecjalitam cum (aie aumriito.. terépentina & refi, :
p Wipro tà in modum ünguenti leprofos curat.Pandecta,
(prima particula de animalibus & ortisab eis, :
Cap. . xxvii,
jy Neta & anfer, Anas eft calidior omnibus auibus dej
|| mefticis.dicunt quidá ipfa calefacit infrigidatü & fa,
cit calefactum poffidere febrem(E ius pinguedo é ma
2 xima dolorem fedando & eft: melior pinguedinibus
qm ( aufium. * & caro eius eft grauis digeftionis & auget fperma . &
cius pin£uedo c]arificat colorem.& eius caro impinguat & cla,
qeotm rificat Uocem( caro anferis eft grauis & tardatur i ftomacho;
riga fed leuius & melius quod eft in ipfa fant alz..Cum autem caro
digeretur harü auid eft nutribilior oibus carnibus auiü. augmé -
cum etticit in coitu & multiplicat fperma, Pandecta,
/l ' Cap. - lxxviii. M ii
Mer carnibus fuis reficit & nutrit. Vnde nihil eft. in bó |
7 ue quod diuerfis ufibus utile non fit. Vnde eius fim?
ut dicit Plinius li. xxviii.cap.xi.Fimus bouis cus aceto iuuat có. I uk Bou
tra dolorem articulorum ydropicis etiam fingulare remedium : |
eítfi inde ungantur ad folem confumitenim humore;intercu — . —
taneum.Eft autem animal non folum uibus hominum necef,
farium fed etiam ad plura alia quantum ad eoz: cornua ut peL
les ex quibus uaria fiunt. Bartholameus anglicus. po
HUptegr egdoüg LGapesccoluxie | bar
Apra eft uelociffima in curfu:leuiffima in faltu:acu^
I! tiffima i afpectu: dulciffima i guftu & faniffima quo
ad efum:fagaciffima quo ad paftum:nam uifu guftu
x & olifactu difcernitinterherbas & arborum rami, ,— - |
5 fculos quoru; éxtremitates teneras comedit & depafcifCaprae ^v eno 1
" uiuunt per undecim ànnos: & frequentant coitum ufqg 3d fene — — 4 T
--
. é&tutem:& aliquando generant gemellos(Vrina etiam Capraru; r i ll, s
calefacta auribus inftillata dolentes aures fanat, Bartholameus AMI 1
anglicus. | |
Cap. Ixxx,
Ancri fluuiales multum conueniunt in egritudinib?
| calidis:& quando comburuntaur & fíant inde cineres.— x
i qui mifceantur cu5 parum gentianze & bibitur cum Cs,y, frr
—- uinoeft optimum medicamen contra morfu; canis iin T
rabidi.Et talis cinis cancrorum mixtus cum melle fcifluris ma; P Tv ad
nuum & pedum & ani &lex coriationiqua fit a frigore & caty JU WAR TH
cro f confert.Et quando coquuntur & potatur de iure confert A. Pelican: |
D
ulceribus pulmonis.Serapio. . [^ dut, Ht
: Cap. Ixxxi. do DM
Olumba eft auis manfueta hominum &equentiam J! vulva f
confortium diligens quam antiqui aufem uenenfem
S! nuncupabanf:eo& frequétat nidos & ofcolo &amo |.
2x77) re concipit & ueneri multum uacat ideo columba di TES vnde
citür quafi colens lumbos.Sanguinem medicinalembabetfan, ——— D
guis eius füb dextra ala extractus & fanguis calidus oculis im» A Toca
pofitus inftillatus dolorem mitigat & obtalmiam fanat oculo, /aJ
JH obl "a
E
rà |
Jl
|
d
. sum(Caro columbarum dura eft ad digerendum & uifcofatut,
de groffu; dat nutrimenttifed quando uolare incipiunt ratio,
ne motus funt melioris digeftionis:quanto autem uetuftior tà^
to durior & peior ad digerendum. ic RS enpsnir
/ Cap. xxxii, Ü
Aftor animal eft commorans cu; pifcibus füb aquis
1| & graditur füb terris : & dicitur caftora caftrando.
eI Nà corum tefticuli medicinze funt aptixcum fenferit
mm Ne] à Otehi Ipfe fe caftrat & morfibus fua uirilia am,
| i . putat.Caftorium uirtutem habet diffoluendi confümendi & at
e «77/5. tenuandiloca neruofa maxime confortandi:unde ualet epilen,
M ticis & contra frigidas paffiones capitis & paralifim linguae uc 91
: . tit & loquelam reddit fubito ablata; fi fub. lingua refoluatur.
: i w^ Et ualet contra uniuerfalem corporis paralifim fi decoctum cü
| uino fuerit & ruta & faluia in potu fepius fumatur.
: Cap. Ixxxiii,
Eruus eft aíal didtiffime uiuens plus G centü annis.
*4l Et eft animal fel non habens nifi i inteftinis ideo ha^
M bet inteftina amara & foetida : ut dicit Ariftoteles 8
S.S M7) Auicéna.ltem fanguis cerui & leporis nunquam coa
wo guiatur:& offa inueniuntur in eoge cordibus conferunt ad mul
| O54 1 tY^) €?" 3s paffiones notanter cordiales & in nobilibus confectionibus
19 an j d, 1 ctus al miniftigntur.Dicitar qy lapis quidam reperitur in ceruisqui
EV 4 . . miro modo dicitur iuuare mulieres quando funt praegndftes.
| Bartholameus anglicus. inq en
: Cap. Ixxxiiii,
— Dusab edendo dictus. Paruus enim eft & pinguis &
(6 iecundi faporis:ut dicit Ifidorüs.li.xii, & eft tempera
24! te complexionis:unde melior & digeftioni compete;
tior maxime fi eft m n unde eius caro bene m
guinem bonum gignit : ideo carnes eduline maxime
*
- trit & fan
conueniunt humanz naturz maxime hiis qui delicofe uiuunt.
sefoppo
1541 v0*. Et pelles edorum fanant morfus uenenofos fi calidae
aduftio pilorum odore fugat ferpentes.
IZ ENCTPONUEO NR M EY RINT ERES KE NEU TP PERPELEATANTUMMCOAMU GIAI TIENS
Logon a Doxy. uf ;
| Epus dicitur habere IH fexum ideo multipt
|| tarunt leporem gigni & gigfére fine mare:ut Plinius, — :
i Sunt autem lepores animalia ita foecüda cp uno fee».
: ! tu nifcente ftatim altero foetu uterus grauidaturz. (7, y, A e
unde utile eft animal quo ad efüm cü fuerit iuuenis. Nam eius. É
coagulum ualet cotra uenenum:reftringit uentris fluxum:fan. . QVEDETSS an :
guis eius mitigat dolorem otulogz: & quanto coagulum eius ler ocu 2
. eftueteriustanto melius.Bartholameus anglicus, | — mM
M.
Cap. . I]xxxvi. d
Orcus nafcitur dentatus & multis infirmitatibus
fubiacet: & quando infirmatur obliquum tenet ca»
j| put & in luto plus iacet in- dextro Jatere áileno. Et.
: meljores funt filii qui nafcunturin hyeme & peio, (e
res in eftate. Efraute animal inmundü & gulofum auide deuo
rans quod libet foetidum & inmundum: ideo caro eius licet
fit facilis digeftionis tamen ex ea multum comefta plures inde.
generant fuperfluitates flegmatice putrefadtioni abiles(& ipin
guatur porcus uel fus irjquiete;& feptima pars fui cibíconuer^. .
titur in pilos & in fanguiné& in lac dicit Ariftoteles libro. yii.
kc . Cap. Ixxxyii;
3 Italus ftatim quando nafcitur a uirtute propriaad — *
M| querédum matris ubera erigitur & flatim reficitut — — ——
matris uberibus, Nafcitur ei ficut.& equo in fronte
Man) puftula quedam nigraquam magi afferunt incenfi
uam fore amoris:hác puftulamftatim mater amputat nec ad, .
mittit ad ubera nifi predictum uirus auferat. Et funt boni nt
trimenti & facilis digeftionis & multum uchetare habent.
Cap. Ixxxviiio 5 0 o n
3 Vlpis eft animal multum dolorofum:quando euim »
1| canes infequuntur eum caudam inter crura recoL
7l! ligit: & quando uidet fe non poffe euadere in cau»
5iv39 da recollieit urinam. uam fuper canes infequen^
tesipffm proiicit & diffundit:cuius foetorem canes abhorren d
tes aliquátulum ei cedunt. Adeps enim eius & medullamulu; — - E
dicuntur ualere contra neraortm contractionem.Sanguis efüs
dicitur diureticus unde multum ualere creditur ad lapidem re
num & üeficz:ut dicit Plinius libro .xxviii. Et dicitur Plinius
ibidem qfi quis linguam uulpis habuerit in annulo talís non
patietur caliginem oculorum Barthol ameus anglicus.
3511 923p: 1: doin bx gs :
; Vtirum accipitur ex lacte uaccarum caprarum &
d ED JA. ouium.Et butirü refoluit & maturat: & propter hác
1 NE j| caufam aminiftrati apoftematibus qua fiunt füb au
HJ re quando uolumus ea mollificare & maturare. Et
ualet in tumoribus gingiuarum infantium eas linientes cum
butiro quando uolumus gy dentes cito oriantur & fine dolore
& confert aliis apoftematibus oris.Et mifcetur etiam cum em»
plaftris conferentibus ad dolorem lumborum & aliorum mem
brorum.Et quando fumitur butirum mixtumtum melle iuua
mentum magnum fpuentibus faniem ex apoftemare pulmonis
confert:& fimiliter ualet in pleurefi:& ualet etiam fine melle ad
excreandum fanié ab intra & ab extra amminiftrrando.Serapio.
Cap. xc.
Oagulum eft fubftantia lactis in ftomacho coagula
l| ta. Et omne coagulum € fübtiliatiud: refolutiuum
WI ficcum:& coagulum leporis in omnibus his qua,
| £24 fitatibusé fortius.Confert 1b fluxibus uentris & mé
ftruorum & debilitati uirtutis retentiue quando datur in mo.
dum caftanez in potu uni:& datur contra fanguinem coagula
tum:& quádo mulier facit fibi peffarium cum eo & butiro poft
mundificationem menftruorum cófert impregnationi,Et quà,
do fumitur ex eo in potu prohibet impregnationem.
(Cap. — xcd. |
Afeus a carendo dictus q feparatur ab aquofa fub,
fttia lactis d caret. Et át cafeus fex lactis frigida 3
groffa.& ad di ü dura: & magis attinet fliptic]
tati j.Jaxateni: & € grauis ftomacho & epati & fple,
i
LI
ni maxime fi illa Ioca fuerint opilationibus praeparata 8 calcu
lum in renibus impregnat.ldeo dicit conftantinüs q» omnis ca,
feus uniuerfaliter eft malus : tamen cafeus qui lacti eft uicinus 2
minus eft nociuus, & caleus nimis falfus nimiseft deficcatiuus Cs£v^ m^ —
& ftomacho nociuus & carens fale magis eft nutritiuus & cor^
poris humectatiuus:ftomacho tamen eft nociuus & defacili in
fumofitates refolutiuus fi ftomachus fuerit calidus fi uero fue, o
rit frigidus in acetofitatem defacili eft conuerfiuus.Et uetus a^ 7 ,4«4| enc
feus omnino non ualet quia ualde exiccatiuus & dur digeftio d
his, Bartholameüs anglicus.
| Cap xcii ; Es
5] Era eft fex mellis, Eft enim cera multis ufibus necefz
faria .Valetenim in medicinis in confectionibus ua,
riis & unguentis.Nam uirtutem habet calefactiuam
refolutiuam:aperitiuam:maturatiujim: attractiuam:
euaporatiuam:& confumptiuam.Cera quanto recentior tanto
odorabilior:ductibilior & purior ad diuerfarurm inire koi
& figurarum fuceptionü aptior,Bartholameus anglicus de pro
prietatibus reruni Cap. ^ xcii. eie
Exxx| Ac eft liquor dulcis & candidus i mamillis pet actio^
Mi nem caloris in fanguine generatus.Eadem eft enim
!| materia menítrui fanguinis & lactis ;& ideo natura
E s lac propter cibum antiquo cibatüir extra ?*non
ergo debet effe lac ante tempus partus nec poft multum nifi ac
cedat contra naturam:& lac dulce eft magis fapidum uicinum
fanguini in ipfum defacili conuerfiuum: & ideo laudabile eft ip
fius nutrimentum. Eft autem compofita ex tribus fubftantiis i.
uirtute fcilicet ex ferofitate quae € fubtiliatiua & acuta:& ex ca»
feali fubftantia quz eft grofía ideo opilatiua:& butirofa & un^
&tuofa quz eft mollificatiua. Vnde ferum eft deopilatiuum & /
grofforam humorum "n fiuu; & uentris folutiuá praecipue
ferü caprind. Bartho.angli, | (a. xciiii. i
pp Eleft liquor dulciffimus à materia puriffimafoler, ^^.
j| tia apium generatur. Vnde mellis dulcedo caeteris eft
| magis calida:fed minus liumida:& iudicatur mel ca
j lidum & ficcum in fecundo gradu:eft mundificatiud
Jauatiaum & fubtiliatíaum & fuo calore grofforü humorum:
in corpore infcifiuum & humorum putridorum expulfiuum.
& amaritudinis temperatiuum:ideo ponitur i medicinis ad o$,
feruandum medicinas mixtas cum ediEt mel crudum non be;
ne defpumatum ualde eft aentofurn & inflatiuum ugitus imn.
uenitre generatiuum:in malos humores faciliter cónuerfiuum
^ fplenis & epatis uifcofitate fua opilatiuum:colere inflammati,
uum:yliacis & colicis nociuum.Serapio.Pandecta, |
: Cap. — Xcv.. aie |
x) Podium frigidum in tertio:ficcam in pri; dÉpondi.
um eft os elephantis habens medullam & comburi,
3! turfedoffa dentium non conburüntur:unde illud
| fpondium eligendum eft quod/fub palidum/eftni,
mis leaehabens Er quafdam partes füb nigras non multá.
tamen efficatiadlConfert in diffinttria & contra emoptoicam.
paffignem.Datus puluis eius cum aqua plantaginis uel fucco.
eiusQEt puluis fegii naribuf inflatus fanguinem narium fiítit,
latearius. Cap. / xcvi -
; z;; Apo calidz & ficcae complexionis V alet contra có,
[f | buftionem ex aqua uel ex igne & mox debet apponi
| membro lefo.& ibi morari per tres uel quattuor ho»
| ras onfert etiá ad fcabiem cum ungitur. locus fca,
iofk t dealbat fapo carnem inde lotanfly ale etiam .
ut inde fiant fuppofitoria defupem(pergantur pulueres de eu
la & prouocabunt aflelationem, : ;
FINIS
| &«Finitqui uocatur Herbolarium de uirtutibus herbarum,
(Impretíum Venetiis perloannemrubeum& —
Bernardinü fratres Vercellenfes. Anno .
C 0 70 dominii M.D. VIII. die xv. marcii,
Aabcdefghikimnopqrftusx
p (Omnes funt quaterni preter A qui eft duernus. E
ie
ds
ee
Moy
p
hes T 7